Abdülaziz Halis Çıkıntaş

Hâlis
(d. 1867 / ö. 6 Şubat 1935)
Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl Adı Abdülaziz’dir. Şiirlerinde Hâlis mahlasını kullandı. Diyarbakır’da doğdu. Abdülhamid Niyazi Çıkıntaş’ın küçük kardeşidir. Diyarbakır ve İstanbul’daki kesintili öğrenim yıllarının ardından 1890-1909 yılları arasında muhtelif kaza ve sancaklarda nâiplik görevlerinde bulundu. 31 Mart Vak’ası’nı müteakip, Erganimadeni sancağı nâibiyken İttihatçılar tarafından irtica suçlamasıyla önce Rodos’a, ardından Sinop’a sürüldü. 1914’te Birinci Dünya Savaşı nedeniyle çıkarılan genel aftan yararlanarak önce İstanbul’a, sonra Diyarbakır’a gitti. İttihatçıların iktidardan düşmesiyle, abisinin siyasi nüfuzundan yararlanarak sırasıyla Savur, Çermik ve Derik kaymakam vekilliği görevlerine tayin edildi. Malatya Asliye Mahkemesi üyeliği görevinden 1927’de emekli oldu. 6 Şubat 1935'te vefat eden şair, Mardinkapı mezarlığına defnedildi.

HâltercümesindeTürkçe ve Arapçaya hâkim olduğunu, Kürtçeyi ise Türkçeye mealen manzum çeviriler yapacak kadar bildiğini belirten Çıkıntaş, Tuhfetü’l-Kuds adında basılmamış bir eseri bulunduğundan da söz eder. Daha çok hicviyyeleri ile tanınan şairin, şiir ve inşâ alanında takdire şayan bir yeteneğe ve dil becerisine sahip olduğu kaynaklar tarafından aktarılmaktadır (Beysanoğlu 1997: 242). Dîvânçe’si ve Mem u Zîn tercümesi bulunmaktadır. Şevket Beysanoğlu (1997: 242), Çıkıntaş’ın tercümesinin Türkçe’de yapılmış ikinci Mem u Zîn tercümesi olduğunu elindeki kaynaklara dayandırarak belirtir. 131 sahife ve 58 bahisten oluşan tercümenin mukaddimesinde kaynak eserin yazarı, konusu ve tercüme usulü hakkında bilgiler verilmiştir.

Kaynakça

Beysanoğlu, Şevket (2003). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi. Diyarbakır: Diyarbakır B.B. Yay.

Beysanoğlu, Şevket (1997). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. Ankara: San Matbaası.

Işık, İhsan (2013). Diyarbakır Ansiklopedisi. C. 1. Ankara: Elvan Yayınları.

Işık, İhsan (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, C. 3. Ankara: Elvan Yay.

Şanlı, Bilal (2013). Osmanlı Dönemi Diyarbakırlı Divân Şairleri. Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA KARADENİZ
Yayın Tarihi: 29.03.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Dîvânçe- / --Şiir
Mem u Zîn Tercümesi- / -1906Çeviri
Tuhfetü'l-Kuds- / --Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MÂHİR, Mehmed Mâhir, Diyarbakırlıd. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
2Ali Emîrîd. 1857 - ö. 23 Ocak 1924Doğum YeriGörüntüle
3ŞİKÂRÎd. ? - ö. 1584Doğum YeriGörüntüle
4Abdullah Sabrid. 1 Temmuz 1867 - ö. 21 Temmuz 1939Doğum YılıGörüntüle
5Velet Çelebi İzbudakd. 16 Temmuz 1867 - ö. 4 Mayıs 1953Doğum YılıGörüntüle
6KADRÎ, Alid. 1867 - ö. 1895Doğum YılıGörüntüle
7YESARÎ, Ahmetd. 1867 - ö. 1934/1935Ölüm YılıGörüntüle
8RUHULLAH/RUHÎ, Ahmet Rıfkıd. 1884 - ö. 1935Ölüm YılıGörüntüle
9Celal Sahir Erozand. 29 Eylül 1883 - ö. 16 Kasım 1935Ölüm YılıGörüntüle
10Soner Demirbaşd. 19 Aralık 1971 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Toprak Işıkd. 1973 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Tufan Çolakd. 01 Ocak 1976 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Asım İsmet Kültürd. 1898 - ö. 5 Eylül 1960Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Tahsin Nahitd. 1887 - ö. 12 Mayıs 1919Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Ömer Lütfi Fikrid. 1872 - ö. 7 Ekim 1934Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16RÂKIM, Giritli-zâde Abdülazîz Râkım Beyd. 1820 - ö. 1883Madde AdıGörüntüle
17AZİZÎ, Şeyh Abdülaziz Azizî Deded. ? - ö. 1728Madde AdıGörüntüle
18AZÎZ, Şeyh Abdulaziz Efendid. ? - ö. 1737-38Madde AdıGörüntüle