Madde Detay

Asıl adı Bulud Karaçorlu olan şâir, eserlerinde ''Sehend ve Razî'' takma adlarını kullanmıştır.  Sehend’in doğum tarihi Sazımın Sözü adlı kitabının ikinci baskısında (Karaçorlu 1979: 279) 1922 olarak gösterildiği hâlde, ''Edebiyat ve İnce-Sen’et'' gazetesinde 15 Nisan 1928’de doğduğu belirtilmiştir (Kalem 1979: 7).  Yakın arkadaşı M. A. Ferzane Bey ise Sehend'in doğum tarihini 1927 olduğu bilgisini vermektedir (Akpınar 1994: 118). Sehend’in babası Muttalib Bey, şofördür. Aile, Karaçorlu adlı Akkoyunlu Türkmenleri arasında tarihe geçmiş, eski bir Oğuz boyundandır. Karadağ civarından Merağa’ya göçmüşlerdir (Diriöz 1980: 28). İlk mektebi Merağa’da Farsça olarak okur. Ailevi sebepler ile geçim sıkıntısı yüzünden yüksek tahsil yapamamıştır. Onun asıl yetiştiği mektep aile ocağı, beslendiği kaynak halk kültürü olmuştur (Akpınar 1994: 118).

1941'de Rıza Han istibdadının yıkılmasıyla ortaya çıkan demokratik hareketlere yakından iştirak eder. Bu yıllarda şiir ve edebiyata ilgi duymaya başlar. İlk şiirleri bu dönemde duvar gazetelerinde görülür. Daha sonra tek tük bazı gazete ve dergilerde şiirleri yer alır. 1945 yılında Azerbaycan’da millî-demokratik bir hareket başlatmış olan Pişaveri taraftarları, Sehend’i cezbetmeye başlar (Akpınar 1994: 119). Bir yıl kadar sürmüş olan bu hareket sırasında Azerbaycan’da millî bir hükümet kurulunca Azeri Türkçesiyle mektepler açılır, gazete ve dergiler neşredilir, çeşitli kitaplar basılır. Bu hareketi tasvip eden şairler Tebriz’de “Şairler Meclisi” adlı bir ebedi çevre oluştururlar(Akpınar 1994: 119). Sehend de bu toplantılara katılır, okunan şiirleri dinler, kendi şiirlerini okur, edebî münakâşalara, siyasî sohbetlere şahit olmuştur. Sözünü ettiğimiz cemiyetin bünyesindeki şairlerin eserlerinden örnekler toplanarak Tebriz'de 1945 yılında “Şairler Meclisi” adlı bir antoloji neşredilmiştir. Bu antolojide Sehend’in; “Alkış”, “Fedailer Marş”ı, “Keçmiş Fedailerimizin Yâdı” başlıklarıyla üç şiiri de yer alır. Burada Sehend’in bir gençlik resmi de vardır. İmzası; Karaçorlu Râzi şeklindedir. Böylece ilk şiirinde Râzi mahlasını kullandığını anlıyoruz (Şairler Meclisi 1945: 349–351) 1945–46 arasında Sehend, “Azerbaycan Demokrat Fırkası”nın “Cavanlar Teşkilatı”nda çalışır(Akpınar 1994: 119). 1946’da İranlıların sözü edilen milli hareketi kanlı bir şekilde bastırmaları; birçok Azeri aydınları gibi Sehend’in de ruhunda derin izler bırakmıştır.

1949–50 yıllarındaki “Musaddık Hareketi”ne faal olarak katılan Bulud Karaçorlu arkadaşlarıyla birlikte Tebriz’de hapse atılır. 1951 ayaklanmasından birkaç gün önce hapisten çıkarılır. Bu müddet içerisinde karşılaştığı kötü hadiseler; kırgınlıklar ve ihanetler şairi sarsar. İçtimai, siyasî hadiselerden uzaklaşır. Kendine mahsus bir yol tutar. Edebî, kültürel faaliyetlerine ağırlık verir (Akpınar 1994: 119).

