Madde Detay

Bursa’da doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı Feyzullah’tır. Vaiz Şeyh Hasan Efendi’nin oğlu olduğundan Hasan Efendi-zâde Seyyid Feyzî Efendi olarak tanındı. Kendini edebiyata adadı. Sicill-i Osmanî (Akbayar 1996: 527)’ye göre vaizlik yapmıştır. Dîvân (Karagöz 2004: 4)’ından Osmanlı-Rus savaşına katıldığı ve 1182/1768-69 yılında esir düştüğü anlaşılmaktadır. Feyzî Efendi, 1185/1771-72 yılında Bursa’da vefat etti. Mezarı Bursa’da Pınarbaşı kabristanındadır. Vefatına Abdüssamed-zâde Seyyid Mehmed Sâdık Efendi “Harf-i cevher-dâr ile dedim târîhini / Fark eden bî-çâre Seyyid Feyzî’ye ede du‘â” beyti ile tarih düşürdü (Eşref-zâde vr. 92a).

Gülzâr-ı Sulehâ’ya göre asrın kabiliyetli şahsiyetleriyle dostluk kurup sohbet ederek şiir semtine yakışır bir şair oldu. Kabiliyetli ve akıl sahibi bir kimseydi. Ümmilikle şiir sanatını icra etmiş ve büyük şairlerin yolundan gitmiştir (Eşref-zâde vr. 91b).

Bilinen tek eseri Dîvân’ıdır. Eser oldukça hacimli olup bir nüshası Millet Kütüphanesi AE Mnz 357’dedir. Dîvân’da on bir kaside, 1095 gazel, on üç murabba, on muhammes, otuz dört müseddes, dört tarih, üç müsebba, dört muaşşer, dört müstezad, bir satranç, on beş kıt‘a, doksan müfred bulunmaktadır (Karagöz 2004: 53; İKTYDK 1968: 825). Eser üzerine bir yüksek lisans çalışması (Karagöz 2004) yapılmıştır.

Şiirlerinde yer yer Nedîm’in tesiri görülmektedir. Ümmî bir şair olmasına rağmen, çok yetenekli olduğu söylenebilir. Özellikle de söz sanatları, mazmunlar, atasözü ve deyimler, halk söyleyişleri, ayet ve hadis örnekleriyle zengin bir dile sahip olduğunu söyleyebiliriz (Karagöz 2004: 6).

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 527.

Cunbur, Müjgân (2004). “Feyzi”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 4. Ankara: AKM Yay. 66.

Çifçi, Ömer (hzl.) (yty). Fatîn Davud Hâtimetü’l- Eş‘âr (Fatîn Tezkiresi). http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 18.05.2014]. 344.

Eşref-zâde Şeyh Ahmed Ziyaeddin Efendi. Gülzâr-ı Sulehâ ve Vefeyât-ı Urefâ. Milli Kütüphane 06 Mil Yz FB l76. vr. 91b-92a.

Karagöz, Sevinç (2004). Feyzi Efendi Divanı-İnceleme, Transkripsiyonlu Metin, Sözlük. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.

İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu (1968). “Feyzî”. C. III. İstanbul: MEB Yay. 825.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 810.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2000). Bursalı Mehmed Tâhir, Osmânlı Müellifleri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay. 368.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). “Feyzî Efendi”. C. 3. İstanbul: Dergâh Yay. 215.

Gazel

Zann itme derûnumda tabîbim veremim var

Kâr itdi gamın cânıma gâyet elemim var

Aşkınla giriftâr olalı derd [ü] belâya

Âh ile güzer eylemedik* kankı demim var

Girdâb-ı tefekkürde aceb hayrete düşdüm

Gark oldı sanasın yem-i kulzümde gemim var

Düz basmadı âlemde ayagım benim aslâ

Bahtım gibi kec-revlik ider şûm kademim var

Takrîr idemem binde bir ahvâlimi Feyzî

Allah’ı seversen beni söyletme gamım var

________

*Karagöz 2004’te “eylemedin” şeklindedir.

(Karagöz, Sevinç (2004). Feyzi Efendi Divanı-İnceleme, Transkripsiyonlu Metin,Sözlük. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi. 167.)