Madde Detay

Silâhdâr-zâde Mehmed Emîn hakkında biyografik kaynaklarda bilgi yoktur. Yazar, bilinen tek eseri olan Tezkire-i Şuarâ’da da kendisi hakkında bilgi vermez. Yalnız eserin Ali Emîrî Efendi (Millet Kütüphanesi) 795 numarada kayıtlı nüshasının temellük kaydında Mehmed Emîn’in saray gediklilerinden olduğu kayıtlıdır(Öztürk 2015: XVİİİ). Yine aynı nüshanın La’lî Ahmed Efendi bölümünde geçen “fakîrün mâbeyn odama didügi târîhdür” ibaresi bu bilgiyi teyit etmektedir (Öztürk 2015: XVİİİ).

Yazarın bilinen tek eseri Tezkire-i Şuarâ veya Silâhdâr-zâde Tezkiresi olarak adlandırılan şair tezkiresidir. Silâhdâr-zâde Mehmed Emîn, eserini 1204/1790 yılında kaleme almıştır. Her hangi bir tertip yöntemi uygulanmayan eserde 1164/1751-1204/1790 yılları arasında yaşayan 60 şairin biyografisine yer verilmiştir. Antoloji niteliğinde kaleme alınan eser Beliğ Tezkiresi’nin zeyli durumundadır (İsen vd. 2018:  145).

Mehmed Emîn, eserine aldığı şairler hakkında çok kısa bilgi verir kimi zaman sadece isimlerini belirtmekle yetinir. Silâhdâr-zâde Mehmed Emîn, eserine aldığı şairlerin şiirlerinden örnekler verirken ölçülü davranmamış, aynı değerdeki şairlerden birisinden sadece bir örneğe yer verirken diğerinde çok fazla örnek şiir vermiştir (İsen vd. 2018:  145). Eser, üzerine Furkan Öztürk çalışmış (2015) ve bu çalışmaya daha sonra elektronik olarak da yayımlamıştır (2018).

İsen, Mustafa, vd. (2018). Şair Tezkireleri. Ankara: Grafiker Yay.

Öztürk, Furkan (2015). Tezkire-i Silâhdâr-zâde. İstanbul: Dün Bugün Yarın Yay.

Öztürk, Furkan (2018).Tezkire-i Silâhdâr-zâde Mehmed Emîn. Ankara: Kültür bakanlığı E-Kitap. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/58902,tezkire-i-silahdar-zadepdf.pdf?0 [Erişim tarihi: 11.09.2021].

Basîrî Halîl Efendi

Basîrî Halîl Efendi Musûlîdür gözlerinde ‘illet-i ‘amâ oldugından mahlas-ı mezkûrı ihtiyâr itmişdür. Cemî‘-i ‘ulûmda yed-i tûlâsı var idi ve Seyyid ‘Alî Behcet Efendinün dayısıdur. Râgıb Pâşâ merhûm-ı merkûmı Urfa vâlîsi iken dâ’iresinde istishâb itmiş idi.

Gazel

Zülfi rûyında pîç ü tâb iledür

Mâr genc üzre inkılâb iledür

Zülfün olmaz safâsı bî-ruh yâr

Gicenün zevki mâh-tâb iledür

Kanum içmekle çeşmi ‘âlem ider

Ser-hoşun neş’esi şarâb iledür

Rızk-ı kâmil hemîşe nâkıs olur

Felegün kısmeti hisâb iledür

Ey Basîrî şu feyz-i nüzhetde

Sanma tahsîl ü iktisâb iledür

(Öztürk, Furkan (2015). Tezkire-i Silâhdâr-zâde. İstanbul: Dün Bugün Yarın Yay. 29)