Madde Detay

Özbekistan'ın Cizzak ilinin Bahmal ilçesine bağlı Usmat köyünde doğdu. 1974 yılında Fergana'daki Uluğbek Devlet Pedagoji Enstitüsünde Tarih bölümünü bitirdi.1969-1970 yılları arasında Cizzak şehrindeki Babür isimli 22-Orta Okulunda öğretmen olarak çalıştı. 1971-1973 yılları arasında G'alaba Bayrog'i gazetesinde, 1973-1976 yılları arasında Jizzax Haqiqati gazetesinde, 1977-1986 yılları arasında Sovet O‘zbekistoni San’ati dergisinde, 1987-1996 yılları arasında Yulduzcha yayınevinde çeşitli görevlerde bulundu.

Nurali Kabul'ün edebî hayatı Taşkent'e gelip Sovet O‘zbekistoni San’ati dergisinde çalıştığı yıllarda başladı. Öncelikle hikâye ve uzun hikâye yazarak başladığı edebî hayatına, roman, gazete ve düşünce yazıları yazarak devam etti.1978 yılında hikâye ve uzun hikâyelerinin yer aldığı Oyqor isimli ilk kitabı, ardından 1979 yılında Salom Tog‘lar adlı uzun hikâye kitabı yayımlandı. Nurali Kabul, bu hikâye kitaplarında savaş dönemindeki facialar, Özbeklerin örf ve adetleri, ailevî sorunlar, gençlerin kaderleri ve aşkları hakkındaki gözlemlerini dile getirdi. Ayrıca bu hikâyelerde adalete özlem, saf sevgiye sadakat, büyüklere hürmet konularını da ele aldı.

Nurali Kabul’ün 1980 yılında çocuklar için yazdığı Odam, Oyqor Tog‘ va Daydi Shamol adlı şiir kitabı yayımlandı.

1981 yılında Tubsiz Osmon, 1983 yılında Yashash Uchun Kechikma adlı hikâye ve uzun hikâyelerinin yer aldığı kitapları yayımlandı. Bu eserlerde gençlerin kader ve gelecekleri uğruna verdiği mücadeleleri dile getirdi. 1983 yılında, yazarın hayat ve insanlar hakkındaki felsefi görüşlerini geniş bir çerçeveden değerlendirmek yerine, daha gerçekçi ve derinlemesine ele aldığı Kaptarlar Qaytmagan Kun adlı hikâye ve uzun hikâyelerini içeren kitabı yayımlandı. 1988 yılında, insanın insana, vatanına, halkına olan sevgisini, isteklerini, sadakatini anlatan Unutilgan Sohillar adlı romanı yayımlandı. 1992 yılında Bug‘doy Pishig‘iga Yetmaganlar adlı roman ve uzun hikâyelerinin yer aldığı kitabı ve Vatandan O‘zga Yaxshi Yor Bo‘lmas adlı makale derlemeleri yayımlandı.

Timur ve Babür devletlerinin temel taşı olan Emir Timur'un halkına ve vatanına olan sınırsız sevgisi, sadakati neticesinde devletini nasıl büyüttüğünü edebi bir dille anlatan Buyuk Turon Amiri yohud Aql va Qilich adlı romanı çıktı.

Emir Timur'un hayatını, şahsiyetini derinlemesine Yetti Iqlim Xoqoni Yoxud Ahd va Taxt; Türkistan hükümdarı Emir Timur’un Altın Orda hükümdarı Toktamış Hanla yaşadığı siyasi mücadeleleri de Sultonning So‘nggi Kuni yohud Amir Soxibqiron va Toxtamishxon adlı tarihî romanlarında anlattı. Emir Timur'un Acem seferlerini, İran ve Irak'ı yüz elli yıl yöneterek halifeliği Arap hükümdarlarından alan Celayir Türklerinin saltanatının ve sülalesinin temsilcisi Sultan Ahmet Celayir ve Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezid ile siyasî ilişkisinin perde arkasını, XI.-XII. yüzyıllarda Hindistan'a hâkim olan Tuğluklar, Kutbettin Aybek gibi Türk-İslam hükümdarlarını Chingizxonning Oltin Taxti yoxud Taxt Tagidagi Zindon adlı tarihî romanda işledi.

Turan hükümdarı Emir Timur ile Osmanlı hükümdarı Yıldırım Bayezid’in yaptığı Ankara Savaşının çıkış sebeplerini, onun bu zamana kadar ortaya çıkmayan ayrıntılarını, bu savaşın dünya tarihi açısından önemini Jahon Mulkining Sultoni yoxud Fotih Temur va Yildirim Boyazid adlı romanında dile getirdi. Turan hükümdarı Emir Timur ile Osmanlı hükümdarı Yıldırım Bayezid’in Ankara Savaşı ardından yaşadığı olayları, bu savaşın Avrupalı, Arap, Slav vb. halklarının tarihine etkisini ve halkın yaşam tarzını da Jon va Shon Talvasasi romanında ele aldı. XV. yüzyılın başlarında Emir Timur'un kurduğu Turan devletinin en görkemli dönemini yaşatan Mirza Uluğbek zamanının en önemli ve ilginç olaylarını, onun uyguladığı siyaset neticesinde Semerkand'ın bilim ve sanat başkenti hâline gelişini, o dönemin devlet elçilerinin ve ticaret kervanlarının saltanatın merkezine akın edişini ve bu sayede refah ve bolluk içinde yaşayan halkı da Tiriklik Saodati romanında anlattı. Diğer tarihi romanlarında da benzer konular üzerinde durdu. 2017 yılında, İkinci Dünya Savaşından sonraki karmaşa, insanların bu karmaşadan sonraki yaşayışı, Sovyet dönemindeki bazı dramatik olaylar ve iyiliğin zorluklarla dolu zaferi gibi konuları ele alan Johillik va Qotillik adlı uzun hikâye kitabı yayımlandı.

Çocukluğun saf duyguları, bugün ve gelecek, hayat ve ölüm gibi konuları Maymunlar Mamlakati yohud Yovvoyilar Orasida adlı hikâye kitabında ele aldı. İnsan için yaşam ve savaşın sembolü olan tabiat ile onun gelişimi ve çöküşüne sebep olan insanoğlu arasındaki ilişki, evrensel duygular, helal kazanç, aşk, iyilik, doğruluk vb. konuları da Bo’ri Ovi adlı uzun hikâyelerinin yer aldığı kitapta işledi.

Eserleri Türk lehçelerine aktarılan, başta Rusça olmak üzere birçok yabancı dile çevrilen Nurali Kabul, Gabriel Garcia Marquez’in “Yüz Yıllık Yalnızlık” ve Cengiz Aytmatov’un “Çocukluğum” kitaplarını Özbek Türkçesine çevirdi.

Edebiyat alanındaki başarılı eserlerinden dolayı Maksim Gorki ve Boris Polevoy Birlik edebi ödüllerini aldı.