Madde Detay

Yenişehir’de doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı Mehmed’dir. Yenişehirli Bakkal İsmail Paşa’nın oğlu olduğundan Bakkal İsmail Paşa-zâde Mehmed Emin Bey olarak tanındı. Medrese öğrenimi gördü. Müderrislik yaptı. 1189/1776 yılında Bosna kadılığına getirildi. Muharrem 1202/Ekim 1787’de Galata payesi ile Filibe, sonra da Kudüs kadısı oldu. 1209/1794-95 yılında İstanbul’da vefat etti. Vefatına şair İhyâ tarafından “Sarây-ı adni Emîn Beg Efendi etdi mekân” mısraı ile tarih düşürüldü. Mezarı İstanbul Sinanpaşa Medresesi’ndedir. Vefat tarihi Sicill-i Osmanî (Akbayar 1996: 455)’de 1208/1793-94 olarak geçmektedir.

Emin Bey’in bilinen tek eseri Dîvân’ıdır. Mürettep olan eserin bilinen nüshaları İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi TY 31 ve Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi 2593’tedir. Dîv3an’ın başında tevhit ve naat konulu 2 rubai, 1'i Farsça 6 kaside, 10'u Farsça ve 1'i Arapça 47 gazel, 1 lugaz, 2'si Arapça 4 kıt‘a ile 1'i Farsça ve diğeri Arapça 12 rubai, 3 müfred ve 1 şarkı bulunmaktadır (Beklerim 1956: 17, 26). Dîvân üzerine bir mezuniyet tezi (Beklerim 1956) yapılmıştır.

Yazdığı kasideler, fesahat ve belagat bakımından önemlidir. Şiirlerinde lügat genişliği, Arapça ve Farsçaya hâkimiyet, mübalağasızlık, teşbih ve istiarelerde tabiilik hâkimdir. Şiirlerinde Mevlana tesiri görülmektedir (Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi 1979: 32).

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî, C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 455.

Beklerim, Emel (hzl.)(1956). Emin Mehmet Yenişehirli Divanı (Edisyon Kritik ve Transkripsiyon). Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Çınarcı, M. Nuri (hzl.)(2007). Şeyhülislam Ârif Hikmet Beyin Tezkiretü’ş- Şu‘arâsı ve Transkripsiyonlu Metni. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi. 30.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 68.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). C. 3. “Emin Mehmed (Yenişehirli)”. İstanbul: Dergâh Yay. 32.

Ünver, Niyazi (2003). “Emin”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 3. Ankara: AKM Yay. 320-321.

Gazel

Eşk-i niyâzı eyleme arz-ı gedâ abes

Ekme zemîn-i şûreye tohm-ı recâ abes

Şâh-ı dıraht-ı huşkdan olmaz semer bedîd

Dest-i denîden itme ümîd-i atâ abes

Olmaz zuhûr-ı Hak yed-i bâtılda cilve-hîz

Fir‘avn elinde olsa da zîrâ asâ abes

Eyler mi hâme câdde-i mıstardan inhirâf

Pûyân-ı râh-ı Hakka olur reh-nümâ abes

Bâr-ı gam-ı cihânı çeker bunca sâldir

Olmaz nihâl-i kâmet-i pîrân dü-tâ abes

Bilmez hurûş-ı feyz-i dil-i âşıkı tabîb

Eyler marîz [ü] illet-i aşka devâ abes

Hısn-ı rızâ gibi var iken mültecâ Emîn

Ashâb-ı kibr ü câha olur ilticâ abes

(Beklerim, Emel (1956). Emin Mehmet Yenişehirli Divanı (Edisyon Kritik ve Transkripsiyon). Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 22.)