Madde Detay

1072/1661’de İstanbul’da doğdu. Sâlim’e göre doğum tarihi 1075/1664’tür (İnce 2005: 405). Mehmed Selîm Efendi, Bosna mollası Gölpazarlı veya Beypazarlı (Erdem 1994: 163) Hüseyin Efendi’nin oğludur. Öğrenimini Debbâg-zâde Mehmed Efendi’den tamamladıktan sonra İstanbul medreselerinde bir müddet müderrislik yaptı. II. Mustafa döneminde (1695-1703) Şeyhülislam Feyzullâh Efendi’nin mektupçusu oldu. 1122/1710-11 yılında Bursa Murâdiye Medresesine müderris olarak atandı. Bir müddet burada müderrislik yaptıktan sonra emekli oldu. Böyle bir şahsiyetin boşta kalması hoş görülmeyerek 1127/1715’te nişancılık görevi verildi. Bu görev üzerine Selîm Efendi tekrar İstanbul’a döndü. Bu rütbeyle Sadrazam Ali Paşa ile Veradin Seferi’ne katıldı. Seferden dönünce 1128/1715’te Üsküdar’a kadı olarak atandı (İnce 2005: 405). Bu görevden azlinden sonra III. Ahmed’in 1132/1719 yılında Enderun’da yaptırdığı kütüphane vakfına müderris tayin edildi. Burada III. Mehmed’e hocalık yaptı. Aynı yıl sarayda divan hocalığı görevinde bulundu. Üç yıl sonra 1135/1722 yılında Galata’ya kadı olarak tayin edildi. 1137/1724’te Mekke payesiyle fetva emini oldu. Sağlığının bozulması üzerine tebdil-i hava için Kanlıca’ya gitti; fakat 1138/1725-26 yılında vefat etti (Müstakîm-zâde 1928: 404-05; Çapan 2005: 290; Erdem 1994: 163). Müstakîm-zâde, “İrtihâl-i cevher-i ferd” mısraını ölümüne tarih olarak düşürdü. Üsküdar’da Karaca Ahmet Mezarlığına defnedildi.

Tezkirecilerin övgüyle bahsettikleri Selîm Efendi, birçok ilim dalında kendini iyi yetiştirmiş bir şairdir (Çapan 2005: 290; Erdem 1994: 163). Hüsn-i hattın sülüs ve nesih çeşitlerini Nefes-zâde Seyyid İsmail Efendi’den, talik hattını da Siyâhî Ahmed Efendi’den meşk eden Selîm, hattatlığıyla da meşhur olmuştur (Müstakîm-zâde 1928: 404). Sicill-i Osmânî’de Selîm Efendi’nin üç dilde konuşmaya kadir olduğu ve Dîvân sahibi olduğu kayıtlıdır (Akbayar 1998: 1490). Ayrıca Bursalı Mehmed Tahir de Selîm Efendi’nin Târîh-i Feth-i İstanbul ve Arapça Mevâridü’l-Besâ’ir Lî-Ferâ’idü’z-Zerâ’ir Fî İlmü’l-Edeb adlı eserlerin sahibi olduğunu belirtir (Yavuz-Özen 1972: 130).

Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ, Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr. Ankara: AKM Yay.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1998). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî). C. 5. İstanbul: KB-Tarih Vakfı Ortak Yay.

Babinger, Franz (1992). Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri. çev. Coşkun Üçok. Ankara: KB Yay.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi, Tezkîre-i Safâyî, (Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idü’l-Eş’âr). Ankara: AKM Yay.

Çifçi, Ömer (hzl.). Fatîn Davut, Hâtimetü’l-Eş’âr, (Fatîn Tezkiresi), Ankara: KTB Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83503/fatin-davud---hatimetul-esar.html [Erişim Tarihi: 15.10.2013].

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurefâsı, İnceleme-Tenkidli Metin-İndeks-Sözlük. Ankara: AKM Yay.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay.

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Karatay, Halit (2008). Hattat Divân Şâirleri. Ankara: Akçağ Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 1. Ankara: Bizim Büro Yay.

Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddin (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul.

Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 4. İstanbul: Mihran Matbaası.

Yavuz, Fikri ve İsmail Özen (hzl.) (1972). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. 3. İstanbul: Meral Yay.

Gazel

Garîb ol gurbet ehl-i derde sahrâ-yı selâmetdir

Bu halk içre kişi bîgâne olmak başka halvetdir

Sadâ-yı sît-i şöhretden sakın kim şöhret âfetdir

Ney ü tanbûru seyr eyle ser-â-ser dâg-ı hasretdir

Su‘ûd u nahsı nâm-âver nücûma nisbet eylerler

Hele rindâna bî-nâm u nişân olmak sa’âdetdir

Hayâl-i reng-i meyle mest olur dil la’l-i dil-berden

Bu bâga ebr-i tasvîr-efşüre bahş-ı tarâvetdir

Misâl-i peyker-i yârânda ancak gayrı yok deyyâr

Perîzâr-ı dil-i ‘uşşâk bir vâdî-i hayretdir

Mey-i ‘aşk ile ser-mest ol da dünyâyı temâşâ kıl

Selîmâ kendiden gitmek ‘aceb seyr ü seyâhatdir

(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 406.)