Madde Detay

Asıl adı Mahmûd'dur. Bazı kaynaklarda ismi (Akbayar 1996: 5/1682; İpekten vd. 1988: 536), yanlış olarak Mehmed şeklinde geçmektedir . İstanbul'un Çengölköy kasabasında doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Babası, Hacı Mehmed Efendi isminde bir tüccardır. Şefkat'a göre Yeksân, devamlı ilimle uğraşan, "ilm-i Derîde" (Fars dilinde) üstat bir şairdir (Önder 2006: 266).  Şefkat, tezkiresini yazdığı tarihte (1229/1813-14), şairin altmış yaşlarında olduğunu ve ilimle iştigal ettiğini söyler. Buradan şairin, 1170-72 yıllları arasında doğduğu ve Şefkat'in eserini tamamladığı 1229/1813-14'ten sonra öldüğü anlaşılmaktadır. Bu sebeple Sicill-i Osmânî'de, şairin ölüm tarihinin III. Selim devri (1789-1807) olarak gösterilmesi hatalıdır (Akbayar 1996: 5/1682). 

Yeksân'ın, elimizde Şefkat'in örnek olarak aldığı biri Farsça diğeri Türkçe olmak üzere iki gazeli bulunmaktadır (Kılıç: 164-165).

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmânî. C. 5. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 1682.

Filiz, Kılıç (hzl.). Şefkat, Tezkire-i Şuarâ-yı Şefkat-i Bagdâdî. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10742,metinsbpdf.pdf?0. [erişim tarihi: 14.02.2014]. 164.

İpekten, Haluk, M. İsen, N. Okçu, R. Toparlı (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Tuhfe-i Nâilî - Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay. 1223. 

Önder, Murat (2006). Şefkat ve Tezkire-i Şuara'sı. Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi.

Gazel
Câ-be-câ dâg-ı derûnum fark olunmaz lâleden
Iztırâb-ı âh-ı germim şu’le-i cevvâleden

Mısra’ım kad râst kılmaz hâme olmazsa ‘asâ
Tıfl-ı tab’ım nâ-tüvândır pîr-i sî sad sâleden

Sürme-i âvâzım olmuş zülf-i müşgîn-târ-ı yâr
Kûh-ı gam zîrindeyim lîkin sadâ yok naleden

Âteş ile âteşi itfâya sa’y etmek gibi
Eyleyen def’-i harâret âteş-i seyyâleden

Etmede mînâda Yeksân âb-ı hayvân seyrini
La’l-i yâra geldi zînet cûşiş-i tebhâleden

(Kılıç, Filiz. Şefkat, Tezkire-i Şuarâ-yı Şefkat-i Bagdâdî. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10742,metinsbpdf.pdf?0. [erişim tarihi: 14.02.2014]. 164-165.)