Madde Detay

İstanbul'da doğdu. Asıl adı Belîğ ve Şeyhî'ye göre Abdullah Çelebi, Sâlim, Safâyî ve Osmanlı Müellifleri'ne göre Mehmed'dir. Yeniçeri kalemine halife olmuştur. Bazı yeniçeri büyüklerine övgü dolu şiirler yazarak ilgilerini kazanmıştır. (Arslan 1994:49) Mustafa Safâyî Efendi, 1108/1696-97 yılında defteremini olduğunda bir kaside yazmıştır. Bu kaside Tezkire-i Safâyî'de kayıtlıdır. (Çapan 2005: 367) Girit Adası'nda Kandiye Kalesi yeniçeri efendiliğinde bulunmuştur. Şeyhîye göre, aynı adada Resmo Kalesi yeniçeri ağası iken 1115/1703-04 yılı civarında vefat etti. (Abdülkadiroğlu 1999: 239; Özcan 1989: 468; Arslan 1994:49)  Sâlim'e göre Girit Adası'na gittiğinde  bu dünyadan ayrılmıştır. (İnce 2005: 475) Girit'te medfundur (Kurnaz 2001:596/2533).

Şakâyık'ta beş beyitlik gazeli kayıtlıdır. Bursalı Mehmed Tâhir de "her şeb" redifli iki beytini yazmıştır ki o da diğer kaynaklarda yoktur.

Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.). (1999). İsmâil Belîğ. Nuhbetü'l-Âsâr li-Zeyli Zübdeti'l-Eş'âr. Ankara: AKM Yay.

Arslan, Mehmet (hzl.)(1994). Mecma-ı Şuarâ ve Tezkire-i Üdebâ: Mehmet Siraceddin. Sivas: Dilek Matbaacılık.

Bursalı Mehmed Tâhir (1333-42). Os­manlı Müellifleri. Matbaa-ı Amire. C. II. İstanbul.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay.

İpekten, Halûk, M. İsen, R.Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kurnaz, Cemal ve M. Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Mehmed Süreyyâ (1308-15/ 1890-97). Sicill-i Osmânî. C. III. İstanbul: Matbaa-i Âmire.

Müstakimzâde Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım). Ankara: KB Yay.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri “Vakâyiü’l-Fuzalâ”. C. 4. İstanbul: Çağrı Yay.

Tal'atında itdi ol meh-rû ayân âyîneyi

Eyledi mahsûd-ı hurşîd-i cihân âyîneyi

(Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri “Vakâyiü’l-Fuzalâ”. C. 4. İstanbul: Çağrı Yay. 468)

Bu çeşmim eyledi sûdâger-i emel pür-nem

Metâ'-ı vuslat içün nakd-i eşk dökdi selem

(Arslan, Mehmet (hzl.)(1994). Mecma-ı Şuarâ ve Tezkire-i Üdebâ: Mehmet Siraceddin. Sivas: Dilek Matbaacılık. 49)

O mehveşin bana bûs-ı lebi harâm oldu

O sırr-ı mübheme ömrümde olmadım mahrem

Hemân benüm başıma dehr teng olur yohsa

Karîni vaslı ederler cihân cihân-ı âlem

O mâh bendesi âzâr ile tamâm etdi

Hele yanında hîç eksikligim nedir bilmem

Komaz hümûm bu bîgâne-i neşâtı tehî

Zarîf kesb-i safâ eyler âşnâdan gam

Meger o pâkîze-i lutfa ilticâ idevüz

Ki odur ahâlî-i irfâna vâdî-i eslem

Ümîd oldur ki kabûl eyleye bu nazm-ı teri

Cenâb-ı kâm-revâ hazret-i veliyyü'n-niam

Kerem-nisâb-ı Safâyî Efendi kim olur

Emîn-i defter-i devlet muîn-i kâr-ı ümem

Cenâbıdur gül-i ra'nâ-yı bâg-ı âlem-i feyz

Vücûd-ı bedrdir yektâ-yı sihr-i cûd u kerem

O fazl-ı cûd ki zâtında var anın olsun

Dü sad kasîde o memdûh-ı pâke farz-ı ehem

O zât-ı pâk-bülend-i iktidâr-ı devrânun

Şu'â-ı re'yine hurşîd eder hemîşe kasem

İlâhî dâ'im o zât-ı Utârid-âsârun

Berâası ola hâtır-nevâz-ı ehl-i kalem

(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay.)