Osman Zeki Yüksel Serdengeçti

Kopdagel, Serdengeçti
(d. 15 Mayıs 1917 / ö. 10 Kasım 1983)
Gazeteci, Siyasetçi, Şair
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Antalya'nın Akseki ilçesinde doğdu. Asıl adı Osman Zeki Yüksel'dir. Akseki Müftüsü Hacı Ahmet Salim Efendi ile Emine Hanım'ın dört oğlundan üçüncüsü olan şair, ilkokulu Akseki'de, ortaokulu yatılı olarak Antalya'da okumuştur. Ankara Atatürk Lisesini bitiren şair 1940'ta Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümüne kaydolmuştur. Sabahattin Ali'yi tokatlaması ve 3 Mayıs 1944 olaylarına katılması hasebiyle dört ay hapis ve 66 TL para cezasına çarptırılmıştır. Bu karar Yargıtay tarafından bozulmuş ve 31 Mart 1945'te beraat etmiştir. Fakültenin son sınıfındayken Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel tarafından okuldan uzaklaştırılmıştır. Kendi çıkardığı Bağrıyanık adlı mizahi gazetede Hasan Ali Yücel'e yazdığı "Yüksek Vekâletin Alçak Vekiline" dilekçesi yüzünden tutuklanmış ve bir sayı çıkan gazetesi kapatılmıştır. 1947-1962 yılları arasında sık sık tutuklandığı için sadece 33 sayı çıkarabildiği Serdengeçti dergisini yönetmiştir. 1956 yılında halasının kızı İsmet Hanım'la evlenmiştir. 1965 yılında Adalet Partisi'nden milletvekili seçilmiştir. Alparslan Türkeş'in Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi ve Necmettin Erbakan'ın Milli Selamet Partisi'ne girmiş ama bu partilerden de istifa etmiştir. 1974 yılında Parkinson hastalığına yakalanan şair, 10 Kasım 1983'te Ankara'da vefat etmiştir. Hacı Bayram-ı Veli Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedilmiştir.

İslami gelenekten yetişen şair; Mevlana, Yunus Emre ve Mehmet Akif'ten çok etkilenmiştir. Mevlana ve Mehmet Akif biyografileri vardır. Çıkardığı Serdengeçti dergisi ve Bağrıyanık gazetesi iktidar aleyhine yazdığı yazılar nedeniyle kapatılmıştır. Mabetsiz Şehir ve Gülünç Hakikatler adlı düzyazıları yüzünden kovuşturmaya uğramıştır. Müslüman Türk Çocuğunun Şiir Kitabı adlı antolojisi bulunan şairin Buhran ve Kara Kitap adlı dönemin Ankara'sını anlatan basılmamış iki romanı vardır. Hem Türkçülüğü hem de İslam'ı savunan şair "Tanrı Dağı kadar Türk, Hira Dağı kadar Müslümanız!" diyerek fikrini ortaya sermiştir. Nükteli yanını şiirlerine de yansıtan şair için Ayasofya, içinde kanayan bir yaradır. Bütün şiirlerini Türklüğün Perişan Hali adlı kitabında toplayan sanatçının Akdeniz Hilalindir ve Bu Duygular Benim Değil Bizimdir adlı iki şiir kitabı daha vardır. Bu Millet Neden Ağlar adlı kitabı Türklüğün Perişan Hali adlı kitabının yeni baskısıdır. Cumhuriyet Ankara'sını anlattığı Bir Nesli Nasıl Mahvettiler adlı romanı forma halinde basılan ilk romanımızdır. Bir dava adamı olarak ömrü boyunca yazıları yüzünden hapis yatan ama duruşunu hiçbir zaman bozmayan sanatçı eserleriyle özellikle Milli Şef dönemi CHP yönetimini eleştirmiştir.

Kaynakça

Balcıoğlu, Abdürrahim (2016). Osman Yüksel Serdengeçti. İstanbul: Mihrabad Yayınları.

Kurnaz, Cemal (2012). Deli Rüzgâr. Ankara: Kurgan Edebiyat.

Öznur, Hakkı (2002). Osman Yüksel Serdengeçti. İstanbul: Alternatif Yayınları.

Yılmaz, Rasih (2001). Toros Yüzlü Adam. İstanbul: Timaş Yayınları.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: YAHYA ÖZKÖK
Yayın Tarihi: 07.10.2017
Güncelleme Tarihi: 10.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Mabetsiz ŞehirSerdengeçti Neşriyat / Ankara1949Deneme
Bir Nesli Nasıl MahvettilerSerdengeçti Neşriyatı / İstanbul1950Makale
Bu Millet Neden Ağlar: Türklüğün Perişan HaliSerdengeçti Neşriyatı / Ankara1952Makale
Gülünç HakikatlerSerdengeçti Neşriyatı / Ankara1957Fıkra
Mevlana ve Mehmed AkifSerdengeçti Neşriyatı / Ankara1958İnceleme
Ayasofya DavasıSerdengeçti Neşriyatı / Ankara1959Makale
Müslüman Türk Çocuğunun Şiir KitabıSerdengeçti Neşriyatı / Ankara1960Derleme
Kanlı BalkanlarKamer Yayınları / İstanbul1992Makale
Akdeniz HilalindirTEV Yayınları / İstanbul1992Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SÜNBÜLE KADIN, Rukiyed. 1863 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Duran Yılmazd. 1942 - ö. 07 Nisan 1995Doğum YeriGörüntüle
3Ali Nazif Sürurid. 1861 - ö. 1936Doğum YeriGörüntüle
4AHMET DURSUN DEMİRCİd. 1917 - ö. 1977Doğum YılıGörüntüle
5ZARALI HALİL, Halil İnced. 1906/1917? - ö. 15.01.1964Doğum YılıGörüntüle
6Abdülkadir Meriçboyud. 16 Temmuz 1917 - ö. 1 Mart 1985Doğum YılıGörüntüle
7Kemal Aksoyd. 1 Mart 1925 - ö. 25 Mart 1983Ölüm YılıGörüntüle
8DAİMİ, İsmail Aydınd. 1932 - ö. 17.04.1983Ölüm YılıGörüntüle
9ALİ AŞIKd. 1897 - ö. 1983Ölüm YılıGörüntüle
10Günel Altıntaşd. 08 Ocak 1937 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Cem Mumcud. 26 Aralık 1966 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Kerim Yundd. 1912 - ö. 01 Mayıs 1997MeslekGörüntüle
13Hüseyin Düzd. 01 Mayıs 1966 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Ayşe Bayramoğlud. 1980 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Meliha Avni Sözend. 1905 - ö. 29 Mart 1993Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Zeki Büyüktanırd. 17 Şubat 1930 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17OSMÂN, Şeyh Osmân Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18HACI, Celal Yükseld. 1940 - ö. ?Madde AdıGörüntüle