Madde Detay

Asıl adı Hâfız Seyyid Ali Bedreddîn’dir. Babasının adı, doğum yılı, görevi ve ölüm tarihi gibi bilgiler mevcut değildir. Şairin 1283/1866 senesinde hayatta olduğu bilinmektedir. Türkçe Yazma Divanlar Katalogu ve onun kaynakça gösterdiği Tuhfe-i Nâili’den edinilen bilgilere göre Ulvî, on sekiz yaşında vefat etmiştir. Dîvân'ında yer alan şiirlerden Halvetîliğe ilgisi olduğu anlaşılmaktadır.

Ulvî’nin tek eseri Dîvân'ıdır. Eser, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde T. 2922’de kayıtlıdır. Ayrıca 1290/1873 senesinde basılmıştır. Dîvân'da 233 gazel, 6 rübâi, 2 terkib-bend, 7 mütekerrir murabba, 6 müfred ve Salâhî ile söyleştikleri 5 tanesi Salâhî’ye ait olmak üzere toplam 10 adet güfte bulunmaktadır (Canlı 2009).

Ulvî, şiirlerinin genelinde din dışı konuları işlemiştir. Dîvân'da yer alan şiirlerin tertibi konuya göre yapılmıştır. Ulvî şiirlerinde mekân olarak İstanbul’un çeşitli semtlerini tercih etmiştir. Etkilendiği edebî kişiliklerden Nedîm, Leylâ Hanım, Vehbî, Gafûrî, Bağdatlı Rûhî ve Mezâkî’nin isimleri Dîvân'da geçmektedir. Bu şairler içerisinde özellikle Nedîm’in şiir söyleme kabiliyetinden etkilenen şair, Nedîm’in bir şiirine nazire yazdığı gibi Nedîm’in kullandığı kelime veya kelime grubundan oluşan bazı redifleri de kullanmıştır (Canlı 2009: 1-31).

Canlı, Melek (hzl.)(2009). Hâfız Ulvî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Hâfız Seyyid Ali Bedreddin Ulvî. Dîvân-ı Ulvî. İstanbul Üniversitesi. Nadir Eserler Kütüphanesi. Nu: T. 2922.

Hâfız Seyyid Ali Bedreddin Ulvî (1290). Dîvân. İstanbul.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey. (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

İstanbul Kütüphaneleri Yazma Divanlar Kataloğu (1959). C. II. İstanbul.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Tahmîs-i Gazel-i Mîr Nedîm

I

Sîne vü ten cân u dil fürkatle biryân oldu hep

Tendeki nem ter degil her mûy giryân oldu hep

Aks-i sînemle cihân gûyâ ki sûzân oldu hep

Aşka düşdüm cân u dil müft-i cüvânân oldu hep

Sabr u tâkat masraf-ı çâk-i giribân oldu hep

II

Ârzû-yı terk-i cân ile bu sevdâ-yı cünûn

Bil neden geldi sere hem oldu ceşmim la'l-gûn

Gûyiyâ lutf eyledi okuyup ol câdû füsûn

Açmış oldum sînesin bir kerre ârâm u sükûn

Sîneden bilmem ne hâletdir girizân oldu hep

III

Nice mecrûh olmasın bu cism-i âşık her zamân

Nice gitmez şehr-i dil bâzârı yagmâya hemân

N’eylesin netsin hele insâf kıl bir Müslimân

Hâl kâfir zülf kâfir çeşm kâfir el-amân

Ser-be-ser iklîm-i hüsnün kâfiristân oldu hep

IV

Bezm-i vaslın bana ol servi guher etmişdi va'd

Ol dem içün ana âşık cân u ser etmişdi va'd

Vasldan sonra dahı lutf-ı dîger etmişdi va'd

Gerdeninden sînesinden bûseler etmişdi va'd

Cümlesinden n’eyleyim zâlim peşîmân oldu hep

V

Misk-i hasret-keşdir istişmâma zülf-i perçemin

Hem çeker anber anın hoş-bûyunun derd u gamın

Yâ nice olmaz perişân akl u fikri âlemin

Bir nezâketle açıp fes kûşesinden perçemin

Şöyle göstermiş ki kim gördüyse hayrân oldu hep

VI

Gerçi reftârın güzel hem cilvene yokdur bahâ

Görmedim lâkin efendim bunca dem senden vefâ

Ahz eder gûyâ feminden nâzı hûbân-ı nisâ

Şîve-i güftârı hemşîren mi ögretdi sana

Her sözun şîrîn-zebânım cânıma cân oldu hep

VII

Ulviyâ olsam Nedîmin yoluna n’ola dü-nîm

Bir güzelce nice tahmîs ola bu nazm-ı azîm

Bana dün gece getirdi bir haber bâd-ı nesîm

Sen demişsin kim kimin derdiyle giryândır Nedîm

Hep mürüvvetsiz senin derdinle giryân oldu hep

(Canlı, Melek (hzl.)(2009). Hâfız Ulvî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 207.)