Abdülaziz Halis Çıkıntaş

Hâlis
(d. 1867 / ö. 6 Şubat 1935)
Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl Adı Abdülaziz’dir. Şiirlerinde Hâlis mahlasını kullandı. Diyarbakır’da doğdu. Abdülhamid Niyazi Çıkıntaş’ın küçük kardeşidir. Diyarbakır ve İstanbul’daki kesintili öğrenim yıllarının ardından 1890-1909 yılları arasında muhtelif kaza ve sancaklarda nâiplik görevlerinde bulundu. 31 Mart Vak’ası’nı müteakip, Erganimadeni sancağı nâibiyken İttihatçılar tarafından irtica suçlamasıyla önce Rodos’a, ardından Sinop’a sürüldü. 1914’te Birinci Dünya Savaşı nedeniyle çıkarılan genel aftan yararlanarak önce İstanbul’a, sonra Diyarbakır’a gitti. İttihatçıların iktidardan düşmesiyle, abisinin siyasi nüfuzundan yararlanarak sırasıyla Savur, Çermik ve Derik kaymakam vekilliği görevlerine tayin edildi. Malatya Asliye Mahkemesi üyeliği görevinden 1927’de emekli oldu. 6 Şubat 1935'te vefat eden şair, Mardinkapı mezarlığına defnedildi.

HâltercümesindeTürkçe ve Arapçaya hâkim olduğunu, Kürtçeyi ise Türkçeye mealen manzum çeviriler yapacak kadar bildiğini belirten Çıkıntaş, Tuhfetü’l-Kuds adında basılmamış bir eseri bulunduğundan da söz eder. Daha çok hicviyyeleri ile tanınan şairin, şiir ve inşâ alanında takdire şayan bir yeteneğe ve dil becerisine sahip olduğu kaynaklar tarafından aktarılmaktadır (Beysanoğlu 1997: 242). Dîvânçe’si ve Mem u Zîn tercümesi bulunmaktadır. Şevket Beysanoğlu (1997: 242), Çıkıntaş’ın tercümesinin Türkçe’de yapılmış ikinci Mem u Zîn tercümesi olduğunu elindeki kaynaklara dayandırarak belirtir. 131 sahife ve 58 bahisten oluşan tercümenin mukaddimesinde kaynak eserin yazarı, konusu ve tercüme usulü hakkında bilgiler verilmiştir.

Kaynakça

Beysanoğlu, Şevket (2003). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi. Diyarbakır: Diyarbakır B.B. Yay.

Beysanoğlu, Şevket (1997). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. Ankara: San Matbaası.

Işık, İhsan (2013). Diyarbakır Ansiklopedisi. C. 1. Ankara: Elvan Yayınları.

Işık, İhsan (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, C. 3. Ankara: Elvan Yay.

Şanlı, Bilal (2013). Osmanlı Dönemi Diyarbakırlı Divân Şairleri. Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA KARADENİZ
Yayın Tarihi: 29.03.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Dîvânçe- / --Şiir
Mem u Zîn Tercümesi- / -1906Çeviri
Tuhfetü'l-Kuds- / --Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Nuri Erkald. 1943 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Mehmed Paşad. ? - ö. 1574Doğum YeriGörüntüle
3MÂHİR, Mehmed Mâhir, Diyarbakırlıd. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
4Tevfik Fikretd. 24 Aralık 1867 - ö. 19 Ağustos 1915Doğum YılıGörüntüle
5Mehmet Celald. 1867 - ö. 25 Ocak 1912Doğum YılıGörüntüle
6SEFİL KAMBERÎd. 1867 - ö. 1897Doğum YılıGörüntüle
7Tevfik Ertürd. 1913 - ö. 10 Eylül 1935Ölüm YılıGörüntüle
8SIRRI BABA, Hüseyind. 1865 - ö. 1935Ölüm YılıGörüntüle
9YESARÎ, Ahmetd. 1867 - ö. 1934/1935Ölüm YılıGörüntüle
10Mehmet Turgutd. 21 Temmuz 1977 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Mitat Çelikd. 1966 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Belkıs Sami Boyard. 1894 - ö. 14 Mayıs 1966MeslekGörüntüle
13Fazıl Ahmet Aykaçd. 1884 - ö. 5 Aralık 1967Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Mehmet Fuat Köprülüd. 4 Aralık 1890 - ö. 28 Haziran 1966Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Hamdi Nüzhet Çançard. 1890 - ö. 15 Haziran 1957Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ÜSTÜN, Abdülaziz/Aziz Üstünd. 1911 - ö. 27-28.07.1978Madde AdıGörüntüle
17AZÎZ, Abdülazîz Bey, İstanbullud. 1850 - ö. 1918Madde AdıGörüntüle
18HOCA-ZÂDE, Abdülhay Hâlis Efendid. ? - ö. 1571Madde AdıGörüntüle