Madde Detay

İstanbul’da doğdu. Asıl adı Hasan’dır. Saraya mensup solaklardan birinin yetiştirmesi olduğu için Solak veya Solak-zâde diye tanındı. Gençliğinde devletin ileri gelenlerine hizmet etti. Yeniçeri oldu. Mevlevî tarikatına girdi. Tasavvufa meyilli, coşkuyla semaya kalktığı ve bunu vecdle gerçekleştirdiği için Semâ’î mahlasını tercih etti (Eyduran 2009: 398, Genç 2000: 239). Ahdî, Semâ’î’nin dervişliği seçtikten sonra seyahata çıkarak Mısır’a gittiğini ve burada Gülşenî tarikatına girdiğini, ardından Bağdat’a giderek burada şeyh olduğunu söyler (Solmaz 2005: 361). Gelibolulu Âlî ise Semâ’î’nin, Gülşenî tarikatından vazgeçtiğini ve Anadolu’ya gelen Nakşibendî şeyhlerinden Ahmed Sâdık’dan inabetle Nakşibendî tarikatına mensup olduğunu söyler (İsen 1994: 309). Ölüm tarihini Riyâzî 994/1586 (Riyâzî 62b), Fâizî 997/1589 (Kaf-zâde Fâ’izî 93b), Mehmed Süreyya ise 998/1590 olarak gösterir (Akbayar 1998: 1494). Ancak M. Nâil Tuman, verilen bu tarihlerin yanlış olduğunu ifade ederek şairin ölüm tarihinin 996/1588 olduğunu belirtir (Kurnaz ve Tatçı 2001: 452). Sipâhî Bey “Döne döne gitdi ‘ukbâya Semâ’î hey meded” mısraını şairin vefatına tarih düşürmüştür (Genç 2000: 240).

Tezkireciler, Semâ’î’nin şairliğinden övgüyle bahsederler.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1998). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî). C. 5. İstanbul: KB-Tarih Vakfı Ortak Yay.

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin B. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 05.01.2014].

Genç, İlhan (hzl.) (2000). Tezkîre-i Şu’arâ-yı Mevleviyye. Ankara: AKM Yay.

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: Akçağ Yay.

Kaf-zâde Fâ’izî. Zübdetü’l-Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Belediye 11. vr. 93b.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 1. Ankara: Bizim Büro Yay.

Riyâzî. Riyâzu’ş-Şu’arâ. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Hk 1275. vr. 62b.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.

Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 4. İstanbul: Mihran Matbaası.

Gazel

Pertev ki şem’-i mihr-i ruh-ı yârdan gelür

Bir lem’adur tecellî-i dîdârdan gelür

Tab’um çerâgı Kâsım-ı Envâr’dan yakar

Bûy-i vefâ dehânuma ‘Attâr’dan gelür

Nukl-i şarâb meclis-i gamda yeter bana

Şol hûn-ı dil ki dîde-i hûnbârdan gelür

Halvetde su yirine içer sûfî bâdeyi

Gördün mi kâfiri bize inkârdan gelür

Âzürde hâtır olma Semâ’î-i bî-dile

Mestânedür o hâne-i hammârdan gelür

(Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay. 361.)