Madde Detay

Doğum tarihi kesin bilinmeyen şairin 17. yüzyılın sonu, 18. yüzyılın başlarında yaşadığı tahmin edilmektedir. Kaynaklarda Şirvanî`nin iyi bir medrese eğitimi aldığı belirtilmiştir. Gerçek ismi Şâkir`dir. Ölüm tarihi ve nerede öldüğü bilinmemektedir. Şakir Şirvanî`nin, bize malum olan şiirleri şiir mecmualarından elde edilmiştir. Mürettep bir Divan`ı günümüze ulaşmamıştır. Hem hece (koşuk, giraylı vb.) hem de aruz ölçüsüyle şiirler yazmıştır. Muhammesleri dil ve üslup bakımından başarılıdır. Fuzulî etkisinde kalmış, onun gazellerine nazireler ve tahmisler yazmıştır (Araslı 1956: 189).

“Ahval-i Şirvan” adlı muhammesi tarihi gerçekliği yansıtması açısından önemlidir. Şair bu şiirinde Nadir Şah`ın ayaklanmayı bastırmak için Şirvan`a gönderdiği ordunun sebep olduğu yıkıntıları, yağmaları anlatır (Araslı 1956: 190).

Şairin şiirlerinden örnekler (muhammes ve murabbalar) Azerbaycan Klasik Edebiyatından Seçmeler kitabında yayımlanmıştır (Kahramanov 2005, C. III: 207-219). 

Araslı, Hamid (1956). XVII-XVIII Asır Azerbaycan Edebiyatı Tarihi. Bakü: Azerbaycan Üniversitesi Yay.

Kahramanov, Cihangir (2005). Azerbaycan Klasik Edebiyatından Seçmeler (XVII-XVIII. asırlar Azerbaycan Şiiri). III. Cilt. Bakü: Şark-Garp Yay.

Muhammes

Ey gül sana nibet gül-i ẖandān ola bilmez

Ḥüsnün gibi hīç bāğda gülüstān ola bilmez

Ḳaddın gibi ẖoş serv-i ẖırāmān ola bilmez

Mānend sana ḥūrī-i ġılmān ola bilmez

Zülfün gibi bir sümbül-i reyhān ola bilmez

Ey kaşları yay gözleri nergis ruẖu zībā

Her yerde ki vaṣfın okurum ben dahi ‘ālā

Ey kākülü sümbül deheni ġonca-ı ḥamrā

Yoktur sana mānend gözüm dehrde hem-tā,

Yok sen teki bir Yūsuf-ı Ke`nān ola bilmez

Ruẖsār-ı laṭīfin ne güzel māh-ı münevver

Eṭrāf-ı ruẖunda düzelib encüm-i aẖṭār

Ey ġamzesi kanlar alıcı ḳāmeti ‘ar‘ar

Ḥāl-i ẖaṭṭını çün dileyib müşk-i mu‘aṭar

Hīç sen gibi bu ‘aṣırda insān ola bilmez

Maḥbūbsan ey dilber-i ẖoş-lehçe ser-ā-pā

‘Ālemde benim tek sana yok ‘āşık-ı şeydā

Ey lebleri püste perīveş gerdeni mīnā

Dīvāne gibi düşdü benim başıma sevdā

Saldı beni bir derde ki dermān ola bilmez

Ey ṭūṭī-i şekker-şiken ü ṭūbā-yı ẖoş-ḳad

Ey dişleri inci deheni ola zeberced

Bu işve ile görse seni belki eğer bed

Şākir ki görüb ṣalli ‘alā ‘ālī-Muḥammed

Yok sen teki bir ḥūrī-i ġılmān ola bilmez

(Kahramanov, Cihangir (2005). Azerbaycan Klasik Edebiyatından Seçmeler (XVII-XVIII. asırlar Azerbaycan Şiiri). III. Cilt. Bakü: Şark-Garp Yay. 208.)