Madde Detay

Cihânî’nin asıl adı, ailesi gibi konularda kaynaklarda bilgi yoktur. Sehî’ye göre Anadolulu, Latîfî’ye göre Rumelilidir. Yavuz Selîm devri şairlerindendir. Medrese eğitimini tamamladıktan sonra kadılığa başlamıştır. Sehî, hakkında “hulkı ve tab’ı hoş yiğitdür.” dediği şairin Yani adlı bir Hrısitiyan çocuğuna tutulduğunu belirtmiş ve onun için yazdığı “Bâğ-ı cennetden ey güzel Yani / Hoş gelür bana kûyunun yanı” beytine yer vermiştir. Latîfî, Yavuz’un rüşvet yiyen kadılara karşı son derece katı olduğunu, Cihânî’nin de bu zümreden biri olarak katledildiğini “Ammâ bilmezem ki zulm ü hayfa müte’allik nesin işitdi?” diyerek gerçek katil sebebini bilmediğini ifade etmiştir. Yavuz devrinde öldüğü bilindiğine göre şairin vefatı 918-926/1512-1520 arasında olmalıdır. Eser kaleme alıp almadığına dair elde bilgi bulunmayan Cihânî’nin, Pervâne Bey Mecmû’ası’nda yedi, Câmi’u’n-Nezâ’ir ve Mecma’u’n-Nezâ’ir’de birer gazeli vardır. Sehî Bey, Cihânî’nin sanatına dair söz söylemezken, Latîfî pek beğenilmeyen şiirlerinde övülmeye değer bir şey bulunmadığını kaydetmiştir.

Cunbur, Müjgan (2002). “Cihânî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 2. Ankara: AKM Yay. 464.

Çiftçi, Cemil (1997). Maktul Şairler. İstanbul: Kitabevi Yay.

Eğridirli Hâcı Kemâl. Câmi’u’n-Nezâ’ir. Bayezıd Kütüphanesi. No. 5782. vr. 370b.

Ergun, Sadeddin Nüzhet (1936). Türk Şairleri. C.1. (yyy.).

Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 15. 05. 2013].

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Tuhfe-i Nâilî - Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi. Bağdat. No. 406. vr. 7a, 15a, 38a…

Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. (1977). C. 2. “Cihânî”. İstanbul: Dergâh Yay. 66.

Gazel 

Dûstum cevr-i firâvân itmek imiş hû sana

Hey vefâsuz vaz geldüm yüri var yâ hû sana

Câm-ı zerrîn alsa ol meh sâ’id-i sîmînine

Bâde-nûş oldukça aydur germ olup yâ hû sana

Hışm-ı çeşmün hançerin tîz itme dil mecrûhına

Hayr u şerden söz mi dirler hey delikanlu sana

Ey sabâ tahrîk ile zülfinden umma fâyide

Lâf urup esme savurma kalmaz illâ bu sana

Âlem-i ru’yâda gördüm didi bir sâhib-cemâl

Göresin olur Cihânî yâr hem-pehlû sana

(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 15. 05. 2013]. 184.)