Madde Detay

Mustafa Danacı, âşık tarzı şiirlerinde “Kul Mustafa” mahlasını kullanır. 1965'in mayıs ayında, Kayseri'nin Yeşilhisar ilçesinin Kuşçu köyünde doğmuştur. Doğum tarihi nüfus kayıtlarında 15 Eylül 1969 olarak geçer. Annesinin adı Kadın, babasınınki İsmail’dir. Soyu Ahıska Türklerine dayanır (Özsoy vd. 1992: 225). Annesi “Kuş İmamlar” sülâlesinden Hakkı Hoca’nın torunu Hakkı ve Kezban Oral’ın kızı, babası 93 Erzurum muhacirlerinden İsmail ve Nazife Danacı’nın oğludur. Nazife, Ayşe, Fatma, Erdal, Bedia ve Nergis adlarında kardeşleri vardır. İlkokulu köyünde okur. İki yıl kadar bir süre Kur’an kursuna gider. 1975'te babası vefat eder. Annesi ve altı kardeşiyle birlikte geçim derdine düşer. İki yıl kadar bir süre köyünde çobanlık yapar. 1978'de Kayseri merkeze taşınır. Kayseri ve çevresinde inşaat işçisi olarak çalışmaya başlar (Özsoy vd. 1992: 225; Durbilmez 1999a: 146; Durbilmez 1999b: 155-179; Tanrıkulu 2000: 482-483). 1987’de, Kayseri’nin Bünyan ilçesine bağlı Akmescit köyünden İsmet ve Narin’in kızı Gülseren ile evlenir. Bu evliliklerinden Nazife, İsmail ve İrem adlı çocukları dünyaya gelir. "1982'de sevdalanarak âşıklığa yönelir. Âşıklığa yönelmesinde dedesi İsmail Hakkı Oral'ın da âşık tarzı şiirler söyleyen/ yazan bir sanatçı olmasının etkisi vardır. Güzel sesi ve türkü söyleme yeteneği ile Meydanî/ İdris Eroğlu, Hasretî/ Sadi Değer gibi âşıkların dikkatini çeker. T.C. Kültür Bakanlığı Kayseri- Yoğunburç Âşıklar Kahvehanesine devam ederek Âşık Meydanî’ye çırak olur. Usta-çırak ilişkisiyle uygulamalı eğitim alarak âşık edebiyatı geleneklerini öğrenmeye başlar. Önceleri usta malı deyişler söylerken daha sonra kendisi de doğmaca şiirler söylemeye adım atar. Meydanî’den başka Hasretî’nin de yardımlarıyla sazda ve sözde ustalaşır. Mahlası Kayserili Âşık Meydanî tarafından verilir. Âşık Hasretî, bu mahlası kullanırsa Kul Mustafa mahlaslı diğer âşıklarla şiirlerinin karışabileceğini söyler. Âşık edebiyatı konusunda araştırmalar yapan ve Yoğunburç’ta âşıklarla sohbet eden yazar Emir Kalkan’ın da onayıyla “Kul Mustafa” mahlasını kullanmayı sürdürür" (Durbilmez 1999a: 146). Bu mahlasın Emir Kalkan tarafından verildiğini belirten kaynaklar da bulunmaktadır (Özhan 1992: 95). Gül Mustafa, Küskün Yolcu mahlaslarını kullandığı şiirleri de vardır. Askerliğini 1989-1991 yılları arasında İzmir/ Gaziemir’de, tankçı olarak yapmaya başlar. Orduevine seçerler ve orada sanatını icra etmeyi sürdürür. Geleneksel Kayseri Âşıklar Bayramı, Dadaloğlu Şenlikleri, Seyranî Şenlikleri, Erciyes Üniversitesi Hıdrellez Bahar Şenlikleri, Erciyes Üniversitesi Nevruz Şenlikleri, Kayseri İl Kültür Müdürlüğü Hıdrellez Bahar Şenlikleri, Kayseri İl Kültür Müdürlüğü Nevruz Şenlikleri, Tomarza İncili Çavuş Şenlikleri, Sarız Kilim Festivali, Gömürgen Yoğurt Bayramı, İncesu Üzüm Festivali vd. gibi Kayseri’de yapılan bütün şenlik ve şölenlere katılır. 1993’ten itibaren Âşık Meydanî Kültür ve Sanat Vakfı tarafından Kayseri/ Yoğunburç’ta yapılan Geleneksel Ramazan Geceleri Âşıklar Şöleni’nde Türkiye’nin dört bir tarafından gelen âşıklarla atışır. Erciyes Üniversitesi ve Samsun 19 Mayıs Üniversitesi’nde zaman zaman Âşık Edebiyatı derslerine davet edilerek sanatından örnekler sunar. Çeşitli televizyon kanallarında yapılan âşıklarla ilgili programlara davet edilir. Söz gelimi TRT Avaz’da Âşıklar Meclisi, TRT Türk’te Ben Anadolu’yum, TGRT’de İzzet-i ikram gibi programlara katılarak sanatını sergiler. Birçok ödül alır. Söz gelimi 1992’de Erciyes Üniversitesi tarafından düzenlenen Erzincan konulu destan yazma yarışmasında 11 heceli 9 dörtlükten oluşan “yas tuttu” redifli destanıyla “Erciyes Armağanı”na lâyık görülür (Özsoy vd 1992: 54). Bu şiirin ilk ve son dörtlükleri şöyledir: “Erzurum, Erzincan; pare pare köy/ Duyup gelen, görüp bakan yas tuttu/ Hey ya Rabbi, yıllar sonra aynı şey/ Yine tarihten bir zaman yas tuttu// (…) Kul Mustafa hakikatten Hakk bekler/ Huzurunda kabul olan dilekler/ Yerde inananlar, gökte melekler/ Yedi dünya, iki cihan yas tuttu” (Özsoy vd 1992: 96- 97). 2009’da, Avrasya Yazarlar Birliği tarafından düzenlenen “Doğumunun 800. Yılında Hacı Bektaş Veli Konulu Ozanlar Yarışması”nda derece kazanır.

