Madde Detay

Asıl adı Abdullâh’tır. 1068/1657-58) senesinde doğdu. Büyük âlimlerden Mekke kadısı Uşşâkî-zâde Abdülbâkî Efendi’nin oğlu ve nakibüleşrâf Seyrek-zâde Seyyid Abdurrahman Efendi’nin kızkardeşinin oğludur. Ders-i âm Sâlih Efendi ve Karabekir Efendi gibi hocalardan ders aldı. On iki yaşında mülâzım oldu. Şeyhülislâm Ali Efendi’nin imtihanından geçerek müderris oldu. 1091/1680-81 senesinden 1110 Cemâziyelâhiri’ne (1698) kadar birçok medresede görev yaptı. 1114 Muharremi’nde (1702) Selânik’e kadı olarak tayin edildi. Kâhire ve Mekke kadılığından sonra 17 Rebi’ülevvel 1123 (11 Temmuz 1702) tarihinde Rumeli kazaskeri oldu. 11 Zilhicce 1123 *21 Ocak 1712'de -Sicill-i Osmânî’ye göre 11 Ramazan 1123 / 23 Ekim 1711'de- nakibüleşrâflıkla görevlendirildi. 1127 Cemâziyelâhiri’nde (1715) -Sâlim’e göre 1125 Cemâziyevveli’nde (1714)- nakiplikle birlikte İstanbul kadılığı görevi de verildi. 1130 Zilka’desi’nde (1718) nakiplikten azl olunduktan bir sene sonra Rumeli kazaskerliğine getirildi. 29 Muharrem 1139 (27 Eylül 1726) tarihinde vefat etti.

Şairden bahseden kaynaklar, şiir ve inşada, edebiyat bilimlerinde ve özellikle Arapçadaki marifetini övmektedirler. Türkçe, Farsça ve Arapça şir söylemeye muktedir olan Seyyid Abdulah Efendi’nin Nesîb mahlasıyla yazdığı şiirlerin bazı parçalar şuara tezkirelerinde yer almaktadır. Şairden bahseden tezkire sahiplerinden Sâlim, hayatı hakkında geniş sayılabilecek bilgi verirken şiirlerine örnek olarak sadece bir rubaisine yer vermiş, diğer tezkire yazarları Belîğ ve Seyrek-zâde Âsım ise sadece şairin adını vermekle yetinerek birkaç beytini eserlerine aktarmışlardır. Diğer kaynaklarda da bir kaç beyti yer almaktadır. Başta Sâlim olmak üzere, şairden bahseden kaynaklar onun ilmi, fazileti, takvası gibi hususlardan yüksek övgülerle bahsederler.

Ahmed Nazîf. Riyâzü’n-Nukabâ. Süleymaniye Kütüphanesi, Es’ad Efendi Nu.2275. vr. 29b-30a.

Coşkun, Ali Osman (hzl.) (1985). Seyrekzâde Mehmed Âsım, Zeyl-i Zübdetü’l-Eş’âr. Yüksek Lisans Tezi: Ankara: Gazi Üniversitesi. 151-152.

Köksal, M. Fatih (2006). “Nesîb”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 6. Ankara: AKM Yay. 589-590.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 

Mehmed Süreyyâ (1311). Sicill-i Osmanî.  C.3. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 373-374.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi. Vakâyi’ü’l-Fuzalâ (Şakâiku’n-Nu’maniye ve Zeyilleri. C.4. İstanbul. 618-621.

Sâlim (1315). Tezkire-i Sâlim. İstanbul: İkdâm Matbaası. 666-668.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1990). “Nesîb”. C.7. İstanbul: Dergâh Yay. 18.

Yüksel, Hasan ve M. Fatih Köksal (1998). Osmanlı Toplumunda Sâdât-ı Kirâm ve Nakibüleşraflar, Ahmed Rıf’at Devhatü’n-Nukabâ. Sivas. 91-93.

  RUBAİ 

 İtmekde recâ lisân-ı hâlim ger şeb

 Ey dergeh-i afvı âsiyâna matlab

 Levh-i kerem üzre hâme-i fazlında

 Müsvedde-i hâhişim beyâz iy yâ Rab

(Sâlim (1315). Tezkire-i Sâlim. İstanbul: İkdâm Matbaası. 668).