Madde Detay

Asıl adı Mustafa olup II. Süleyman (saltanatı: 1687-1691) dönemi defterdarlarından Hüseyin Paşa'nın küçük oğludur. Hüseyin Paşa'nın da babası Küçük Mustafa Paşa'dır. İstanbul'da doğdu. Enderun'da yetişti. III. Ahmed (saltanatı: 1703-1730)'e sır kâtibi oldu. Şehit Ali Paşa ve Çorlulu Ali Paşa vezirliğinde tezkire-i evvel görevinde bulundu. Yeniçeri efendiliği ve sipahi kâtipliği yaptı. Kâmûsu'l-A'lâm ile Sâlim'in Tezkiretü’ş-Şuarâsı'nda babasının isminin Hasan Paşa; Mecelle'de Küçük Hüseyin Paşa olduğunun yazılması yanlıştır.

Mora Fethi'nde felç oldu. İstanbul'a naklolundu. 1131 / 1718-19 yılında vefat etti. Sinan Paşa Medresesi haziresinde kardeşi Azvî'nin kabri yanında medfundur. Safâyî ve Tuhfe -i Hattatîn vefatı tarihini 1131/1718-19 göstermekte ve şair Nedimâ'nın vefat tarihi olmak üzere söylediği:

"Cihânda geçdi Natî Mustafa Beg adn ola câyı" (1131/1718-19) mısraı da bu rivayeti doğrulamakta ise de diğer kaynaklar ittifakla 1130/ 1717-18 senesini gösterdiklerinden tarih mısraı tamiyeli olmalıdır. Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî'de vefatını Rebiülahir 1130/ Mart-Nisan 1718 gösterir. Hâfız Hüseyin Ayvansarayî, Vefeyât-ı Ayvansarayî'de "hareket-i beşer" tamlamasının gösterdiği 1130 /1717-18 yılında vefat ettiğini kaydeder.

Hoca-zâde Mehmed Efendi'den hat meşk etmiştir. bilinen tek eseri Dîvân'ıdır. Çoğu şiirinin konusu na'ttır. Bu yüzden Na'tî mahlâsını aldı. Emâlî Kasîdesi'ni tahmis etti. Cevrî'nin dört halifeye yazdığı hilyesini aşere-i mübeşşere ile genişletmiştir. 

Bursalı Mehmed Tâhir (1333-42). Os­manlı Müellifleri.C.2. İstanbul: Matbaa-ı Amire. 451.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 647-48.

Ekinci, Ramazan (hzl.)(2013). Hâfız Hüseyin Ayvansarayî. Vefeyât-ı Ayvansarayî. İstanbul: Buhara Yay. 201.

İnal, İbnülemin Mahmud Kemâl (hzl.) (1928). Müstakîmzâde, Süleyman Sadeddin. Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul: Devlet Matbaası. 550.

İnce, Adnan (hzl.)(2005). Tezkiretü’ş-Şuarâ - Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 648.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 1080.

Mehmed Süreyya (1308-15/ 1890-97). Sicill-i Osmânî. C.4. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 568.

M. Şemseddin Sami (1996). Kâmûsu'l-A'lâm. C.6. İstanbul: Kaşgar Neşriyat. 591.

Müstakim-zâde Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım). Ankara: KB Yay. 425.

Matla'-ı Tahmîs-i Kasîde-i Emâlî

Zihî âsâr-ı feyz-i Lâ-yezâlî

Ser-â-ser hoş idüp bahr-ı kemâli

Müzeyyen eyleyüp mülk-i makâli

Yekûlu'l-'abdü min bed'ü'l-emâlî

Litevhîdi be-nazmi ke'l-le'âlî

Görüp sun'-ı bedî'i cümle a'yîn

Beyânı kudretinde ebkemü's-sin

İdüp bu muhaddisât-ı inhâ dün ü gün

İlâhu'l-halkı mevlânâ kadîm

Ve mevsûfın bievsâfi'l-kemâli

***

Ey vahdetinün şâhid-i 'adli 'âlem

V'ey kudretinün müsbiti tertîb-i hikem

Efkârımı ezkârımı tevhîdin idüp

Mehcûr-ı rızân itme Hudâ'ya bir dem

(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 647-648.)

Der-Na't-ı Şerîf-i Seyyîdü'l-Mürselîn

Nûr etdi dehri tal'at-ı sultân-ı enbiyâ

Tutdu cihânı devlet-i sultân-ı enbiyâ

Âlâyiş-i fenâya eder mi hiç iltifât

Anda gâvile muhabbet-i sultân-ı enbiyâ

Sad hamd ü sad senâ o kerîm ü rehîme kim

Na'tî'yi kıldı ümmet-i sultân-ı enbiyâ

(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safayî. Ankara. AKM Yay. 648.)