DİLER, Mehmet Diler

(d. 1904 / ö. 09.01.1971)
işçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Mehmet Diler, Isparta'nın Eğridir ilçesinin Aşağı Gökdere köyünde 1904'te doğmuştur. Önce annesini, üç dört yaşlarında babasını kaybetmiştir. Amcasının yanında yaşamaya başlayan Diler, onunla birlikte yaylalarda dolaşmış, amcasının ölmesiyle Isparta’ya yerleşmiştir. Genç yaşta tahtacılığa başlayan âşık, ağaçtan yaptığı ürünleri satarak geçimini sağlamıştır (Asan 1997: 61). İlk evliliğini otuz yaşında Selvinaz ile yapar. Bu evliliği sadece altı ay sürmüş, evliliğin devam etmemesinin sebebi çevresindekilere göre âşıktır (Asan 1997 : 65) . Daha sonra Fatma ile evlenir, âşığın çocukları hakkında bilgi yoktur. Ölümüne kadar deyişlerini icra etmeye devam etmiştir. Akrabalarından Ali Nacak ölümünden bir gün önce âşığı ayaklarını yıkarken görür, sebebini sorduğunda “Yarın öleceğim de alıcık ölümü yıkarken zahmet etmesin “der. Bir gün sonra, 9 Ocak 1971'de ikamet ettiği Isparta’nın Çelebiler mahallesinde vefat etmiştir (Asan 1997: 74).

Âşık, mahlas olarak soyadını kullanmış ve on yaşında bâde içerek ozanlığa başlamıştır. Aşk şerbetini nasıl içtiğini anlatmaz, çünkü söz vermiştir. Düşten uyandığı zaman içi yanmış ve hiç konuşmak istememiştir. Bu olaydan sonra derdini deyişlerle anlatmaya başlamıştır. Âşık deyişleri söylerken hiç zorluk çekmez, irtical gücü yüksektir. ’Hayatım’ adlı deyişi ile ozanlığa başlar (Asan 1997 : 61). On beş yaşında ise saz çalmayı öğrenir ve deyişlerini sazla söyler (Asan 1997 : 63). Âşık on sekiz yaşında, Tahtacılık yaptığı sırada Durgadın isimli genç bir kadına âşık olur, fakat evlenemez. Bu olaydan sonra gördüğü güzellere şiirler söylemeye başlar ve hayalindeki güzeli arar (Asan 1997 : 63- 64). Şiirlerinde güzellerden bahsetse de Diler, genellikle yaşadığı sıkıntıları deyişlerine yansıtır. Yirmi yaşında kendisiyle evlendirilmek istenen kızın çirkin olduğunu görünce “Girmenin evleri bütün örümcek/ Taç tepemden çıktı kızı görencek/ Yıktı yumurt etti felek yurdu/ Ne figanlı başım var benim” dizelerinin yanı sıra deyişlerinin çoğunda genellikle kötü kaderine sitem eder. Akrabasının evine ziyarete gittiğinde evde başka bir misafir olduğu için kabul edilmemesi, Burdur’da Acem Veli'nin çocuğunun sünnet düğününde davetlilerle birlikte aç kalması, dönemin kızlarının yavaş yavaş açılarak dekolte giymeleri gibi olaylara karşı kızgınlığını ve kırgınlığını da dizelere döker. Bu şiirlerinin yanı sıra dönemin ünlü şarap markaları- Davraz ve Sidre- hakkında övgü dolu şiirleri de vardır (Asan 1997 : 65 - 72). Âşık Diler, şiirlerinde sade bir dil kullanmış ve şiirlerini hece ölçüsüyle yazmıştır. “Bibiciğim, yumurt etti, Bidiş Ali, Nofut Ali” gibi mahalli sözcükleri de şiirlerinde kullanmıştır (Asan 1997: 63 - 75).

Kaynakça

Asan, Veli (1997). Tahtacı Türkmen Ozanları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: GÜLAY YILDIZDAĞ
Yayın Tarihi: 23.02.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Özün Süzend. 12 Ocak 1976 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2HAMÎDÎ, Mustafa Hamîdî Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3DU'ÂYÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Emin Türksoyd. 1904 - ö. 1979Doğum YılıGörüntüle
5NEDİMÎ, Mahmut Danişmendoğlud. 1904 - ö. 20.01.1982Doğum YılıGörüntüle
6Necip Fazıl Kısakürekd. 9 Haziran 1904 - ö. 25 Mayıs 1983Doğum YılıGörüntüle
7Emin Türksoyd. 1904 - ö. 1979Ölüm YılıGörüntüle
8NEDİMÎ, Mahmut Danişmendoğlud. 1904 - ö. 20.01.1982Ölüm YılıGörüntüle
9Necip Fazıl Kısakürekd. 9 Haziran 1904 - ö. 25 Mayıs 1983Ölüm YılıGörüntüle
10Emin Türksoyd. 1904 - ö. 1979MeslekGörüntüle
11NEDİMÎ, Mahmut Danişmendoğlud. 1904 - ö. 20.01.1982MeslekGörüntüle
12Necip Fazıl Kısakürekd. 9 Haziran 1904 - ö. 25 Mayıs 1983MeslekGörüntüle
13Emin Türksoyd. 1904 - ö. 1979Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14NEDİMÎ, Mahmut Danişmendoğlud. 1904 - ö. 20.01.1982Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Necip Fazıl Kısakürekd. 9 Haziran 1904 - ö. 25 Mayıs 1983Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Emin Türksoyd. 1904 - ö. 1979Madde AdıGörüntüle
17NEDİMÎ, Mahmut Danişmendoğlud. 1904 - ö. 20.01.1982Madde AdıGörüntüle
18Necip Fazıl Kısakürekd. 9 Haziran 1904 - ö. 25 Mayıs 1983Madde AdıGörüntüle