Madde Detay
Abdülaziz Halis Çıkıntaş
Hâlis
(d. 1867 / ö. 6 Şubat 1935)
Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl Adı Abdülaziz’dir. Şiirlerinde Hâlis mahlasını kullandı. Diyarbakır’da doğdu. Abdülhamid Niyazi Çıkıntaş’ın küçük kardeşidir. Diyarbakır ve İstanbul’daki kesintili öğrenim yıllarının ardından 1890-1909 yılları arasında muhtelif kaza ve sancaklarda nâiplik görevlerinde bulundu. 31 Mart Vak’ası’nı müteakip, Erganimadeni sancağı nâibiyken İttihatçılar tarafından irtica suçlamasıyla önce Rodos’a, ardından Sinop’a sürüldü. 1914’te Birinci Dünya Savaşı nedeniyle çıkarılan genel aftan yararlanarak önce İstanbul’a, sonra Diyarbakır’a gitti. İttihatçıların iktidardan düşmesiyle, abisinin siyasi nüfuzundan yararlanarak sırasıyla Savur, Çermik ve Derik kaymakam vekilliği görevlerine tayin edildi. Malatya Asliye Mahkemesi üyeliği görevinden 1927’de emekli oldu. 6 Şubat 1935'te vefat eden şair, Mardinkapı mezarlığına defnedildi.
HâltercümesindeTürkçe ve Arapçaya hâkim olduğunu, Kürtçeyi ise Türkçeye mealen manzum çeviriler yapacak kadar bildiğini belirten Çıkıntaş, Tuhfetü’l-Kuds adında basılmamış bir eseri bulunduğundan da söz eder. Daha çok hicviyyeleri ile tanınan şairin, şiir ve inşâ alanında takdire şayan bir yeteneğe ve dil becerisine sahip olduğu kaynaklar tarafından aktarılmaktadır (Beysanoğlu 1997: 242). Dîvânçe’si ve Mem u Zîn tercümesi bulunmaktadır. Şevket Beysanoğlu (1997: 242), Çıkıntaş’ın tercümesinin Türkçe’de yapılmış ikinci Mem u Zîn tercümesi olduğunu elindeki kaynaklara dayandırarak belirtir. 131 sahife ve 58 bahisten oluşan tercümenin mukaddimesinde kaynak eserin yazarı, konusu ve tercüme usulü hakkında bilgiler verilmiştir.
Kaynakça
Beysanoğlu, Şevket (2003). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi. Diyarbakır: Diyarbakır B.B. Yay.
Beysanoğlu, Şevket (1997). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. Ankara: San Matbaası.
Işık, İhsan (2013). Diyarbakır Ansiklopedisi. C. 1. Ankara: Elvan Yayınları.
Işık, İhsan (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, C. 3. Ankara: Elvan Yay.
Şanlı, Bilal (2013). Osmanlı Dönemi Diyarbakırlı Divân Şairleri. Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA KARADENİZYayın Tarihi: 29.03.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 29.03.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Dîvânçe | - / - | - | Şiir |
Mem u Zîn Tercümesi | - / - | 1906 | Çeviri |
Tuhfetü'l-Kuds | - / - | - | Diğer |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | MÂHİR, Mehmed Mâhir, Diyarbakırlı | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Ali Emîrî | d. 1857 - ö. 23 Ocak 1924 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ŞİKÂRÎ | d. ? - ö. 1584 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Abdullah Sabri | d. 1 Temmuz 1867 - ö. 21 Temmuz 1939 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Velet Çelebi İzbudak | d. 16 Temmuz 1867 - ö. 4 Mayıs 1953 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | KADRÎ, Ali | d. 1867 - ö. 1895 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | YESARÎ, Ahmet | d. 1867 - ö. 1934/1935 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | RUHULLAH/RUHÎ, Ahmet Rıfkı | d. 1884 - ö. 1935 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Celal Sahir Erozan | d. 29 Eylül 1883 - ö. 16 Kasım 1935 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Soner Demirbaş | d. 19 Aralık 1971 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Toprak Işık | d. 1973 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Tufan Çolak | d. 01 Ocak 1976 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Asım İsmet Kültür | d. 1898 - ö. 5 Eylül 1960 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Tahsin Nahit | d. 1887 - ö. 12 Mayıs 1919 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Ömer Lütfi Fikri | d. 1872 - ö. 7 Ekim 1934 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | RÂKIM, Giritli-zâde Abdülazîz Râkım Bey | d. 1820 - ö. 1883 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | AZİZÎ, Şeyh Abdülaziz Azizî Dede | d. ? - ö. 1728 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | AZÎZ, Şeyh Abdulaziz Efendi | d. ? - ö. 1737-38 | Madde Adı | Görüntüle |