Madde Detay

Asıl adı Nûreddîn’dir. Akşehirlidir. II. Murâd devrinde yaşamıştır. Sehî (1325: 61), Ezherî’nin derviş yaradılışlı, zarif, dindar ve kâmil bir kimse olduğunu belirtmektedir. Hakkında bilgi veren kaynaklar az olmamakla birlikte, bunların birbirinin tekrarı olması sebebiyle hayatına ilişkin bilgilerimiz sınırlıdır. Kimi kaynaklara göre babası, kimilerine göre kendisi bahçıvandır. Âlî, şairin bahçıvanlıkla şöhret bulduğunu kaydetmektedir (İsen 1994: 111). Mesleğiyle ilgisinden dolayı Ezherî mahlasını seçmiştir. Ancak kimi kaynaklara göre bu mahlası asıl adı Nûreddîn’e, kimilerine göre de babasının bahçıvan olmasına nispetle almıştır. Ezherî’nin eseri olup olmadığına dair elimizde herhangi bir bilgi yoktur. Sadece nazire mecmualarında az sayıda da olsa kimi şiirlerine rastlanmaktadır. Eğridirli Hacı Kemâl’in Câmi’u’n-Nezâ’ir ve Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’inde birer, Pervâne Bey Mecmû’ası’nda ise dört şiiri tespit edilmiştir. Sehî (1325: 61), Ezherî’nin şiirlerini “zarîf” olarak nitelemekte; Latîfî (1314: 88-89), anlam ve derinlik hususunda yetersiz, ama sanat yapma ve parlaklık bakımından üstün bulduğunu belirtmekte ve onu “vasat” bir şair olarak değerlendirmektedir. Bursalı Mehmed Tâhir (1333: 72-73), şairin Ahmedî ve Şeyhî ile muasır olduğuna değinerek muhtemelen Latîfî’de geçen “şu’arâ-yı Rûm’un kudemâsından” ibaresinden hareketle Ezherî için “Eş’âr-ı Osmâniyye’nin mü’essislerindendir” demektedir.

Bursalı Mehmed Tâhir (1333). Osmânlı Müellifleri. C. 2. İstanbul.

Eğridirli Hacı Kemâl. Câmi’u’n-Nezâ’ir. Bayezıd Kütüphanesi. No. 5782. vr. 44b.

Ergun, Sadettin Nüzhet (1936). Türk Şairleri. C. 3. İstanbul.

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 25.08.2013].

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Tuhfe-i Nâilî - Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1989). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. C. 1. Ankara: TTK Yay.

Latîfî (1314). Tezkire-i Latîfî. İstanbul.

Mehmed Süreyyâ (1308). Sicill-i Osmânî. C.1. İstanbul.

Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddîn. Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Neseb ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. Süleymaniye Kütüphanesi. Hâlet Efendi. No. 628. vr. 95b.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi. Bağdat. No.406. vr. 53b, 99a, 221b…

Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul.

Şemseddîn Sâmî (1306). Kâmûsu’l-A’lâm. C. 2. İstanbul.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). C. 3. “Ezherî”. İstanbul: Dergâh Yayınları. 135.  

Gazel

Dil-berâ şekker dilün şîrîn söze çün başlar

Arz ider lü’lü’-i ter yâkût [u] gevher-pâşlar

Dek rızân ile gönül şâd olsun ey zîbâ Habîb

Gam degül itse rakîb-i zişt-hû savaşlar

Âşıka rahm eylemekde şem’dür rûşen delîl

Kim döker pervâne-i cân-sûz çün kan yaşlar

Rahm ider Ferhâd-ı şûr-engîz şîrîn-kâra kim

Çeşm[e]sâr idüp gözin aglar dün [ü] gün yaşlar

Mâh-ı nev magribde gün pinhân iken görmez velî

Gösterür zâhir güneş göze hilâl ol kaşlar

Ezherî hicrân yolın kat’ itmege kılsan sefer

Hem-serün minnet durur derd ü belâ yoldaşlar

(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 25.08.2013]. 671.)