Madde Detay

Diyarbakır’da doğdu. Diyarbakır valisi Çerkes İskender Paşa’nın oğludur. Diyarbakır müftüsü Musluhiddin Efendi’den ilim tahsil etti. 974/1566 senesinde babası Bağdat valiliğine atandığında onunla birlikte bu şehre gitti. 977/1569 tarihinde Bağdat’tan Mısır’a gönderilen babasıyla birlikte Mısır’a gitti ve burada bir sene kadar İbrahim Gülşenî’nin oğlu Şeyh Ahmed Hayâlî Efendi’nin yanında bulundu. 979/1571 tarihinde Diyarbakır’a döndüler ve aynı yıl babası vefat etti. Kendisi de Hassa eyaleti valiliğine atandı. 990/1582 senesinde İstanbul’a gelerek Şehzade Mehmed’in sünnet düğününe katılarak onu tebrik için bir şiir yazan Ahmed Paşa, aynı sene Rakka eyaleti valiliğine atandı (Ali Emirî 1328: 9). Valiliği sırasında verdiği hükümlerdeki adaleti ile şöhret kazanmıştır (Solmaz 2009:74). Ahmed Paşa hakkında en ayrıntılı bilgiye yer veren Ali Emîrî Efendi, onun iyi bir şair olduğunu, Türkçe ve Farsça şiirleri olduğunu söyler. Ancak Ahdî’nin Gülşen-i Şu’arâ’sı dışında bu asrın tezkirelerinde Ahmed Paşa’ya yer verilmemesini üzüntüyle karşılar. Ayrıca Sicill-i Osmanî’de vefat tarihinin 987/1579 olarak yazılmasının yanlış olduğunu, bunun yerine dönemin olaylarını gün gün kaleme alan Selanikli Mustafa Efendi’nin tarih kitabında Ahmed Paşa’nın Rebiü’l-âhir 996/1587 tarihinde öldüğünü yazmasına itibar edilmesi gerektiğini söyler (Ali Emirî 1328: 9).

Ali Emirî (1328). Tezkire-i Şuara-yı Âmid. İstanbul: Der Saadet, Matbaa-yı Âmidî.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya. Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2009). Ahdî. Gülşen-i Şu’arâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10730,aggpdf.pdf?0 [erişim tarihi 05.03.2014]

Şehzade Sultan Mehmed’in Sûr-ı Hıtânı Hakkında

Âftâb-ı dîn ü devlet Hazret-i Sultân Murâd

Sâye-i perverd-gâr ü mâye-i emn ü emân

Husrev-i encâm-haşem şâhen-şeh-i keyvân-gulâm

Pâdişâh-ı kâm-bahş u kâm-bîn ü kâm-rân

Hazret-i şehzâdeyi kasd itdi sünnet itmege

Eyledi bir sûr mislin görmemiş çeşm-i cihân

Hazret-i Sultân Mehemmed ol nihâl-i bâg-ı dil

Dürr-i yektâ-yı hilâfet gonce-i gül-zâr-ı cân

Dest-i hâric irmesün tâ dâmen-i şehzâdeye

Sünnete ta’yîn olundı hazret-i âsâf-mekân

Ol Mehemmed nâm paşa vü vezîr-i çârmin

Bende-i hâs-i harîm-i hazret-i şâh-ı cihân 

(Ali Emirî (1328). Tezkire-i Şuara-yı Âmid. İstanbul: Der Saadet, Matbaa-yı Âmidî. 10)

Matla

Benüm bir zülfi cîm ebrûsınûn eglencem olmışdur

‘Aceb dîvâneyem bend-i cünûn eglencem olmışdur

Metâli-i Fârisî

Dil giriftâr-ı kemend-i zülf-i ‘anber-bûy-ı tust

Ger dil-i mârâ güşâdî hest ez pehlû-yı tust

Dem-be-dem dil gark-ı hûn ez hancer-i dil-cûy-i tust

Surhî-i rûy-i şehîd-i ‘ışk ez pehlû-yı tust

(Ali Emirî (1328). Tezkire-i Şuara-yı Âmid. İstanbul: Der Saadet, Matbaa-yı Âmidî. 10).