Madde Detay
İbrahim Salahov
(d. 30 Ağustos 1911 / ö. 07 Temmuz 1998)
yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İbrahim Nizami oğlu Salahov Kazakistan’ın Kükçetav şehrinde doğdu. Kükçetav’da önce medresede, sonra yedi yıllık okulda eğitim aldı. 1927’de Kazan Pedagoji Lisesi’nde okudu, Yeş Leninçı, Kızıl Yeşler adlı gazetelerde, Pioner Kalemǐ dergisinde çalıştı. 1932’de askere alındı, Birinci Okçu Alayı’nda er ve Ukçı adlı alay gazetesinde muharrir oldu. 1935-1937’lerde Kazan Devlet Pedagoji Enstitüsünde okurken hastalanınca Kırım’a tedaviye gönderildi. 25 Ekim 1937’de Kırım'da “halk düşmanı” Alimcan İbrahimov ile görüşme suçundan yargılanıp tutuklandı, önce Kazan ve Tobolsk hapishanelerine, sonra Kalıma kampına gönderildi. 1956’da suçsuz olduğu ispatlandı ve özgür bırakıldığında memleketi Kızıl Yar köyüne döndü (Dautov, Raxmani 2009: 314-315).
1962’de Tataristan Yazarlar Birliğine alındı. Tataristan Cumhuriyeti Abdullah Tukay Devlet Ödülü (1990) ve Kazakistan Cumhuriyeti “Parasat” (1991) nişanı ile ödüllendirildi.
Kazan'da öğrencilik yıllarında ilk piyes ve hikâyelerini yazdı. 1937’de ilk şiir külliyatı, 1965 ve 1971’de hikâyeleri, 1985’te ilk romanı yayımlandı. Eserlerinde Kazak bozkırın doğası, Kazak Türklerinin hayat tarzı, yaşam felsefesi, gelenekleri yer aldı. 1961’de şiirleri Kazak Türkçesiyle çıktı (Minhaceva 1999: 18-20).
10 yıl Kolıma Madenlerinde çalışıp yaşadıklarını “Kolıma Hikâyelerǐ” romanında 1957–1981’lerde kaleme aldı. Belgesel niteliğinde olan eser “Taygak Kiçü” adıyla 1988’de Kazan Utları dergisinde yayınlanıp 1989’da Kazan’da ayrı kitap olarak basıldı. Alimcan İbrahimov, Alimcan Nigmeti, Hesen Tufan, Kerim Tinçurin, Şamil Usmanov gibi Tatar yazarlar ve Muhtar Mutin gibi Tatar tiyatro sanatçısıyla ilgili bilgiler içeren, Stalin döneminde hapis ve sürgün cezasıyla geçen on beş yılı anlatan eserde halkın feci kaderi, Sovyet hapishanelerindeki feci durum okuyuculara canlı, gerçekçi bir şekilde aktarılmıştır. Roman 2010’da Türkiye Türkçesine çevrildi.
Salahov’un hayatı ve eserleriyle ilgili Tataristan’da kapsamlı çalışan ve edibin bazı elyazmalarını kendi arşivinde koruyun âlim, Prof. Dr. Leyla Minhaceva’dır.
Kaynakça
Dautov, R.H., Rahmani, R.F. (2009). “İbrahim Salahov (1911-1998)”. Ediplerǐbǐz: Biobibliografik Bǐlǐşmelǐk: 2 Tomda, 2 Tom. Kazan: Tatar.kit.neşr., s. 314-317.
Minhaceva, Leyle. (1999). İbrahim Salahov (Tormışı Hem Éşçenlǐgǐ.). Kazan: Matbugat Yortı Neşriyatı.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. ÇULPAN ZARIPOVA ÇETINYayın Tarihi: 16.06.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 16.06.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Yaratu | Tatgosizdat / Kazan | 1936 | Tiyatro |
Duel | Tatgosizdat / Kazan | 1937 | Hikâye |
Postta | Tatgosizdat / Kazan | 1937 | Şiir |
Dala Dulkınnarı | Tatknigoizdat / Kazan | 1957 | Şiir |
Pesni Kokçetav | Kazgosizdat / Alma-Ata | 1961 | Şiir |
Kükçetav Dalalarında | Tatar.kit.neşr. / Kazan | 1965 | Roman |
V Stepyax Kokçetav. Per. c tatar. O. Osmanova | Jazuşı / Alma-Ata | 1969 | Roman |
Tön Kızı | Tatar.kit.neşr. / Kazan | 1971 | Derleme |
Mexebbet Kartayamı? | Tatar.kit.neşr. / Kazan | 1980 | Hikâye |
İmenner Tamır Ceygende | Tatar.kit.neşr. / Kazan | 1986 | Roman |
Kolıma Xikeyelerǐ | Tatar.kit.neşr. / Kazan | 1989 | Roman |
Çörnaya Kolıma. Per. s tatar. M. Zaripova. | Tatar.kn.izd-vo / Kazan | 1991 | Roman |
Saylanma Eserler | TaRİX / Kazan | 2002 | Derleme |
Kolıma Mahkumları Bir Tatar Aydının Sürgün Anıları. Çev. Yusuf Özçoban. 1. Baskı | Roza Yayınevi / İstanbul | 2010 | Roman |
Kolıma Mahkumları Bir Tatar Aydının Sürgün Anıları. Çev. Yusuf Özçoban. 2. Baskı | Kömen / Konya | 2013 | Roman |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Alimcan İbrahimov | d. 12 Mart 1887 - ö. 21 Ocak 1938 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Mağcan Cumabayulı | d. 25 Haziran 1893 - ö. 11 Mart 1938 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Meşhur Yusuf (Jusıp) Köpeyoğlu | d. 1858 - ö. 1931 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ŞEMSİ/ALTINOĞLU, Şemsettin Ataman | d. 1911 - ö. 22.05.1997 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Munis Faik Ozansoy | d. 4 Nisan 1911 - ö. 31 Mart 1975 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Ziyad Ebüzziya | d. 06 Eylül 1911 - ö. 26 Mayıs 1994 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Metin Kökten | d. 1 Mart 1947 - ö. 27 Kasım 1998 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ALİ RIZA DAVUDİ | d. ? - ö. 1998 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Yusuf Samedoğlu | d. 25 Aralık 1935 - ö. 17 Ağustos 1998 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Doğan Soydan | d. 01 Ağustos 1946 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Göktürk Mehmet Uytun | d. 27 Eylül 1935 - ö. 2 Temmuz 2001 | Meslek | Görüntüle |
12 | Deniz Şahin | d. 15 Mart 1978 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Ayaz Gıylecev | d. 1928 - ö. 2002 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Ahmet Cevat | d. 5 Mayıs 1892 - ö. 1937 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Ahmed Mehmedov | d. 1942 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | AVRAM NAOM/İBRAHİM NOM | d. 1878 - ö. 30.11.1947 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | KUL İBRAHİM | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | İBRÂHÎM, Yalvaçlı İbrâhîm Efendi | d. ? - ö. 1876 | Madde Adı | Görüntüle |