ŞÂH KÂSIM

(d. ?/? - ö. 946/1539-40)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Tebriz’de doğdu. Şeyh Mahdûmî’nin oğludur. Yavuz Sultan Selim’in Acem seferi (1514) dönüşünde beraberinde getirdiği âlimlerdendir. Edirne’de bir meclis esnasında bazı ayetleri tefsir ettiğinde çok memnun kalan Yavuz Sultan Selim, kendisine 40 akça ulufe bağlatmış, iltifat göstermiş ve daima meclisinde bulundurmuştur. Kanuni Sultan Süleyman devrinde de itibarı artarak ulufesi 100 akçaya çıkarılmıştır. Çoğu Farsça olmak üzere Türkçe ve Farsça şiirler söylemiştir. Türkçe fazla şiir söylemediğini, “Ammâ ne Türkîye tenezzül iderdi ne nazm u ne tegazzül iderdi.” diyerek belirten Âşık Çelebi, kendisi üstâdı, oğlu Alî Çelebi de şerîki ders arkadaşı olması hasebiyle sık sık Şâh Kasım’ın meclislerine ve huzuruna gidip geldiğini; bu gidiş gelişlerin birinde saraydan, “Kız çıkaracağız yorgan kenarına ve gömlek yakasına işleyecek beyt desinler.” diye haber geldiğinde şu beytleri söylediğini aktarır:


Âfitâb-ı hüsne matlaʽdur girîbânun senün
Nite kim garbî durur ol pâk-dâmânun senün

Dün gice çün hayâlün oldı gözümge mihmân
Kıldım bebekni bister ittim kapagı yorgan

Âşık Çelebi, Kanuni Sultan Süleyman tahta çıktığında onun hayatını anlatan mensur bir eser yazmaya başladığını, eserin bir kaç cüzünü gören ve eseri beğenen Sultan’ın ulufesini artırdığını rivayet eder. Ayrıca bir Osmanlı tarihi yazmaya başlamış fakat ömrü vefa etmediğinden tamamlayamamıştır. İnşâsını öven Âşık Çelebi ayrıca Sultan Süleyman evsâfında yazdığı eserinin manzum bölümlerinden birkaç Farsça beyit de nakleder.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Baykal, Bekir Sıtkı (hzl.) (1999). Peçevî İbrahim Efendi, Peçevî Tarihi. Ankara: KB Yay. 

Kartal, Ahmet (2002). "Yavuz Sultan Selim Dönemi Edebiyatı". Arayışlar, İnsan Bilimleri Araştırmaları .(7-8):105-152.
Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
Kurnaz, Cemal (1997). Anadolu’da Orta Asyalı Şairler. Ankara: KTB Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i NâilîDîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Tan, Muharrem (çev.) (2007). Taşköprülüzâde, Osmanlı Bilginleri. İstanbul: İz Yay.
Terbiyet, Muhammed Ali (1314). Danişmendani Azerbaycan. Tehran.
 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖMER GÖKHAN YAĞCI
Yayın Tarihi: 24.12.2014
Güncelleme Tarihi: 04.12.2020

Eserlerinden Örnekler


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1İSMAİL/AZERİ, İsmail Cengizd. 1928 - ö. 2017Doğum YeriGörüntüle
2ALİ KARAHANLI/KARAHANLI, Ali İbadî Karahanlıd. 1972 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3REMZÎ, Remzî Baba, Tebrizlid. ? - ö. 1889Doğum YeriGörüntüle
4İSMAİL/AZERİ, İsmail Cengizd. 1928 - ö. 2017Doğum YılıGörüntüle
5ALİ KARAHANLI/KARAHANLI, Ali İbadî Karahanlıd. 1972 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6REMZÎ, Remzî Baba, Tebrizlid. ? - ö. 1889Doğum YılıGörüntüle
7İSMAİL/AZERİ, İsmail Cengizd. 1928 - ö. 2017Ölüm YılıGörüntüle
8ALİ KARAHANLI/KARAHANLI, Ali İbadî Karahanlıd. 1972 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9REMZÎ, Remzî Baba, Tebrizlid. ? - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
10İSMAİL/AZERİ, İsmail Cengizd. 1928 - ö. 2017Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ALİ KARAHANLI/KARAHANLI, Ali İbadî Karahanlıd. 1972 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12REMZÎ, Remzî Baba, Tebrizlid. ? - ö. 1889Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13İSMAİL/AZERİ, İsmail Cengizd. 1928 - ö. 2017Madde AdıGörüntüle
14ALİ KARAHANLI/KARAHANLI, Ali İbadî Karahanlıd. 1972 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15REMZÎ, Remzî Baba, Tebrizlid. ? - ö. 1889Madde AdıGörüntüle