Madde Detay

Kırıkkale'de dünyaya geldi, ilk ve orta öğrenimini burada tamamladı. 1983 yılında Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdarî Bilimler Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünden mezun oldu. Sonra, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde lisansüstü öğrenimine başladı. 1985'te tamamladığı "Mehmet Vecihî Bey'in Eserlerinde Fiktif Yapı" adlı teziyle yüksek lisansını tamamladı. Önal, 1983-1990 yılları arasında bir yandan lisansüstü öğrenimine devam ederken diğer yandan Hacettepe Üniversitesinde Türkçe okutmanı olarak görev yaptı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde başladığı doktorasını "Peyami Safa İmzalı Romanlarda Fiktif Yapı" adlı teziyle tamamlayarak edebiyat doktoru oldu. 1990 yılında Gazi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne yardımcı doçent olarak atandı. Yeni Türk Edebiyatı alanında nazarî ve tatbiki dersler verdi, tezler yönetti. Bir müddet bu bölümde bölüm başkan yardımcılığı yaptı. 2002-2003 yılları arasında Belarus Cumhuriyeti Minsk State Linguistik Unniversity'de "Türk Dili", "Türk Edebiyatı", "Edebiyat Teorisi", "Cross-Culture" dersleri okuttu. Gazi Üniveristesi İletişim Fakültesinde "Edebiyat ve İletişim" konulu dersler verdi ve 2012’de Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Fotoğraf ve Video Bölümü başkanlığı görevini yürüttü. Evli ve iki çocuk babası olan Önal, 2009'da doçent daha sonra profesör unvanı aldı.

Mehmet Önal, 1979'da sanat ve edebiyat yazıları kaleme alarak yazı hayatına başlamışır. Esasen Önal, teori ve inceleme alanındaki eserleriyle ilmî; hikâye ve romanlarıyla edebî eserler kaleme alan hem akademisyen hem de yazar bir şahsiyettir (Özen 2014: 207). Akademik makaleleri ve edebiyat yazıları; Divan, Türk Kültürü, Töre, Millî Eğitim, İlkyaz, Türk Yurdu, Nilüfer, Bizim Ocak, Yedi İklim, Bilig, Gümüşkalem, Son Duvar, Irmak ve Edebiyat Güncesi gibi süreli yayınlarda belli aralıklarla yayımlanmıştır. "En büyük mecaz kâînattır, Hakikat'in peşinde döner durur (Önal 2005: 9)." cümlesi onun sanat anlayışının temelini teşkil eder. Bu anlayışla hikâye ve roman yazmaya yönelen sanatçı, bu yönelişi Doğan'la yaptığı bir söyleşide, "Şunu söyleyebilirim ki alegorik bakış açısına göre benzeterek, transfer ederek bir kurmaca dünya oluşturmak, benim için bir başka edebî türle mümkün değil. Deneme türü olabilirdi ama belki başka bahara... Bu etkiler zinciri, tiyatro ve sinema gibi gösteri sanatlarıyla ve meselâ animasyon tekniğiyle de kurulabilirdi; vakıa, yine kurulabilir. Transfer yoluyla oralara aktarılabilir... ama dedim ya kelimelerin sihirli bir gücü var. Bu bizim müktesibimiz değil Onların anlatımlarını biz bulmadık. Vehbî ve kesbî tartışması... Hepsi vehbî... Mesned ise mükteseb... Yani sebep. Bir vesile: Mükteseb... Biz irtiba ediyoruz kelimelere. Belki de ben hikâyeden, romandan hani şu anlatıdan başka bir türü beceremiyorum." (Doğan 2015: 130-131) cümleleriyle dile getirmiştir. Önal, hikâyelerinin genelinde tercih ettiği dolambaçsız, sade anlatımı ve fayda prensibiyle okuyucunun ders çıkarmasını amaçlamıştır. Hikâye kitaplarında köyden kente göç, nesil çatışması, yabancılaşma, aşk, bürokrasideki aksaklıklar, akademik alandaki sıkıntılar gibi hem toplumsal hem de bireysel yönü olan temaları işlemiştir. Buna bağlı olarak onun hikâyelerinde büyükşehre bin bir umutla gelip geçim sıkıntısı yaşayan, annesiyle, babasıyla veya çocuklarıyla, torunlarıyla çatışan, yaşadıklarını ve hayal ettiklerini tablolara aktarmak isteyen, diğer tarafta her şeyi seslerle algılamaya ve anlamaya çalışan, mezuniyet tezi aldığı hocasıyla bir türlü fırsat bulup tezini belirleyemeyen, üniversitede akademisyen olup farklı şeyler dile getirdiği için işinden olan, balıkçılık yapıp balıklar ve akvaryum hakkında muazzam bilgisi olan, masum bir aşka tutulan, yazan ve çevresine yabancılaşan, sanat yaptığı için para kazanamayan, hatıralara değer verip kızının doğum gnünü unutan... farklı tiplerle karşılaşırız (Özen 2014: 208). Her ne kadar romanlar kaleme almış olsa da Mehmet Önal, daha çok hikâyeci kimliğiyle ön plana çıkmış ve çağdaş hikâyeciliğimizde kendine yer edinmiştir.