Şiirlerinin bir kısmı çeşitli güldeste ve mahallî gazetelerde yayımlanır. Besteler de yapan âşığın Gururum (Çakır Plak 1997), Kaderim- Sen Üzülme (Öz Müzik San 1998), Zannetme (Türkmen Müzik 2000), Sevgiliye Sitem- Hazan Yeli (Özlem Plak- Kaset 2003) ve El miyim Vicdansız? (Rastney Müzik 2007) adlarını taşıyan kasetleri vardır. Şiirlerinden bir kısmı Küskün Yolcu (2008) adlı kitapta toplanır. Geçimini âşıklık geleneğini icra ederek sağlamaktadır.

Hece ölçüsünün genellikle 8 ve 11’li kalıplarını kullanarak koşma, semaî, destan biçiminde şiirler yazdığı görülür. Güzelleme, taşlama, ağıtlama ve sitemleme/ yakınma türlerinde şiirleri daha çoktur. Bunlardan başka yiğitleme, öğütleme, methiye, muamma, hoşlama/karşılama, uğurlama/vedalaşma, âşıkname/ şairname türlerinde de başarılı şiirleri bulunmaktadır. Dinî ve millî şiirleri de bulunmakla birlikte daha çok aşk, gurbet, sıla hasreti konulu şiirler söylediği/ yazdığı görülür. Ahmet Yesevî, Yunus Emre, Hacı Bektaş Veli, Seyit Burhanettin gibi mutasavvıflar; Karacaoğlan, Dadaloğlu, Seyranî, Âşık Veysel Şatıroğlu gibi âşıklar ve Mimar Sinan, Atatürk gibi Türk büyükleri hakkında şiirleri vardır. Doğmaca şiirlerinde ve atışmalarında Kayseri yöresi Türkmen ağızları belirgindir. Öğüt ve hitap yoluyla anlatım, doğrudan anlatım, tahkiye yoluyla, tasvir (betimleme) yoluyla, soru-cevap yoluyla, delil ve ispat yoluyla gibi anlatım şekillerinden yararlandığı görülür. Edebî sanatları kullanmada başarılıdır. Âşıklar arasında anlattığı fıkralarla ve söylediği türkülerin hikâyelerini anlatmasıyla da bilinir. Âşık edebiyatının ortak üslup özelliklerini yansıtan bir gelenek temsilcisidir. Usta- çırak geleneği içinde yetişerek sazda ve sözde ustalaşmış, Sait Eser, İsmail Taşar, Abdullah Öneri ve Can Ozan'a da ustalık etmiştir (Durbilmez 1999a: 146).

Sazı eşliğinde doğmaca şiirler söyleyebilen, başka âşıklarla atışma yapabilen âşıklardandır. Özellikle taşlama türündeki atışmalarda daha da başarılıdır. Atıştığı âşıklar arasında Hasretî, Reyhanî, Çobanoğlu, Şeref Taşlıova, Feymanî, Hacı Karakılçık, Sefil Selimî, Abdulvahap Kocaman, Eyyubî, İmamî, Firganî, Tanrıkulu, Meydanî, Ali Çatak, Nuri Meramî, Ali Rahmanî, Erol Erganî, (Kayserili) Şifaî, Firkatî, Zamanoğlu, Destanî, Nizamoğlu, Sefaî, Cefaî, Mahrumî, Kemalî Bülbül, Ilgar Çiftçioğlu, Nuri Şahinoğlu vd. de bulunmaktadır. Bestekâr ve ses sanatçısı olarak da tanınır. Şiirleri çeşitli sanatçılar tarafından da söylenmektedir (Durbilmez 1999b: 146: 155-179).