Hayata bir tamirhanede işçi olarak atılan Sehend, sonradan başarılı bir iş adamı olmuştur. İki iplik fabrikası kurmuştur. İki defa evlenmiş ilk evliliğinden iki oğlu, üç kızı; ikinci evliliğinden de iki oğlu olmuştur. Sehend, İran’da inkılâbın gittikçe şiddetlendiği, Azerilerin kısmen de olsa rahat bir nefes alabildiği günlerde, 11 Nisan 1977'de bir kalp krizi neticesinde vefat etmiştir (Akpınar 1994: 119).

Hapishaneden çıktıktan sonra Sehend ve yakın dostu Ferzane Bey Tahran’da Selsebil taraflarında bir oda tutarak birlikte yaşamaya başlarlar. Ferzane bir noterde, Sehend de dokuma makinaları tamir edilen bir atölyede güçlükle iş bulur. Bu sıralarda Ferzane, folklor ve dil meseleleri ile uğraşır. Sehend de bu konulara ilgi duyar. 1953 yılı civarında, Tebriz’den Ferzane’ye bazı kitaplarla birlikte el yazması bir “Dede Korkud” kitabı gelir (Akpınar 1994: 120). Sehend bu kitabı ilgiyle okur. Milli benliği unutturulmuş bir halka, ezilmiş, istismar edilmiş milletine Dede Korkut’un tarihin derinliklerinden gelen gür sesiyle düşüncelerini haykırarak, Azeri cemiyetini uykudan uyandırmaya çalışır. Destanı nazma çekmeğe o günlerden itibaren başlar. “Araz ve Hatire” şiirindeki hamasi ifadeler için uygun kaynağı bulmuştur. 1964 yılında bir matbaada Dede Korkud Destanları’nın birinci cildi olan “Sazımın Sözü”nün ilk kitabı gizlice basılır. Kısa bir süre sonra ikinci cildi basılır. Henüz basılmamış olan 3. cilde, “Dedemin Kitabı”; 4. cilde ise “Gardaş Andı” isimlerini verir. Bu dört ciltlik eserde Dede Korkut Destanları’nın tamamını nazma çeker(Akpınar 1994: 120). Sehend, “Sazımın Sözü”nün uyandırdığı ilgiden sonra kendisine yazılan nazireleri, bilhassa Azerbaycan şairlerinin şiirlerini ve kendisinin bunlara yazdığı cevapları bir araya toplayarak bunlara da Dede Korkut Destanları’ndan “Beşinci Cilt” adını verir. Geride kalan, diğer büyük küçük şiirlerini “Ferhad” diye adlandırdığı bir mecmuada toplar (Akpınar 1994: 120).

Sehend, Dede Korkut Hikâyeleri’ni Güney Azerbaycan Türkçesi ile nazma çekmiştir. Hikâyelerin anlatımında mekân, zaman ve kahraman öğeleri Dede Korkut Hikâyeleri’ndeki unsurlarla benzerlik göstermektedir. Hikâyelerin anlatımında genellikle başlanış ile başlar. Bu kısımdaki düşünceler ile hikâyeler arasında bir paralellikten sonra hikâyeyi oluşturan koşullara, mücadelelere geçer ve nihayetinde Dede Korkut’un çağrılmasıyla sonuçlandırılır. Bu son bölüm genellikle dua ile bitirilir. 

Sehend ferdi hislerini, romantik heyecanlarını şiire dökmeye vakti olmayan, halkının dertleriyle, arzularıyla dolup taşan bir şairdir(Akpınar 1985: 385). Hikâyelerin anlatımında serbest veznin içine yerleştirilmiş hece vezninin 4’lü, 7’li, 8’li, 11’li kalıpları kullanılmıştır. Kısa vezinler daha çok karşılıklı konuşma kısımlarında ele alınmıştır (Başoğlu 2009: 14).