Madde Detay

Asıl adı Mustafa Bilir olan âşık, şiirlerinde Obalı mahlasını kullanır. 8 Mart 1958'de Artvin’in Şavşat ilçesine bağlı Oba köyünde doğmuştur. “Obalı” mahlası köyüne izafetendir. Öğretmen olan babası 1959'da Samsun’a atanınca Âşık Obalı da bir yaşındayken Samsun’a gelir. İlköğrenimini Merkez Dereköy (Muşta) ilkokulunda, Orta öğrenimini Devrim Ortaokulunda ve Ondokuz Mayıs Lisesinde tamamlar. İlk şiirlerini de lise yıllarında kaleme almaya başlar. 1976-77 yıllarında Ankara’da Halkevleri Genel Merkezi Halk Türküleri Örnek Grubu’nda yer alır. 1978-79 yıllarında TODAİE (Türkiye-Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü) Sevk ve İdare Yüksek Okulunu bitirir. Samsun’da özel şirketlerde yöneticilik ve muhasebe müdürlüğü yapar. Kısa adı HOTEY-DER olan Halk Ozanları Derneğinin başkan yardımcılığını yürütür. Ulusal iki sempozyumda bildiri sunar. 1994'ten beri Samsun Büyükşehir Belediyesi’nde çalışmakta olan Obalı, müzik çalışmalarını Samsun Büyükşehir Belediyesi Konservatuarı Türk Halk Müziği Korosu’nda sürdürmektedir. 2003-2004 döneminde Samsun’daki yerel bir televizyonda (Klas TV’de) “Şiirden Türküye” adlı bir kültür-sanat programını 26 hafta canlı olarak hazırlayıp sundu. Evli ve iki çocuk babasıdır.

Samsun'da âşıklık sanatının önemli temsilcilerinden biri olan Âşık Obalı, aynı zamanda faal bir kültür insanıdır. Onun kültürel faaliyetlerini, Türkiye geneli ve Samsun’un kültür-sanat hayatına yönelik olanlar şeklinde ikiye ayırmak mümkündür. Yurt içi ve yurt dışında sanatını geliştirici mahiyetteki pek çok faaliyete âşık kimliğiyle iştirak ettiği gibi, Samsun'daki farklı etkinliklere sazı ve sözüyle katkı sağlamış, zengin repertuvarından türküler seslendirmiştir. Samsun'un öne çıkan (yazar, şair, bestekâr gibi) sanat-kültür insanlarını sağken halka tanıtmayı amaçladığı "Sanata Kültüre Saygı" programları bu faaliyetlerinden biridir. Bu faaliyetini aynı içerikle bir yerel televizyonda 26 hafta boyunca devam ettirmiştir. "Samsun Şiir Akşamları Topluluğu" adıyla on beş günde bir düzenlediği şiir dinletisine hem yönetici yönü hem sazı ve sözüyle katkıda bulunmuştur. Bu programlar vesilesiyle âşık tarzı şiire meyledenlere yol göstermiş, hatta saz öğrenmek isteyenlere fahri öğretmenlik de yapmıştır.

Âşık Obalı’nın edebî kişiliği şiir ve beste olmak üzere iki kısımda ele alınabilir. Âşık fasıllarında atışma ve deyişme de yapabilmekle birlikte irticalen söylediklerinden ziyade yazdığı şiirlerini “edebiyatdefteri.com” adresinde paylaşmaktadır. 2002 yılına kadar yazmış olduğu şiirlerini “Gidelim Artık” adlı şiir kitabında toplayan Âşık Obalı’nın bu tarihten itibaren -birkaç serbest ve beyitlerle yazdığı şiir dışında- âşık tarzının geleneksel formlarını tercih ettiği görülür. Şiirine tematik açıdan bakıldığında Millî Mücadele'ye başlangıç mekânı olması bakımından Samsun sevgisi kendini belli eder. “Samsun Sevdası” destanı, “Samsunum” ve “Kavak Sevgisi” şiirleri, bu sevginin tezahürüdür. Atatürk, cumhuriyet, ülke, vatan, bayrak, din gibi dinî-millî; aşk, gurbet, hasret, zamandan şikayet vb. konular, şiirlerindeki diğer evrensel temalardır. Kendi şiirlerini bestelediği gibi diğer âşık ve şairlerin de türkü formuna uygun şiirlerini bestelemektedir. Kendisine veya başkasına ait türkülerin icralarına sosyal medyadan ulaşılabilmektedir.

“İki Mustafa’yı ne bilsin körler/Hak’tan esiyoruz düşündünüz mü” mısralarında Hz. Muhammet Mustafa ve Mustafa Kemal Atatürk; müstakilen Türkçe ve türküye hasredilmiş olan “Türkçemi Özledim”, “Türkçeye İhanet” ve “Türküler”, “Türkü Ana sözü”, “Türkü”, “Türküleri Yakamazlar”, “Sazım” şiirlerinde ise Türkçe ve türkü sevgisini dile getirmiştir. “Tezene elimde yıl yetmiş iki/ İçimde yer etti şiirin kökü/Sırtıma vurdular aşk denen yükü/ Bir çift mavi göze sığıp gelmişim” mısralarında beşerî aşk tesiriyle şiire-saza meylettiği hissedilse de Âşık Obalı, âşıklık vasfını rüyada bade içerek veya bir usta âşığın çırağı olup da elde etmiş değildir. Kendi kendini yetiştirmesinde saza olan düşkünlüğü ve zengin türkü repertuvarı etkili olmuştur (Köktürk 2014:1477-1486).