Madde Detay

Matlûbî’nin asıl adı Ömer’dir. Konya’nın Zincirlikuyu Mahallesi, Çelebi Sokağı’nda doğdu (Ergun-Uğur 2002: 103). Doğum tarihi bilinmemektedir. Belirli bir işi yoktu. Ömrünün büyük bir kısmı Konya’da Zincirlikuyu Mahallesinde yoksulluk içinde geçer. H.1304/M.1888 tarihinde Konya’da vefat ettmiştir (Yakıcı 1994: 197). 

Matlûbî, hoş sohbet, nüktedan bir kişiliğe sahipti. Âşık tarzının diğer türlerinde de eser vermekle birlikte destan şairi olarak şöhret buldu. Düzenlediği destanları komşularına, yakınlarına, ahbaplarına okur, herkesi güldürürdü (Ergun-Uğur 2002: 103). 19. yüzyılda Konya’nın yaşadığı dillere destan kıtlıklardan biri olan H.1290/M.1873-74 kuraklığı üzerine söylediği 32 dörtlükten oluşan destanı hâlâ belleklerde yaşamakta, dilden dile dolaşmaktadır (Yakıcı 1994: 195).

Ergun, S. Nüzhet, M.Ferit Uğur (2002). Konya Vilayeti Halkiyat ve Harsiyatı. hzl. Hüseyin Ayan. Konya: T.C. Konya Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yay.

Yakıcı, Ali (1994). “Başlangıcından 20. Yüzyıla kadar Konya’da Âşıklık Geleneği.” Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi/GEFAD, Bahar. 177-204.

Destan

Bin iki yüz doksan gelmedi bahar

Kullar kusurunu çekecek zahar

Niyazım Hakkadır hem leyl ü Nehar

Sair yıla nişan oldu bu sene

Yaz geldi inzal olmadı rahmet

Yeryüzünde bitmedi türlü nimet

Günahkâr kulları çok çeker zahmet

Saçılan tohumlar kaldı bu sene

Bu yıllarda geri kalır mı derdik

Verdiği kısmeti alır mı derdik

Ekinsiz harmansız olur mu derdik

Çiftçiler harmansız kaldı bu sene

Bakarsın havaya bir bulut ağar

Bir yandan kum yağar bir yandan tağal

Kudretullahtan geldi bu zeval

İnşallah kemale geldi bu sene

Musallaya çıktık kıldık münacat

İndinde makbul olmadı hacat

Senden biter ya Rab cümle müracat

Her nebatat kesat oldu bu sene

Kasımla karakış girdi zemheri

Ol vakit bellidir kışın cevheri

Kök tatmadık hayvan kalmadı feri

Dilsiz hayvan perişandı bu sene

Erbainde tuttu karın çabası

Hamsin deyince de yağdı babası

Dağlar bağlar giydi beyaz libası

Şiddetli bir şita oldu bu sene

Zemheride kar yolları kapattı

Marta Nevruz ile Nisanı kattı

İnsanın hayvanın hırsı pek arttı

Hâsılı mahlûk perişandı bu sene

Nerdedir kara erkeçli sürüler

Pazar yerine doldu hep deriler

Üçünü hem bir guruşa verdiler

Kul uşağı kanara oldu bu sene

Felek nicelere verdi de aman

Bir lira satıldı bir harar saman

Satanda kalmadı din ile iman

İnsaf u merhamet kalktı bu sene

Sanman pazarına varmağa olmaz

Bahasını asla sormağa olmaz

Kındıra ile ayrık vermeğe olmaz

Yaban hayvanları çöktü bu sene

Muhasaradadır Buğday pazarı

Ekmekçi dükkânın açın nazarı

Zabtiye dayağı memur azarı

Ölümden de beter oldu bu sene

Pazara doldu erkekle karı

Bitirdiler bütün namusu arı

Yardım etsin heman cenab-ı Bâri

Cümle âlem perişandı bu sene

Eğer olmasaydı Konya valisi

Birbirini yerdi hem ahalisi

Cümle mahlûkatın birdir tanrısı

Cümle mahlûk perişandı bu sene

Esat Paşa gibi gelmedi vali

Beş vakit duacı ona ahali

Fukaraya muîn olsun kemali

Arslan paşa medar oldu bu sene

Mevla ömür versin vali paşaya

Dükkânlar açtırdı her bir köşeye

Toplattı deveyi saldı taşraya

Yollar beller perişandı bu sene

Dünyanın işi kaldı ahirete

Ekmekçiler uğradı hem mihnete

Mevla zeval vermesin din devlete

Her kazalar perişandı bu sene

Uymaz efendime gelen müşirler

Kahrolsun aleyhindeki münkirler

Seninçün açılsın ahrette güller

Efendim rızayı buldu bu sene

Tuzcular pazardan tuz kaldırdı

Ekmekçiler akçesini çaldırdı

Sipahi pazarı malı doldurdu

Fukara yerlerde kaldı bu sene

Kömürcüler battı kaldı karaya

Okkası da çıktı yüz on paraya

Ceza-yı nakdi verdiler hem saraya

Onlar dahi fırsat buldu bu sene

 Baştan azdı yine bakkal esnafı

Büyüğün küçüğün yoktur insafı

Yılda fasulyenin olmazdı lafı

Okkası dört kuruşa çıktı bu sene

Arsız Konyalıya kar olsa yetmez

Şeker yesen ekmek yerini tutmaz

Varıp almağa da kudretin yetmez

Alil vücut perişandı bu sene

Sabah olur ekmekçiye varılır

Alan alır alamayan bayılır

Şimdiki vakitte hatır satılır

Fukaralar perişandı bu sene

Doldurup doksanı eriştik bire

Mevla cümlemize ganice vere

Kulların kusuru sonuna ere

Umarım ki bolluk geldi bu sene

Niceler sefada nice sıkıldı

Fakirlerin menzilleri yıkıldı

Odun oldu pazarlara döküldü

Fukaralar yurtsuz kaldı bu sene

Gözler kaldı fukaranın malında

Kimi odun tezek çeker dalında

Molla Hünkâr Oğlu kendi halinde

Odunsuz kömürsüz kaldı bu sene

Meram Bağı oldu Tahtalı Dağı

Kesip de yaktılar pelit kavağı

Verdiler hayvana odun ufağı

Meram da sahrasız kaldı bu sene

Yağlı yemeyince gözlerim seçmez

Saat yetmeyince kuşlar da uçmaz

Nohutlu şe’riye boğazdan geçmez

Yiyenler iliksiz kaldı bu sene

Ekmekçi dükkânda hamur yoğurur

Hatunlar da ekmek diye bağırır

Hamile olan pazarda doğurur

Nice rezaletler oldu bu sene

Kışta boranda geldi hem hacısı

İçimizden çıkmaz oldu acısı

Kimin atası ağlar kimin bacısı

Leylekler de şaşkın oldu bu sene

Nice tâlib feyz alırken Konya’dan

Toplanamadılar kıştan boradan

Gelenler durmadı ekmek sormadan

Ulema çömezsiz kaldı bu sene

Emriyle devr eder şems ile kamer

Evvela imandır saniyen amel

Mahlasım Matlûbî ismimiz Ömer

Destanı şayeste oldu bu sene

Ergun, S. Nüzhet, M. Ferit Uğur (2002). Konya Vilayeti Halkiyat ve Harsiyatı. hzl. Hüseyin Ayan. Konya: T.C. Konya Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yay. 103-107.