GÜRYANÎ, Şeref GÜR

(d. 1950 / ö. 27.06.2010)
Çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şeref Gür, 1950'de Erzurum'un Olur ilçesine bağlı Aşağı Karacasu (Penesgert) köyünde dünyaya gelmiştir. Şiirlerinde Güryanî mahlasını kullanan âşığın babası, okuduğu usta malı şiirler ve hikâyeciliği ile yörede ehl-i dil olarak tanınan Şemsettin Gür’dür. İlkokulu köyünde okumuştur. Âşık Güryanî, Oltu Havzası’nda, irticalen şiir söyleyebilme yeteneği, atışma yapabilme becerisi, saza hâkimiyeti ve sesinin güzelliğinin yanı sıra, katıldığı gece ve şölenlerdeki samimi sohbetleri, latife ve nükteleriyle de tanınıp sevilmiş bir âşıktır. "Şeref Gür, vefatından birkaç yıl önce özel sebeplerle ailesinden ayrılmış, yoksul ve sürekli olarak ilaçlara bağlı yalnız bir hayat sürdürmüştür. Uzun zaman tedavi gören ve zaman zaman rahatsızlıkları artan âşık, 27 Haziran 2010 tarihinde, köyünde yalnız yaşadığı evinde vefat etmiş ve köy mezarlığında defnedilmiştir" (Vural 2012).

Âşıklık sanatını küçük yaşlardan itibaren babası Şemsettin Gür (Şems-i Kamer)’den, saz çalmayı ise aynı meclislerde bulunup sık sık görüştüğü yöre âşıklarından ve kendi gayretleriyle öğrenmiştir. Sümmânî, Nihânî, Gölletli Kelâmî, Yusufelili Huzurî gibi pek çok eski âşığın şiirlerini ve çağdaşı olan bazı âşıkların şiirlerini öğrenmiş, irticalen şiirler söyleyip atışmalar da yapmıştır. Ayrıca, yörede ehl-i dil ve iyi bir hikâye anlatıcısı olarak tanınan ve Şems-i Kamer mahlasını kullanan babası Şemsettin Gür’den öğrendiği hikâyeleri de çeşitli dost meclislerinde ve katıldığı âşıklar meclislerinde türkülü hikâye olarak anlatmıştır (Vural 2012). Rahatsızlıkları ve özel sorunlarına rağmen gelenekle olan ilgisini hiç koparmamıştır. Vefatından bir hafta önce 18.06.2010 tarihinde Oltu Havzası Âşıklar Kültür ve Dayanışma Derneğinde kısa hayat hikâyesinden kesitler ve âşıklığına dair mülakat verir, dernekte bulunan Kâmil Çalışkan (Kâmilî), Mevlüt Altaş (Sefilî) ve Sürmeli Pişmiş ile karşılaşmalar yapmıştır. Gölletli Kelami ve Karnavaslı Âşık Halil’in şiirlerinden ve özellikle içinde bulunduğu ruh hâlini anlatan kendi şiirlerinden örnekler okumuştur. "Âşık Güryanî, geleneğin canlı olarak yaşandığı 1970’li yıllarda yetişir, âşıklık sanatının pek çok özelliğini ve inceliğini bilen bir gelenek mensubudur. Elde olan şiirlerinde çoğunlukla, yaşadığı dramatik olayların etkisiyle olsa gerek, karamsar ruh hâlini, üzüntülerini, insanların ihanetini ve dünyanın vefasızlığını dile getirdiği görülür. Yer yer yöresel kelimeler veya bazı kelimeleri yöresel ağız özellikleriyle telaffuz etse de şiirlerinin akıcı bir dili vardır. Konu, tema, hece ve kafiye örgüsü bakımından halk şiiri geleneğine bağlı olarak şiirlerinin son dörtlüğünde mahlasını kullanmayı ihmal etmemiştir. Çoğunlukla "Güryanî "mahlasını kullanan âşık, bazen kafiye ve ölçü gereği "Gür" kullanımına da yer vermiştir. Güryanî, Kültür Bakanlığı arşivine kayıtlıdır" (Vural 2012).

Kaynakça

Şeref Gür, 1950 Erzurum/Olur doğumlu, ilkokul mezunu, âşık [Temel Vural tarafından 17-18.06.2008 ve 18.06.2010 tarihlerinde Oltu Havzası Âşıklar Kültür ve Dayanışma Derneğinde yapılan görüşmeler. Görüşmelerin ses kaydı ve deşifre edilmiş metinler Temel Vural arşivindedir].

Vural, Temel (2010). "Olurlu Âşık Güryanî Hakkın Rahmetine Kavuştu". 30.06.2010. Oltu’nun Sesi Gazetesi. Oltu.

Vural, Temel (2012). Sümmânî'den Günümüze Oltu Havzası Şairleri. Ankara: Bizim Büro Basımevi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: TEMEL VURAL
Yayın Tarihi: 05.04.2019
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Refik Durbaşd. 10 Şubat 1944 - ö. 30 Kasım 2018Doğum YeriGörüntüle
2GAMLI YILMAZ, Yılmaz Bulutd. 03.01.1950 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3KISIKDERELİ AHMETd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Suat Engüllüd. 1950 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5ÂŞIK BABA, Muhittin Tekmend. 07.01.1950 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Tamer Leventd. 13 Ekim 1950 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Suat Engüllüd. 1950 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8ÂŞIK BABA, Muhittin Tekmend. 07.01.1950 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9Tamer Leventd. 13 Ekim 1950 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Suat Engüllüd. 1950 - ö. ?MeslekGörüntüle
11ÂŞIK BABA, Muhittin Tekmend. 07.01.1950 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Tamer Leventd. 13 Ekim 1950 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Suat Engüllüd. 1950 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ÂŞIK BABA, Muhittin Tekmend. 07.01.1950 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Tamer Leventd. 13 Ekim 1950 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Suat Engüllüd. 1950 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17ÂŞIK BABA, Muhittin Tekmend. 07.01.1950 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Tamer Leventd. 13 Ekim 1950 - ö. ?Madde AdıGörüntüle