Madde Detay
YÛSUF, Yûsif, Yûsuf Big/Bey Ustaclu, Yûsuf Big/Bey Çavuşlu
(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Azeri)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Yûsuf Bey Ustaclu, uzun süre Şâh İsmâîl’in (öl. 930/1524) oğlu Sâm Mîrzâ’nın (öl. 974/1566-67) yanında bulunması dolayısıyla saray mensubu sayılan şairlerdendir. Nitekim Sâdıkî-i Kitâbdâr’ın (öl. 1022/1613-14) Mecma’u’l-Havâs’ın Yûsuf Bey’e de yer verdiği üçüncü mecmaının başındaki “Etrâk rüknü’s-saltanatları zikride” şeklindeki ifadesi de bu bilgiyi teyit etmektedir. Sâm Mîrzâ, Tuhfe-i Sâmî’de Yûsuf’un Ustaclu taifesinin Çavuşlu koluna mensup bulunduğunu, Sâdıkî ise “Yûsuf Big Çavuşlu” başlıklı biyografisinde onun Şah İsmâîl’in kumandanlarından Muhammed Han Ustaclu’nun (öl. 920/1514) akrabalarından olduğunu yazmıştır. Çınarcı’nın (2016: 652) belirttiğine göre Sâm Mîrzâ, kardeşi Tahmâsb’a (öl. 984/1576) isyan edince Kahkaha kalesine hapsedilmiş, yalnız kalan Yûsuf Bey de Şâh Tahmâsb’ın güvenini kazanmış ve ardından isyan bastırmak üzere vali olarak Tebriz’e gönderilmiştir. Sâdıkî’nin, onun bir müddet Darüssaltana Tebriz’de hükûmet kıldığı şeklinde verdiği bilgi de bunu teyit etmektedir. Kızılbaş’ın yetenek sahipleri arasında Yûsuf Bey’in önüne geçebilecek biri olmadığına da değinen Sâdıkî’ye göre şairin tarzı Fuzûlî’ninkine yakındır. Dîvân’ını Fuzûlî’nin redif ve kafiyeleriyle bağlamıştır (Bağırov 2008: 45). Yûsuf mahlasıyla Farsça ve Türkçe şiirler yazan sanatçının Dîvân’ın bir nüshası British Library’dedir (OR-15398). Çınarcı’nın Kerimov’dan (2012) aktardığına göre, bu nüsha hacimce az ve muhtemelen eksiktir. 7374 beyit tutarındaki diğer nüsha ise Mîrzâ Cafer el-Kurrârî’nin şahsi kütüphanesindedir (2016: 652).
Kaynakça
Bağırov, Ekrem (hzl.) (2008). Sadiq Bey Əfşar, Məcməül-Xəvas. Bakı: AMEA M. Füzuli Adına Əlyazmalar İnstitutu.
Çınarcı, Mehmet Nuri (2016). “Safevi Sarayında Türk Şiirinin Müdavimleri”, II. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve Sosyal Bilimler Sempozyumu”, Turkcess, 5-7 Mayıs 2016, Nizip: A Pegem Akademi. 642-655. http://www.turkcess.net/dir/wp-content/uploads/2016/07/45-SAFEV%C4%B0-SARAYINDA-T%C3%9CRK-%C5%9E%C4%B0%C4%B0R%C4%B0N%C4%B0N-M%C3%9CDAV%C4%B0MLER%C4%B0-Mehmet-Nuri-%C3%87INARCI.pdf [erişim tarihi: 10.08.2017].
Kerimov, Paşa (2012). Yusif Bey Ustaclu, Divan. Bakü: Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Muhammed Fuzuli Adına El Yazmalar Enstitüsü Yayınları.
Sâdıkî-i Kitâbdâr. Külliyât-ı Sâdıkî. Tebriz Milli Kütüphanesi no: 3616.
Sâm Mîrzâ Safevî (1314). Tuhfe-i Sâmî (Bâ-Tashîh u Mukaddime-i Vahîd Destgerdî). Tahran: Matba’a-i Armagan.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. FATMA SABİHA KUTLAR OĞUZYayın Tarihi: 16.08.2017Güncelleme Tarihi: 03.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Bu âlem kaydını çekmekde yüz min mihnet ü gam bar
Hoş ol âzâd kim yâd eylemez hergiz ki âlem bar
Dokanda tıfl-ı nâzı şâd olurlar yıglar ol her dem
Hemânâ kim bilür âhir bu sûr ardınca mâtem bar
Yüzinde sîm-i eşk[i] agzı dolu gonçemin hande
Sürûr [u] gam bu gülşen ehli içün ya’nî dirhem bar
Ne vüs’atdür bu yâ Rab âlem-i meyhâne-yi aşka
Ki her bir gûşesinde niçe câm ilemey-i Cem bar
Deler müjgânı bagrım cân-ı efkârım tapar râhat
Galat ger itmesem Yûsuf bu … uçında merhem bar
Bağırov, Ekrem (hzl.) (2008). Sadiq Bey Əfşar, Məcməül-Xəvas. Bakı: AMEA M. Füzuli Adına Əlyazmalar İnstitutu. 45.
