MUHYÎ, Muhyî Mehmed Çelebi

(d. ?/? - ö. 1005/1596)
divan şairi, danişment
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Niğde’de doğdu. Asıl adı Mehmed’dir. Mehmed Çelebi, öğrenimini tamamladıktan sonra danişment oldu. Gelibolulu Âli’nin ders arkadaşıdır. Ebussuûd Efendi’nin oğlu Ahmed Çelebi’den mülazım oldu. Değişik yerlerde kadılık görevinde bulundu. Genç yaşında 300 akçe ile baş kadılığa tayin edildi (İsen 1994: 325). Edirne kadısı oldu. Edirne kadısı iken 1005/1596 tarihinde vefat etti.

Tezkirelerde Muhyî’nin şiir ve inşâda usta olduğu; Arapça, Farsça ve Türkçe şiirler yazdığı, pek çok kaside ve gazeli olduğu, özellikle de mesnevide tanındığı söylenir. Şiirlerindeki manalar orijinaldir (Hasan Çelebi 2009: 270). Künhü’l-Ahbâr’da nakledilen şu anekdot şiirlerinin başarısını göstermesi bakımından önemlidir. Gelibolulu Âli’nin bildirdiğine göre Muhyî, 970/1563 tarihinde bir gece âşık oldu ve âşık olduğu kişiye,

Gezerken yâr ben bîmâr ile âheste âheste

Didiler kim ölümlü oldı cânun gezdürür haste

matlalı gazeli yazdı. Bu gazele o devirde yaşayan 30 kadar şair nazire söyledi. Nazire yazanlar arasında Bâkî de vardır. (İsen 1994: 325) Biyografik kaynaklarda Muhyî’nin Leylâ ile Mecnûn mesnevisi yazdığı söylense de bu eseri ve şiirleri hakkında bilgi mevcut değildir.

Kaynakça

https://www.yazmalar.gov.tr/tarama.php?cmd=liste&ss=3 [erişim tarihi: 08.02.2014]

Eyduran-Sungurhan, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü'ş-şuarâ. http:// ekitap. kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215416/h/giris.pdf . [erişim tarihi: 07.02.2014].

Eyduran-Sungurhan, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-şuarâ. B. Tenkitli Metin. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10739,tsmetinbpdf.pdf?0. [erişim tarihi: 07.02.2014].

İpekten, Haluk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu, T. Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB Yay.

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Alî, Künhü'l-ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Sungurhan, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü'ş-şuarâ. http:// ekitap. kulturturizm.gov. tr /dosya/1-215416/h/giris.pdf . [erişim tarihi: 07.02.2014].

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu’ârâsı (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.

Şemseddin Sâmî (1311). Kâmûsü'l-A’lâm. 4.C. İstanbul.

Tuman, Mehmet Nail (2001). Tuhfe-i Nâilî. Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. FİLİZ KILIÇ
Yayın Tarihi: 21.02.2014
Güncelleme Tarihi: 31.10.2020

Eserlerinden Örnekler

Reh-i ışk içre idersem n’ola da’vâ-yı kadem

Nûh yaşından urur merdümek-i dîdem dem

Sen lebi âb-ı hayâtı koçan ölmez dirler

Ahdüm olsun seni cânâ koçayum ölmez isem

Yâr ellerle yabanlarda el oyunın oynar

Çekdirür âşık-ı pâmâl olana derd ü elem

Tâb-ı meyden rûh-ı sâkîde olan katre-i mey

Görinür gözüme berk-i gül-i terde şebnem

Her gazel kim okudı Muhyî ruhun vasfında

Başladı şevk ile tahrîre anı nây-ı kalem

(Eyduran-Sungurhan, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-şuarâ. B. Tenkitli Metin. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10739,tsmetinbpdf.pdf?0. [erişim tarihi: 07.02.2014]. 271).


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SADIKd. 1864 - ö. 1951Doğum YeriGörüntüle
2Ebubekir Hazım Tepeyrand. 1864 - ö. 5 Haziran 1947Doğum YeriGörüntüle
3Osman Üçerd. 1940 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4SADIKd. 1864 - ö. 1951Doğum YılıGörüntüle
5Ebubekir Hazım Tepeyrand. 1864 - ö. 5 Haziran 1947Doğum YılıGörüntüle
6Osman Üçerd. 1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7SADIKd. 1864 - ö. 1951Ölüm YılıGörüntüle
8Ebubekir Hazım Tepeyrand. 1864 - ö. 5 Haziran 1947Ölüm YılıGörüntüle
9Osman Üçerd. 1940 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10SADIKd. 1864 - ö. 1951MeslekGörüntüle
11Ebubekir Hazım Tepeyrand. 1864 - ö. 5 Haziran 1947MeslekGörüntüle
12Osman Üçerd. 1940 - ö. ?MeslekGörüntüle
13SADIKd. 1864 - ö. 1951Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Ebubekir Hazım Tepeyrand. 1864 - ö. 5 Haziran 1947Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Osman Üçerd. 1940 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16SADIKd. 1864 - ö. 1951Madde AdıGörüntüle
17Ebubekir Hazım Tepeyrand. 1864 - ö. 5 Haziran 1947Madde AdıGörüntüle
18Osman Üçerd. 1940 - ö. ?Madde AdıGörüntüle