ŞEMANÎ, Şeref Gürbüz

(d. 1921 / ö. 01.01.1993)
âşık, öğretmen, gazeteci
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şeref Gürbüz, o yıllarda Sarıkamış’ın Bardız Nahiyesine bağlıyken bugün Şenkaya ilçesine bağlı olan Aşağıhamas [İçmesu] köyünde, 1921'de dünyaya gelmiştir. Haşimoğulları sülalesinden Rıza Bey ve Zeliha Hanım’ın sekiz çocuğunun en büyüğüdür (Polat 2009: 17; Vural 2012: 307). Yaşıtı her köy çocuğu gibi o da henüz okula başlamadan, ailenin işlerine katkı için koyun, kuzu çobanlığı yapar. 8-9 yaşlarında köyünde başladığı ilkokulu, Gaziler Bucağında bitirir. İlkokuldan sonra, o günün imkânsızlıkları nedeniyle eğitimine beş yıl ara verir. 1940'ta Kars’ta açılan Cilavuz Köy Enstitüsü'ne kaydolur ve bu okuldan 1944'te mezun olur. Öğretmenlik mesleğine köyünde başlar. Üç aylık öğretmenlikten sonra askere alınır. Askerlik dönüşü yine kendi köyünde öğretmenliğe devam eder. Sonraki yıllarda Erzurum'un Çat, Şenkaya, Olur ve Oltu ilçelerinde öğretmen ve idareci olarak görev yapar.

1959 yılından emekliliğine kadar 14 yıl süren Maarif Müdürlüğü görevini yürütür. Şeref Gürbüz, Oltu Maarif Müdürü unvanıyla başladığı yöneticilik görevinden mesleğinin 40. yılında, 13 Eylül 1973 tarihi itibarıyla emekli olur. Emeklilikten sonra birikimini farklı bir şekilde hizmete dönüştürmek için il genel meclisi üyesi olarak bir müddet aktif siyasetle de ilgilenir. 1973 yılından itibaren Oltu’nun Sesi gazetesini çıkarmaya başlar. Uzun yıllar gazetenin başyazılarını yazar, yazı işleri ve sorumlu müdürlük görevlerini yürütür. Gazetenin, haber editörlüğü dizgi ve baskı dâhil bütün işleriyle ilgilenir. Oltu ve çevresinin sorunlarıyla bunların çözüm önerileri başta olmak üzere çeşitli konularda yazılar yazar. Böylece, eğitimciliği yanında gazeteciliği ile de tanınır (Polat 2009: 18-24; Vural 2012: 307). 1944'te, o zamanki adı Örtülü olan Şenkaya ilçesinin Çermik köyünden Minadiye Hanım’la evlenen Şeref Gürbüz’ün (Neriman, Erinç, Gönül, Gülen ve Enis Behiç) beş çocuğunun beşi de baba mesleği olan eğitimciliği seçer. 1 Ocak 1993 tarihinde vefat eden Şeref Gürbüz’ün mezarı Oltu Cankurtaran Mezarlığındadır.

Kendisini tanıyanların sıradan bir eğitimci veya idareci değil, bir önder olarak gördükleri Şeref Gürbüz, şairlik tarafıyla da önemli bir isimdir. İlk şiirlerini, henüz çocuk yaştayken, yörenin tanınmış halk âşığı Sümmânî etkisiyle yazmaya başlar. Ancak, yayımlanmayan bu şiirler kaybolmuştur. Eldeki mevcut şiirlerinin çoğu, kendisinin çıkardığı Oltu’nun Sesi gazetesinde yayımlanır, bir bölümü ise el yazısıyla veya daktilo edilmiş hâlde kalır (Polat 2009: 42; Vural 2012: 308). Bir kısım şiirleri de bazı mahallî gazete ve dergilerde yayımlanmıştır (Kızılırmak 1992). Oltu Destanı, Sarıkamış’ın Hamas Köyü, Arpaçay’ın Güvercin Köyü gibi şiirleri ise, Memleket Şiirleri Antolojisi (Atilla 1950) adlı kitapta yayımlanmıştır. Hayatı ve şiirleri, Taşrada Bir Meş’ale Şeref Gürbüz Hayatı ve Şiirleri (Polat 2009) adıyla kitaplaştırılmıştır.

Şeref Gürbüz, halk şiiri nazım şekillerini kullandığı şiirlerini hece ölçüsüyle yazar. “Şemânî” mahlasıyla zaman zaman âşık atışmalarına katılmış, irticalen de şiirler söylemiştir. Şiirlerini temalara göre şu başlıklar altında ele almak mümkündür: Sevgili, sevgi ve dostluk etrafındaki şiirler; hayat, talih ve dünya ahvalinden şikâyet şiirleri; öğüt, şiirleri; Oltu ve yöresiyle ilgili şiirler; sosyal ve siyasî sorunlar etrafındaki şiirler; millî günler ve tanınmış kimselerle ilgili şiirler. Şeref Gürbüz’ün şiirlerinde yöresel ağız özelliği görülse de bu durum yazı diline alışkın kimseler için anlamada sorun sayılmayacak niteliktedir (Polat 2009: 42-48; Vural 2012: 308).

Kaynakça

Atilla, Osman (1950). Memleket Şiirleri Antolojisi. Ankara: Ulus Basımevi.

Kızılırmak Dergisi (1992). Sivas. Eylül. 9: 15, 38.

Polat, Nazım Hikmet (2009). Taşrada Bir Meş’ale Şeref Gürbüz Hayatı ve Şiirleri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Vural, Temel (2012). Sümmânî'den Günümüze Oltu Havzası Şairleri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: TEMEL VURAL
Yayın Tarihi: 06.06.2019
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1GÜRKANÎ, Enver Gürkand. 1948 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2FİRGANİ, Firgani Uykurd. 1951 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ORHANÎ/ORHAN, Orhan Karadağoğlud. 25.12.1946 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Hilmi Nalbantoğlud. 1921 - ö. 13 Mart 2005Doğum YılıGörüntüle
5NOVRUZ KARATEHLELİd. 1921 - ö. 1961Doğum YılıGörüntüle
6İbrahim Balaband. 1921 - ö. 9 Haziran 2019Doğum YılıGörüntüle
7Hilmi Nalbantoğlud. 1921 - ö. 13 Mart 2005Ölüm YılıGörüntüle
8NOVRUZ KARATEHLELİd. 1921 - ö. 1961Ölüm YılıGörüntüle
9İbrahim Balaband. 1921 - ö. 9 Haziran 2019Ölüm YılıGörüntüle
10Hilmi Nalbantoğlud. 1921 - ö. 13 Mart 2005MeslekGörüntüle
11NOVRUZ KARATEHLELİd. 1921 - ö. 1961MeslekGörüntüle
12İbrahim Balaband. 1921 - ö. 9 Haziran 2019MeslekGörüntüle
13Hilmi Nalbantoğlud. 1921 - ö. 13 Mart 2005Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14NOVRUZ KARATEHLELİd. 1921 - ö. 1961Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15İbrahim Balaband. 1921 - ö. 9 Haziran 2019Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Hilmi Nalbantoğlud. 1921 - ö. 13 Mart 2005Madde AdıGörüntüle
17NOVRUZ KARATEHLELİd. 1921 - ö. 1961Madde AdıGörüntüle
18İbrahim Balaband. 1921 - ö. 9 Haziran 2019Madde AdıGörüntüle