Nazm
Bir nazar dîdâr içün bizdin taleb cân eylemiş
Müjde iy aşk ehli kim yâr işi âsân eylemiş
Könlümün ma’mûresinde genc-i aşk[ın] gizlemiş
Girmeye tâ onda bir gayr onı vîrân eylemiş
(Bağırov, Ekrem (hzl.) (2008). Sadiq Bey Əfşar, Məcməül-Xəvas. Bakı: AMEA M. Füzuli Adına Əlyazmalar İnstitutu. 46.)
Yayın Tarihi: 16.08.2017Güncelleme Tarihi: 03.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Bu âlem kaydını çekmekde yüz min mihnet ü gam bar
Hoş ol âzâd kim yâd eylemez hergiz ki âlem bar
Dokanda tıfl-ı nâzı şâd olurlar yıglar ol her dem
Hemânâ kim bilür âhir bu sûr ardınca mâtem bar
Yüzinde sîm-i eşk[i] agzı dolu gonçemin hande
Sürûr [u] gam bu gülşen ehli içün ya’nî dirhem bar
Ne vüs’atdür bu yâ Rab âlem-i meyhâne-yi aşka
Ki her bir gûşesinde niçe câm ilemey-i Cem bar
Deler müjgânı bagrım cân-ı efkârım tapar râhat
Galat ger itmesem Yûsuf bu … uçında merhem bar
Bağırov, Ekrem (hzl.) (2008). Sadiq Bey Əfşar, Məcməül-Xəvas. Bakı: AMEA M. Füzuli Adına Əlyazmalar İnstitutu. 45.
Nazm
Bir nazar dîdâr içün bizdin taleb cân eylemiş
Müjde iy aşk ehli kim yâr işi âsân eylemiş
Könlümün ma’mûresinde genc-i aşk[ın] gizlemiş
Girmeye tâ onda bir gayr onı vîrân eylemiş
(Bağırov, Ekrem (hzl.) (2008). Sadiq Bey Əfşar, Məcməül-Xəvas. Bakı: AMEA M. Füzuli Adına Əlyazmalar İnstitutu. 46.)
Güncelleme Tarihi: 03.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Bu âlem kaydını çekmekde yüz min mihnet ü gam bar
Hoş ol âzâd kim yâd eylemez hergiz ki âlem bar
Dokanda tıfl-ı nâzı şâd olurlar yıglar ol her dem
Hemânâ kim bilür âhir bu sûr ardınca mâtem bar
Yüzinde sîm-i eşk[i] agzı dolu gonçemin hande
Sürûr [u] gam bu gülşen ehli içün ya’nî dirhem bar
Ne vüs’atdür bu yâ Rab âlem-i meyhâne-yi aşka
Ki her bir gûşesinde niçe câm ilemey-i Cem bar
Deler müjgânı bagrım cân-ı efkârım tapar râhat
Galat ger itmesem Yûsuf bu … uçında merhem bar
Bağırov, Ekrem (hzl.) (2008). Sadiq Bey Əfşar, Məcməül-Xəvas. Bakı: AMEA M. Füzuli Adına Əlyazmalar İnstitutu. 45.
Nazm
Bir nazar dîdâr içün bizdin taleb cân eylemiş
Müjde iy aşk ehli kim yâr işi âsân eylemiş
Könlümün ma’mûresinde genc-i aşk[ın] gizlemiş
Girmeye tâ onda bir gayr onı vîrân eylemiş
(Bağırov, Ekrem (hzl.) (2008). Sadiq Bey Əfşar, Məcməül-Xəvas. Bakı: AMEA M. Füzuli Adına Əlyazmalar İnstitutu. 46.)
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Bu âlem kaydını çekmekde yüz min mihnet ü gam bar
Hoş ol âzâd kim yâd eylemez hergiz ki âlem bar
Dokanda tıfl-ı nâzı şâd olurlar yıglar ol her dem
Hemânâ kim bilür âhir bu sûr ardınca mâtem bar
Yüzinde sîm-i eşk[i] agzı dolu gonçemin hande
Sürûr [u] gam bu gülşen ehli içün ya’nî dirhem bar
Ne vüs’atdür bu yâ Rab âlem-i meyhâne-yi aşka
Ki her bir gûşesinde niçe câm ilemey-i Cem bar
Deler müjgânı bagrım cân-ı efkârım tapar râhat
Galat ger itmesem Yûsuf bu … uçında merhem bar
Bağırov, Ekrem (hzl.) (2008). Sadiq Bey Əfşar, Məcməül-Xəvas. Bakı: AMEA M. Füzuli Adına Əlyazmalar İnstitutu. 45.
Nazm
Bir nazar dîdâr içün bizdin taleb cân eylemiş
Müjde iy aşk ehli kim yâr işi âsân eylemiş
Könlümün ma’mûresinde genc-i aşk[ın] gizlemiş
Girmeye tâ onda bir gayr onı vîrân eylemiş
(Bağırov, Ekrem (hzl.) (2008). Sadiq Bey Əfşar, Məcməül-Xəvas. Bakı: AMEA M. Füzuli Adına Əlyazmalar İnstitutu. 46.)