Madde Detay

Kastamonu’nun Daday ilçesinde doğdu. Murâd Paşa Camii imamı İsâ Efendi’nin oğludur. İyi bir öğrenim gördükten sonra Samsunî-zâde Mehmet Efendi’den mülazım, müderris ve kadı oldu. Sahn müderrisliğinden, İstanbul kadılığına ve oradan da şeyhülislamlığa yükseldi. Sa‘dî, Kânûnî Sultân Süleymân’ın 943/ 1537’de Korfu seferine çıkması üzerine şu tarihi söyledi;

Feth-i mülkü’l-Efrenc ü hatf-ı mülkü’l-Efrenc

Çağının ileri gelenleri yanında, bilgisi yönünden takdir gören ve olgunluğuyla bilinen bir zattı. Güzel, renkli ve akıcı şiirleri vardır. Şiirlerinde kimi zaman yaşadığı devrin olumsuzluklarından söz eder. Fazilet ve marifet sahibi olan şair, 945/ 1538 yılında vefat etti. Eyüp Sultân Türbesi yakınlarında medfundur (Kılıç 2010: 987, Canım 2000: 305, 306, Kurnaz-Tatcı 2001: 429).

Sa’dî’nin, Beyzâvî Hâşiyesi Tefsiri, Mecmu‘a-i Fetâvâ, Hâşiye ‘alâ Şerhi’l-hidâye, Hâşiye ‘ale’l-kâmûs adlı eserleri vardır (Kurnaz ve Tatcı 2000: 323).

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Tezkiretü'ş-Şuarâ ve Tabsıratü'n-Nüzemâ. Ankara: AKM Yay.

İsen, Mustafa (1999). Latifî Tezkiresi. Ankara: KB Yay.

Kayabaşı, Bekir (1997). Kaf-zâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l Eşâr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2000). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri ve Ahmet Remzi Akyürek Miftahu’l-Kütüb ve Esami-i Müellifin. C. 1. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî. Ankara: Bizim Büro Yay.

Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım). Ankara: KB Yay.

Özcan, Abdülkadir (1989). Mecdî Mehmed Efendi, Hadâiku’ş-Şakaik (önsöz ve indeks ile tıpkıbasım). İstanbul: Çağrı Yay.

Riyâzî. Riyazu'ş-Şuarâ. Millet Ktp. Ali Emiri Ef. 1346. 74.

Sungurhan Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü'ş-Şuarâ. Ankara: KB Yay. e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215416/h/giris.pdf [erişim tarihi: 18.09.2014]

Âleme toldı meserret lîk ben şâd olmadum

Âh kim ben bende bir dem gamdan âzâd olmadum

Ben nice alam ‘arûs-ı baht u devletden murâd

İki kadı ‘askerün birine dâmâd olmadum

Ömrümi kesb-i fezâyilde ‘abes harc eyledüm

Cehl ile ünvân bulup âlemde dil-şâd olmadum 

(Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Tezkiretü'ş-Şuara ve Tabsıratü'n-Nüzemâ. Ankara: AKM Yay. 306). 

***

Seyl-i eşkümden binâ-yı bünyeye irdi halel

Bir kez ey mi‘mâr-ı sengîn-dil nazar kıl el-‘acel

Bend-i gamdan bu dil-i divânemi âzâd kıl

Ey letâfet gülşeninün serv-i gül-ruhsârı gel

Vaktidür merdümlik it ey gözlerüm nûrı yetiş

Göz karasın merdüm-i dîdem gibi iden muhal 

(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 984). 

***

Zeyd-i şâ‘ir da‘vi-i lâf eyler ise vechi var

Hüsn-i nazmı dâldur itdügi da‘vâ üstine 

(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 986). 

***

Marîz-i fâkaya dârü’ş-şifâ la’lünden

Cevâb-ı şâfî ile vir şarâb-ı dînârı 

***

Rûşen kılan cihânı bugün hüsni mâhıdur

Meftûn iden bu gönlümi çeşm-i siyâhıdur 

(Sungurhan Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü'ş-Şuarâ. Ankara: KB Yay. e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215416/h/giris.pdf [erişim tarihi: 18.09.2014]. 385).