Madde Detay
ALİHAN NİNE, Ayşe
(d. 1865 / ö. 1950)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Ayşe olan âşık, 1865 yılında Ankara Ayaş’ın Göklere köyünde doğmuştur. Eşi kolçubaşı Alihan’dan dolayı daha çok onun adı ile Alihan Nine olarak anılan âşık, halk arasında Göklerli Nine ya da çok iyi turşu yaptığı için Turşucu Ayşa adları ile de anılır (Ertan 1971: 10). Eşi Alihan’ın otuz yaşında iken vurularak ölmesi üzerine iki çocuğu ile dul kalır. Alihan Nine ebelik yaparak ve bağ bahçe işleri ile uğraşarak çocuklarının geçimini temin eder. Nakşibendi tarikatına mensuptur. Âşık 1950 yılında seksen beş yaşında vefat etmiştir (Turan 1995: 181).
Bir kültür neferi olan Alihan Nine, Ayaş’ın manilerini, türkülerini, ninnilerini de iyi bilen ve aktaran bir şairdir (Ertan 1971: 10). Âşık daha çok yaktığı ağıtlarla tanınır. Şiirlerinde mahlas kullanmamıştır. İrticalen şiir söylediği bilinmesine rağmen elde iki ağıtından başka şiiri bulunmaz. Bu ağıtlarından biri vurulan eşi Alihan’adır. Diğeri ise “Yavrumu bindirdiler ağaçtan ata/ Söylediğim söz de var mı bir hata/ Ölünü attılar Ayaş’tan öte/ Kahbe felek ben de sana darıldım/ Yavrum benden ben yavrumdan ayrıldım” dizelerinde anlattığı, genç yaşta hastalanarak ölen yeğeni ve gelini Nazik Koçak içindir.
Alihan Nine’nin ölümünden sonra hemşehrisi şair Cemal Erkmen de onun şairliğinden, söz söyleme kudretinden ve dürüstlüğünden bir dörtlüğünde şöyle bahseder: “Şiir söylerdi hep dane dane/ Salına salına yürür meydane/ Yalanı hiç bilmez söyler merdane/ Şair-i azamdı Alihan nine” (Erkmen 1972: 17). Âşığı ilk olarak Ayaşlı araştırmacı ve yazar Hüseyin Vahdi Ertan tanıtır. Fatma Ahsen Turan tarafından hazırlanan XIX. Yüzyılda Ankaralı Âşıklar ve Ayaşlı Ahmet Fahri adlı doktora tezi de âşık hakkında bazı bilgiler içerir.
Kaynakça
Erkmen, Cemal (1972). “Alihan Nine”. Göklerin Sesi (5): 3.
Ertan, Hüseyin Vahdi (1971). “Tanıdığım Göklerliler Alihan Nine”. Göklerin Sesi (3): 2.
Turan, Fatma Ahsen (1995). XIX. Yüzyılda Ankaralı Âşıklar ve Ayaşlı Ahmet Fahri. Basılmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. FATMA AHSEN TURANYayın Tarihi: 07.01.2019Güncelleme Tarihi: 05.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 07.01.2019Güncelleme Tarihi: 05.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Gün Zileli | d. 24 Ekim 1946 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Dinçer Apaydın | d. 14 Eylül 1985 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Zekai Eryalaz | d. 1921 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Şakir Muhammediyev | d. 20 Mayıs 1865 - ö. 10 Kasım 1923 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | KAHRAMAN | d. 1865-1870 (?) - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ŞEYH MEHMET HALİT | d. 1865 - ö. 27.07.1931 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | MEHMET, Mehmet Yakıcı | d. 1879 - ö. 26.01.1950 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Alıkul Osmonov | d. 1915 - ö. 1950 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | NABURLU BADAM | d. ? - ö. 1950/1964? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | MİSALÎ, Adem Aslandoğan | d. 1967 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | SADIK AŞAN | d. 1971 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | MÜŞTERÎ, Mustafa | d. ? - ö. 1945 | Meslek | Görüntüle |
13 | GÜLHANÎ/SEFİL GÜLHANÎ/GÜRÜNLÜ GÜLHANÎ, Mehmet Kargı | d. 15.05.1940 - ö. 16.03.2014 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | İSMAİL, İsmail Zihni | d. 1939 - ö. - | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | KIRBIYIK, Ali Afkar Kırbıyık | d. 1874 - ö. 07.10.1936 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | DİLŞAD HANIM | d. 1901 - ö. 16.12.1985 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | ZÜBEYDE SUNGUROĞLU | d. 28.10.1956 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | SEFİLÎ | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |