Madde Detay

Asıl adı Seyit Ali Bayrak olan âşık, 1948 yılında Kayseri'nin Sarız ilçesinin Dallıkavak köyünde doğmuştur. Annesinin adı Göze, babasının adı Haydar'dır. İlkokulu Pınarbaşı ilçesinin Eskiyassıpınar köyünde okur. Çocukluk yılları maddi sıkıntılarla geçer. Bu maddi sıkıntılar nedeniyle okumayı çok istemesine rağmen ilkokuldan sonra okula devam edemez. İlkokulu okuduğu yıllarda aynı zamanda kendi koyunlarının çobanlığını yapar ve tarlalarında çalışır. İlkokulu bitirince babası, Seyit Ali'yi ve ağabeyini Kayseri'de bir ağaya çoban olarak verir. O yıl Kayseri'de başka işlerde çırak olarak da çalışır (Avcıoğlu 1974: 14-15; Âşık İhsanî 2002: 89; Bezirci 1993: 340; Çarman 2015; Kalkan 1988: 247; Koçak 2012: 168; Yağız 1983: 152).

17 yaşında çalışmak için İstanbul'a gider. Burada bir sendikada iş bulur ve aynı zamanda sendikal faaliyetlerin içinde bulunur. "68 Hareketi" olarak bilinen hareketin liderleriyle tanışır. Bu sırada âşıklığını da devam ettirir ve konserler verir. Bir süre İstanbul'da çalıştıktan sonra askere gider ve 1971'de askerliğini tamamlar. Askerden dönünce iki yıl kadar köyünde yine çobanlık yapar. Evli olan âşığın eşinin adı Safiye'dir. İkisi erkek, biri kız olmak üzere üç çocuğu vardır. 12 Mart 1971 darbesinden sonra Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından tutuklanır, bir süre tutuklu kaldıktan sonra serbest bırakılır. Artık sendikal çalışma yapabilme ve halk ozanlığını devam ettirme imkânının kalmadığını düşünerek 1973 yılında Almanya'ya gider. Bu sıralarda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkartılır. Almanya'da aralıksız 41 yıl işçi olarak çalışır. Hâlen Almanya'da ikamet etmektedir (Bezirci 1993: 340; Çarman 2015; Kalkan 1988: 247; Koçak 2012: 168; Yağız 1983: 152).

Mahlası Temeli olan âşık, geleneğe bağlı olarak şiirler yazar ve söyler. Bağlama da çalar. Âşıklık geleneğinin özelliklerini ve bağlama çalmasını küçük yaşlardan itibaren babası ve dedesinden öğrenir. Babası ve dedesinden Nesimi, Fuzulî, Pir Sultan Abdal, Yunus Emre, Karacaoğlan, Kazak Abdal, Hatayî ve Genç Abdal'ın şiirlerini dinleyerek büyür. Doğduğu köy, âşıkların uğrak yeri olması sebebiyle küçükken orada birçok âşığı tanıma ve dinleme fırsatını da bulur. Şiir yazmaya ve bağlama çalmaya ilkokul yıllarında başlar. İlkokul son sınıfta bayramda okuyacağı şiiri kendisi yazar, öğretmeni de bu şiiri çok beğenir. İstanbul'a çalışmaya gittiği yıllarda ilk konserini verir, çok beğenilir ve bu konseri başka konserler izler. Ardından Almanya'da birçok şehrin yanı sıra Hollanda ve Fransa'da da konserler verir (Avcıoğlu 1974: 14-15; Bezirci 1993: 340-346; Çarman 2015; Kalkan 1988: 247; Koçak 2012: 168; Yağız 1983: 152-156).

Temeli'nin sanat anlayışına göre halk türküsü emek, üretim ve hayat mücadelesiyle oluşur. Emeği ve yaşamı kaynak edinmeyen sanat, sanat değildir. Halk şiiri uyanmayı, uyandırmayı aşmalı ve sosyal düzeni geliştirmelidir. Ona göre halk şairi, toplumu bozan emperyalist sanata karşı durabilen, onu yere çalabilendir. Halk şiiriyle uğraşanlar bütün gücüyle halkın şiirini kapitalizmin ve emperyalizmin istismarından kurtarmalıdır (Avcıoğlu 1974: 14-15).

Âşık, şiirlerinde daha çok 7, 8 ve 11'li hece ölçüsü ile destan ve koşma nazım şekillerini kullanır. Süsten uzak, sade bir dili vardır. Şiirlerinde faşizm, kapitalizm ve emperyalizmin eleştirisi, sınırların olmadığı, barış ve kardeşlik içinde yaşanan bir dünya özlemi, özgürlük, sosyalist bir Türkiye özlemi, emek ve emekçiler, üretim, cehalet, dini sömürü aracı olarak kullananların eleştirisi, Almanya'daki işçiler gibi daha çok toplumsal konuları ele alır. Bunların yanında memleket özlemi, dostluk ve insan sevgisi de en çok işlediği konulardandır. Âşık, şiirlerini Bin Yıllık Hasret (1984) ve Sınırları İstemiyom Kardeşim adlı eserlerinde yayımlar.