Madde Detay

Bursalıdır. Asıl adı Mahmûd olan şair Seyyid olduğu için Emîrî mahlasını kullandı. Çoğu zaman da nakibü’l-eşraf diye anıldı. Sultân Bâyezîd’in hocası Seyyid Abdullâh’ın oğludur. Emir Buhârî’nin de müridi ve damadıdır. Çok küçük yaştayken ailesini kaybeden şair, 16. yüzyılın önemli bilginlerinden Molla Kırîmî tarafından yetiştirilip büyütüldü. Bir süre Arap ve Acem diyarına seyahat edip tasavvufa yöneldi. İstanbul’a döndükten sonra nakibü’l-eşraf tayin edildi. Sultân Bâyezîd ve Sultân Selîm döneminde bu görevi icra etti. Şairin ölüm tarihi ihtilaflıdır. Tuhfe-i Nâilî’de ve Hasan Çelebi’nin tezkiresinde 943/1536 yılında, Sicill-i Osmanî'de 938/1531 yılında, Âşık Çelebi'nin tezkiresinde de 941/1534 yılında vefat ettiği belirtilmektedir. Lâtifî ise tezkiresinde, Kânûnî Sultân Süleymân tahta çıktığı günlerde şairin vefat ettiğini söylemektedir (Kılıç 2010: 379-381, Sungurhan 2009: 151, 152, Canım 2000: 180).

Emîrî’nin yazdığı şiirler yaşadığı dönemde çok beğenildi ve ödüllendirildi. İlgili kaynaklar şairin didaktik şiirler yazdığını belirtmektedir. Lâtifî, şairin kaside yazımında maharetli olduğunu ve bu konuda Zâhir ve Hâkânî’ye benzediğini söylemektedir (İsen 1999: 157, Canım 2000: 180). Ayrıca Emîrî’nin Edirnekapısı’nda bir zaviye ve cami inşa ettirdiği de kendisiyle ilgili bilgiler arasındadır (Akbayar 1996: 911).

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Canım, Rıdvan (2000). Lâtifî, Tezkiretü'ş-Şuara ve Tabsıratü'n-Nüzemâ. Ankara: AKM Yay.

İpekten, Haluk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB Yay.

İsen, Mustafa (1999). Latifî Tezkiresi. Ankara: KB Yay.

İsen, Mustafa (hzl.) (1998). Tezkire Heşt Behişt. Sehî Bey. Ankara: Akçağ Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C.I. Ankara: Bizim Büro Yay.

Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım). Ankara: KB Yay.

Özcan, Abdülkadir (1989). Mecdî Mehmed Efendi, Hadâiku’ş-Şakaik . İstanbul: Çağrı Yay.

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara:KB Yay. e-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219121/h/girishc.pdf [erişim tarihi 29.01.2015]

Şemseddin Sâmî (1311). Kâmûsü’l-A’lâm. C. 2. İstanbul.

Sultân Bâyezîd’de Sunduğu Kaside

İki cihânı iki Bâyezid’e itdi tufeyl

Hüdâ kılup nazar-ı lutfa her birin manzûr

Birisi ‘âlem-i ma’nîde şöhre-i âfâk

Birisi sûret-i ma’nîde gün gibi meşhûr

Birisi mehbit-i envâr-ı feyz-i Rabbânî

Birisi reh-ber-i cumhûr-ı gâziyân-ı Gayûr

Anun fezâ’ili Hak fazlı gibi nâ-ma’dûd

Bunun hasâ’ili Hak lutfı gibi nâ-mahsûr

Bu virdi şer’ esâsına sıdk ile ahkâm

O kıldı zühd diyârına ‘ışk ile ma’mûr

Şemâ’ili mütenâhî degül çü her birinün

Gerek birisine sarf ola mâ-hüve’l-makdûr

Zihî merâsim-i cûdun mürebbi-i fuzalâ

Levâyih-i himemün feyz-bahş-ı ehl-i huzûr

Ölür yolunda iki dilli tîre-hâtır olup

Midâd gibi siyeh-rû kalem gibi meksûr 

(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 381.)

***

Azı çogı ‘ömrün ancak ey gönül bir anımış

Pîr oldum ‘ömrüme toydum diyen yalanımış

Ehl-i ‘ilmi nâra biri birinden öndin yelteyen

Ta’ne-i hussâd u a’dâ gayret-i akrânımış

İki kardaş kanı kim dillerde dâ’im zikr olur

Dîde-i ihvândan fürkatde akan kanımış

Nâ-tüvânun zulm eliyle pârelenmiş bagrınun

Adı şehler matbahında kalye vü biryânımış

Toludur gerçi meşâ’îhden Emîrî şehrümüz

Az bulınur arada illâ ki nefsin tanımış

(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 382.)