KUL FAKİR ALİ, Ali Oymak

(d. 1860? / ö. 1938)
âşık, çiftçi
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ali Oymak Amasya, Merzifon'un Kıreymir köyünde doğdu. Doğum tarihi kaynaklarda 1873 olarak geçse de 1882'de vefat eden Kul Hüseyin'e intisabı, eldeki fotoğraf ve bu fotoğraftaki kişilerin yaşları, yörede akran gösterilerek yapılan anlatılar ve yaş çıkarımları doğrultusunda 1860'ların başında doğmuş olması muhtemeldir. Okula gitme imkânı olmamıştır. Babası Musa Dede'dir. Geçimini çiftçilik yaparak kazanmış, daha sonraki yıllarda Merzifon'a yerleşmiş ve burada 1938 yılında vefat etmiştir. Evinin avlusunda kendi adı ile anılan türbede yatmaktadır (Akbulut 2015: 214).

Kul Fakir Ali, ilk gençliğinde Kul Hüseyin'e bağlanıp onu kendisine usta kabul etmiştir. Âşıklıktaki gelişimi Kul Hüseyin düşüncesinde olmuştur. Hacı Bektaş Dergâhı çelebisi Cemalettin Çelebi (1862-1921)'ye ve ondan sonra oğlu Ali Haydar Efendi (1897-1966)'ye bağlanmış onları pir bilmiştir. Kul Hüseyin sonrası aynı yakınlığı Kumbabalı İbrahim Ağa'ya göstermiştir. Piri Baba Ocağı'nda ocakzâde olmasına rağmen dedelik yapmamış, Merzifon çevresinde dolaşmıştır. Kul Hüseyin'den sonra Kumbabalı Sefil Ali, Deli Boran, Hacetli Deli Sadık, Sefil Ahmet gibi âşık ve dervişlerle yakınlığı olmuştur. Kul Fakir; Derviş Edna, Fakir Edna, Kul Hüseyin'in oğlu Halil Ağa, Biçare, Dervişoğlu, Mihneti, Sersem Köle, Müslüm Hoca, Noksanî, Sersem Köle, Sefil Mehmet gibi döneminin birçok âşığının yetişmesine katkıda bulunmuş önemli bir âşıktır. Kul Hüseyin kolunun en baskın âşığıdır. Kişiliği ve düşüncesiyle döneminde büyük bir saygınlığa sahip olmuştur. Döneminde olduğu gibi kendisinden sonra da bir çok âşık ve zakirin üzerinde etkisi olmuştur. Erdemi, çalışmayı, dürüstlüğü telkin eden çok sayıda anlatısı olup bu anlatılar halen çok canlıdır. Gazilerovacığı'nın manevi mimarlarından olup bu saygınlık halen devam etmektedir. Kuvvetli irticali olup her türde deyiş örneği verdi. Saz çalmayı da bilen Kul Fakir'ın deyişleri genel olarak ezberde korundu. Yöre yazmalarında ve zakirlerin hafızalarında en fazla deyişi görülen âşıktır (Akbulut 2015: 214-215).

Kaynakça

Akbulut, Ali Cem (2015). Âşık Kul Hüseyin ve Kul Hüseyin Kolu Âşıkları. Ankara: Dumat.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ORHAN FATİH KUŞDEMİR
Yayın Tarihi: 25.04.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1DERTLİ MUSTAFA/GARİP MUSTAFA/BÜLBÜL SESLİ/YEMİNÎ, Mustafa Sülükd. 1965 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2GÜNEY/OZAN GÜNEY/OZAN GEZGİNİ, Adem Güneyd. 1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3SÂRİM, Mustafa Sârim Efendid. ? - ö. 1843Doğum YeriGörüntüle
4DERTLİ MUSTAFA/GARİP MUSTAFA/BÜLBÜL SESLİ/YEMİNÎ, Mustafa Sülükd. 1965 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5GÜNEY/OZAN GÜNEY/OZAN GEZGİNİ, Adem Güneyd. 1958 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6SÂRİM, Mustafa Sârim Efendid. ? - ö. 1843Doğum YılıGörüntüle
7DERTLİ MUSTAFA/GARİP MUSTAFA/BÜLBÜL SESLİ/YEMİNÎ, Mustafa Sülükd. 1965 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8GÜNEY/OZAN GÜNEY/OZAN GEZGİNİ, Adem Güneyd. 1958 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9SÂRİM, Mustafa Sârim Efendid. ? - ö. 1843Ölüm YılıGörüntüle
10DERTLİ MUSTAFA/GARİP MUSTAFA/BÜLBÜL SESLİ/YEMİNÎ, Mustafa Sülükd. 1965 - ö. ?MeslekGörüntüle
11GÜNEY/OZAN GÜNEY/OZAN GEZGİNİ, Adem Güneyd. 1958 - ö. ?MeslekGörüntüle
12SÂRİM, Mustafa Sârim Efendid. ? - ö. 1843MeslekGörüntüle
13DERTLİ MUSTAFA/GARİP MUSTAFA/BÜLBÜL SESLİ/YEMİNÎ, Mustafa Sülükd. 1965 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14GÜNEY/OZAN GÜNEY/OZAN GEZGİNİ, Adem Güneyd. 1958 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SÂRİM, Mustafa Sârim Efendid. ? - ö. 1843Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16DERTLİ MUSTAFA/GARİP MUSTAFA/BÜLBÜL SESLİ/YEMİNÎ, Mustafa Sülükd. 1965 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17GÜNEY/OZAN GÜNEY/OZAN GEZGİNİ, Adem Güneyd. 1958 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18SÂRİM, Mustafa Sârim Efendid. ? - ö. 1843Madde AdıGörüntüle