ENÎS / ENİSÎ, Nu'mân Enisî Efendi

(d. ?/? - ö. 1180/1766-67)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Edirne'de doğdu. Babasının adı Mehmed, kendisinin adı Numan'dır. Genç yaşta Edirne'den ayrılarak İstanbul'a geldi. Öğrenimini müteakip di­van hâceleri arasına katıldı. Önce birinci ve ikinci tezkereci oldu. Sonra cizye muhasebeciliğinde ve defter eminliğinde bulundu. Yeniçeri kâtipliği yaptı. 1176/1762 senesinde reisü'l-küttâb, 1177/1762-63 senesinde nişancı oldu. Bir ara azledildiyse de tekrar görevine döndü. Şair, 1180/1766-67 yılının kurban bay­ramında vefat etti. Yenikapı Mevlevihanesi haricine defnedildi.Vefatına Müstakimzâde vefatına şu tarihi düşürdü:

Okur cevher-şinâsân-ı ziyâret rûhuna târîh 

Cenâb-ı Hak ide Nu'mân'ı sâbit câh-ı me'vâda (1180)

Şiir ve inşada tanınmış biri olan Enîs Nu'mân, tezkirelerin ifadesine göre zarif, nüktedan, sohbet ehli bir zat idi. Aynı zamanda hattat idi. Müstakimzâde Süleyman Sadeddin, Râmiz ve Fatin tezkirelerinde şairliği ve hattatlığı birlikte övülür. Fatin Davud Efendi, ayrıca bu hattat şairin sülüs, nesih, divânı ve rik'a yazıda usta olduğunu zikrederken, Müstakimzâde, şairin hat sanatını İstanbul'da Mirahor Ca­mii imam hatibi Emir Efendi'den meşk ettiğini belirtir. Enîs'in 1165 /1751-52 senesinde Ziver-i Bahrî adlı kalyonun deryaya inişine söylediği tarih meşhurdur.

Kaynakça

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safayî.Ankara: AKM Yay. 21.

Erdem, Sadık (hzl.) (1985). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara: AKM Yay. 21.

Fatin (1271). Hatimetüşşuara. İstanbul.

İnal, İbnülemin Mahmud Kemâl (hzl.) (1928). Tuhfe-i Hattâtîn, Müstakîmzâde, Süleyman Sadeddin. İstanbul. 571.

İnce, Adnan (2005). Sâlim Efendi Tezkiretü’ş-Şuarâ. Ankara: AKM Yay.  175.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). "Enis, Numan". C.III. İstanbul: Dergâh Yay. 48.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 13.12.2014
Güncelleme Tarihi: 22.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Târîh   

Bahr-ı mevvâc-ı kerem kulzüm-i zehhâr-ı himem

Şeh-i ferhunde-şiyem gevher-i kân-ı nâ-yâb

Dâver-i devr-i zamân Hazret-i Mahmûd Han kim

Acemî bir kuludur sanki derinde Dârâb

Çerh-ı atlas ekâbir bârgeh-i nusrettir

Top-ı zerrîn alemi mihr ü meh-i âlem-tâb

Mihr-i bahşende eder kesb-i ziyâ mâh-ı münîr

Mevce-i yem kef-i cûdundan alır feyz-i nisâb

Böyle ma'mûrlugın gördü mü dehrin kimse

Yazmamış vak'a-nüvîsân-ı zamân işte kitâb

Bâ-husus cânîb-i tersâne-i ma'mûresi kim

Çeşm-i nuzzâre eder çerh-i garîbi i'câb

İtmemiş resmini levh-i dile ressâm-ı ezel

Böyle bir kalyonun inşâsı zihî re'y-i savâb

Kuvvet-i himmet-i ikbâl-i şehenşâhî ile

Az müddette ricâl ettiler itmâma şitâb

Lîk bu resm-i dil-ârâya nâzır olmaz hîç

Çeşm-i ahvâlde meger misli ola sûret-yâb

Müstedâm eyleye Hak pâdişeh-i devrânı

Tâ ki oldukça yem-i himmeti ber-mevc ü habâb

Beyt-i vâhidde Enîsâ bu mücevher târîh

Oldu silk-i suhanın zîneti çün fasl-ı hitâb

Bahr i cûd-ı şeh-i Cem-kudrete sürdü yüzünü

Süzülüp Zîver-i Bahrî yemme mânend-i ukâb

(Erdem, Sadık (hzl.) (1985). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara : AKM Yay. 21.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1RÂZÎ, Paydar-zâde/Haydar-zâde Mehmed Râzî Efendid. ? - ö. 1693-94Doğum YeriGörüntüle
2MECDÎ, Mehmedd. ? - ö. 1590-91Doğum YeriGörüntüle
3BAHRÎ, Şeyh Bahrî Deded. ? - ö. 1566Doğum YeriGörüntüle
4RÂZÎ, Paydar-zâde/Haydar-zâde Mehmed Râzî Efendid. ? - ö. 1693-94Doğum YılıGörüntüle
5MECDÎ, Mehmedd. ? - ö. 1590-91Doğum YılıGörüntüle
6BAHRÎ, Şeyh Bahrî Deded. ? - ö. 1566Doğum YılıGörüntüle
7RÂZÎ, Paydar-zâde/Haydar-zâde Mehmed Râzî Efendid. ? - ö. 1693-94Ölüm YılıGörüntüle
8MECDÎ, Mehmedd. ? - ö. 1590-91Ölüm YılıGörüntüle
9BAHRÎ, Şeyh Bahrî Deded. ? - ö. 1566Ölüm YılıGörüntüle
10RÂZÎ, Paydar-zâde/Haydar-zâde Mehmed Râzî Efendid. ? - ö. 1693-94MeslekGörüntüle
11MECDÎ, Mehmedd. ? - ö. 1590-91MeslekGörüntüle
12BAHRÎ, Şeyh Bahrî Deded. ? - ö. 1566MeslekGörüntüle
13RÂZÎ, Paydar-zâde/Haydar-zâde Mehmed Râzî Efendid. ? - ö. 1693-94Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MECDÎ, Mehmedd. ? - ö. 1590-91Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15BAHRÎ, Şeyh Bahrî Deded. ? - ö. 1566Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16RÂZÎ, Paydar-zâde/Haydar-zâde Mehmed Râzî Efendid. ? - ö. 1693-94Madde AdıGörüntüle
17MECDÎ, Mehmedd. ? - ö. 1590-91Madde AdıGörüntüle
18BAHRÎ, Şeyh Bahrî Deded. ? - ö. 1566Madde AdıGörüntüle