Madde Detay

1 Mart 1966 tarihinde İran’ın Karadağ bölgesinin Davutlu köyünde doğan ve küçük yaşlarda ailesiyle birlikte Tebriz’e göç etmek zorunda kalan Âşık Sehavet Kerimî, çocukluk döneminde katıldığı düğünlere gelen âşıkların okuduğu şiirleri ve anlattığı destanları dinleyerek âşıklığa meyleder (Revan 2004: 126; Özdamar 2010).

İlkokulu tamamladıktan sonra bir süre günlük olarak çeşitli işlerde çalışan Sehavet, ailesinin de yönlendirmesiyle âşıklık eğitimi almaya karar verir. Ona göre; o yıllarda iş bulmak oldukça zordur ve âşıklık, geliri iyi olan bir meslektir. Ayrıca çocukluk yıllarından beri âşık olma hevesi vardır. Bu sebeple 19 yaşında âşıklık eğitimi almak için hâlâ Tebriz’de âşıklık eğitimi veren bir okulu işleten Âşık Sadakat Genceli’nin yanına gelir ve ondan saz ve âşıklık eğitimi almaya başlar. Bu sırada Muganlı Âşık Hazı, Âşık Sehavet Mehemmedî, Âşık Melih Medenî ve Âşık Oruç Hasanî’den de usta malı şiir ve destanlar öğrendiğini söyler (Revan 2004: 126; Özdamar 2010). Son olarak Âşık Fethullah Rızayî’ye üç yıl çıraklık yaparak ondan âşıklık sanatının inceliklerini, toy ve programların nasıl yapıldığı gibi konularda kazandığı tecrübe neticesinde 24 yaşında bu eğitimi tamamlar ve âşıklığa başlar (Abbasî vd. 2013: 354).

Tebriz başta olmak üzere Karadağ’daki tüm şehir ve köylerdeki toy ve programlarda saz çalıp şiir okuyan, destan anlatan ve sanatını icra eden âşık, günümüzde Tebriz’de yaşamakta ve toy ve programlara Balanancı Adil Yusifzade, Balanancı Hasan Nebatî, Kavalcı Hadi Mehemmediyan, Kavalcı Mehemmed Kahramanî ile gitmektedir. Kerimî, Tebriz Gecil Kapısı’ndaki Elseven Âşıklar Kahvesi’nin müdavimlerindendir (Özdamar 2010).

Âşıklık eğitimi sırasında Âşık Sadakat Genceli’den Tebriz âşık muhitinde birçok âşığın çalamadığını iddia ettiği “Karadağ, kara keheri, Miyana şikestesi, sallama geraylı, velicanı” gibi havaları öğrendiğini söyleyen Sehavet Kerimî, bu havaları çalabildiği için Tebriz’de ün kazandığını söylemektedir (Abbasî vd. 2013: 354; Özdamar 2010).

Ustalarından ayrıca “usta malı” destanlar da öğrenen, günümüzde “Kerem ile Aslı”, “Garip ile Şahsenem”, “Abbas ve Gülgez”, “Nevruz ile Gendap” destanları ile Köroğlu Destanı’nın bazı kollarını anlatabildiğini ve “Ahmet ile Cemşit Destanı”nı tasnif ettiğini söyleyen âşık, bu destanlardaki şiirlere olan hayranlığı ile kendisi de şiir yazmaya başlar (Abbasî vd. 2013: 354).

Şiirlerinde “Sehavet” mahlasını kullanan âşık, yaklaşık 300 şiir yarattığını, bunların bir kısmını toylarda ve çeşitli programlarda icra ettiğini söylemektedir (Özdamar 2010).

Âşığın şiirlerinde Azerbaycan kimliği etrafında millî bir hava sezilir. Türk olduğunu ve Türklüğüyle gurur duyduğunu söyleyen âşık, İran’da her ne kadar Türk adı kabul edilmese de oğluna ve Azerbaycan toprakları dediği İran Azerbaycanı’nda yaşayanlara yazdığını söylediği bir şiirinde; “Kimliğimi soruşursan/ Türk oğluyam, Türkem oğul” diyerek “gizli kalmış kimliğini” ifşaya çalışır (Özdamar 2010; Özdamar 2014: 178).

İran’da Türklerin sosyal ve eğitim alanındaki haklarının verilmesi için çalışan, Türkçe eğitimin olmaması sebebiyle Türkçe şiir yaratan âşığın şiirlerinde Türk olduğu hâlde rejime destek verenlere; “Yaği, düşmenlerden bac (öç) almasam da/ Veteni yâdlara satan deyilem” diyerek tepki verir (Özdamar 2014: 178).

Kerimî’nin şiirlerinde sade bir Türkçe görülür. Bu durumun sebebi olarak âşığın iyi derecede Farsça eğitim almaması ve Farsçayı iyi bilmemesi etkili olsa da ona göre bu, sanatını icra ettiği topluluğun kırsal bölgede yaşayanlar ya da bu bölgelerden şehre göç edenler olması ile ilgilidir (Özdamar 2010).