Madde Detay

Biyografi kaynaklarında Nesrî veya Neşrî mahlasını kullanıp XVI. yüzyılın başında vefat etmiş şahsiyet(ler)in hüviyeti ile ilgili bilgiler karışmış durumdadır. Neşrî ve Nesrî, farklı sanatçılar olmalarına rağmen kaynaklar onları tek kişi imiş gibi ele almışlardır. Latîfî Tezkiresi’nde bu şairlerin mahlaslarındaki harfin (se ve şın) yazımı ile başlayan bilgi karışıklığı günümüze kadar devam etmiştir. Nitekim bu tezkirenin eski harfli matbu nüshasında Nesrî biçimindeki mahlasın (Latîfî 1314: 333), karşılaştırmalı metinde Neşrî şekli tercih edilmiştir (Canım 2000: 527). Müteakip kaynaklar da (Riyâzî: vr. 109a; İsen 1994: 182; Bursalı Mehmed Tâhir 1975: 108) iki mahlası birleştirerek Neşrî biçiminde değerlendirmişlerdir. Âşık Çelebi (Kılıç 2010: 876), bu konuda temkinli davranarak ilgili maddede Tarihçi Neşrî’nin bilgilerini aktarmış ve diğer kaynaklarda Nesrî’ye ait olduğu söylenen beyitlere yer vermemiştir. Şemseddîn Sâmî (1317: 4577) de Âşık Çelebi gibi temkinli bir tutum sergilemiştir. Mehmed Süreyyâ (Akbayar vd. 1996: 1252), Neşrî’nin müderrisliğine ve tarih kitabına atıfta bulunmuştur. Nâil Tuman (2001: 1031, 1059), Nesrî ve Neşrî maddelerini ayırarak tezkirelerdeki bilgi karışıklığına dikkat çekmiş, ancak her iki maddede de aynı beyitleri örnek olarak aktarmıştır. Güncel kaynaklar ise mahlasların karıştığına temas edip her iki şahsiyeti de Neşrî mahlasıyla değerlendirmişlerdir (Özcan 2007: 20-22; Tekindağ 1964: 214-216; Karagözlü: TEİS).

Yukarıda adı geçen kaynakları mukayese ederek ulaşabildiğimiz sonuç Neşrî ve Nesrî’nin farklı şahsiyetler olduğudur. Neşrî, Bursalı olup II. Bâyezîd döneminde müderrislik yapmış ve meşhur tarih eseri Kitâb-ı Cihân-nümâ’yı sultana sunmuştur. Özellikle tarihçiliği ile tanınan sanatçı 926/1527’de Bursa’da vefat etmiştir (Özcan 2007: 20-22; Karagözlü: TEİS). Nesrî ise Karamanlıdır. Yavuz Sultân Selîm’in hizmetinde bulunmuş ve bu padişahın döneminde ölmüştür. Kaynaklarda şairliği ve şiir kudreti açısından vasat görülen Nesrî’nin bir Dîvân’ı olduğu belirtilmişse de (Latîfî 1314: 334) eserin herhangi bir nüshasına tesadüf edilememiştir.

Akbayar, Nuri, S. A. Kahraman (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî. C. 4. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Bursalı Mehmed Tâhir (1975). Osmânlı Müellifleri. C. 3. İstanbul: Meral Yay.

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.

İsen, Mustafa (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Karagözlü, Volkan. “NEŞRÎ, Mehmed Neşrî Efendi, Hüseyin b. Eyne Bey ?”. TEİS. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=arama_sonuc&genel_arama=NE%C5%9ER%C3%8E%2C+Mehmed+Ne%C5%9Fr%C3%AE+Efendi%2C+H%C3%BCseyin+b.+Eyne+Bey+%3F [erişim tarihi: 20. 10. 2014]. 

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi-Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). C. 2. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Latîfî (1314). Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Dersaâdet.

Özcan, Abdülkadir (2007). “Neşrî”. İslâm Ansiklopedisi. C. 33. İstanbul: TDV Yay. 20-22.

Riyâzî. Riyâzu’ş-Şu’arâ. Ankara Milli Kütüphane 06 Hk 1275. vr. 109a.

Şemseddîn Sâmî (1317). Kâmûsu’l-A’lâm. C. 6. İstanbul.

Tekindağ, M. C. Şehabeddin (1964). “Neşrî”. İslâm Ansiklopedisi. C. IX. MEB Yay. 214-216.

Nazm

Gözlerümden akdı deryâlar gibi yaşum benüm

Dostlar çok nesne gördi onmaduk başum benüm

Geçmek içün seyl-i eşkümden hayâlün askeri

Bir direkli iki gözli köpridür kaşum benüm

(Latîfî (1314). Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Dersaâdet. 334.)