Madde Detay
KÂSIM EFENDİ, Göncü-zâde
(d. 1174/1761 - ö. 1258/1842)
âlim, yazar
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1174/1761 yılında doğdu. Babası Göncü-zâde Mehmed Efendi’dir. İlk tahsilden sonra bir müddet Ankaralı Sarı Abdullah Efendi ile Akşehirli Osman Efendi’nin derslerine devam etmiştir. Daha sonra büyük âlim Ebu's-Sa'îd Mehmed Hâdimî-zâde Mehmed Emîn Efendi’nin sohbetlerine katılmıştır. Uzun yıllar onun derslerine ve hizmetine devam ederek 1797'de icazet almıştır. Hocasının isteği üzerine Kayseri'de ilim öğretmeye başlayınca, ders halkası bir anda yüzlerce talebe ile dolmuş, şöhreti kısa bir süre içinde bütün Anadolu şehirlerine yayılmıştır. Âlimler arasında "Kâsım-ı ‘Allâme" unvanıyla şöhret kazanmıştır. Şeyh İbrâhim-i Tennûrî Camisinin şeyhlik kürsüsü ile hatiplik vazifesinin kendine verilmesinin ardından Şeyh Kâsım Efendi bundan sonra bütün vakitlerini bazen camide bazen de caminin karşısında bulunan evinde İslamiyeti anlatmak, ilim öğretmek, vaaz ve nasihat etmekle geçirmiştir. Kırk altı sene bu hizmetleri yerine getirebilmek için canla başla çalışıp pek çok âlim yetiştirmiştir. Beş yüzü aşkın talebesine icazet vermiştir. Bunlardan pek çoğu sahib olduğu ilim dalında en yüksek zirveye çıkmışlardır. Göncü-zâde Kâsım Efendi, 1258/1842 yılında vefat etmiş ve Hunat Camisi çevresindeki kabrine defnedilmiştir. Kabrinin baş tarafındaki mermer kitabede Hayret mahlaslı bir şairin düştüğü şu tarih manzumesi yazılıdır. Tarih beyti şudur: "Târihi üçler çıkıp etdi hesâbı Hayretâ/Göçdi bir ‘allâme-i âlem ferîd-i rûzgâr"
Çeşitli ilimlere dair bir hayli ders notu bulunan Göncü-zâde Kâsım Efendi’nin eserlerinden en önemlileri şunlardır:
1. Er-Risâletü'l-Hücceti fi'l-Mantık.
2. Şerhü Enmuzeci'l-Ulûm.
Ahmed Nazîf’in bildirdiğine göre kendisi halim selim, alçak gönüllü bir zattır. Dünyaya hiç değer vermemiştir. Haramlara düşme korkusu ile şüphelilerden çok sakınmıştır.
Kaynakça
Diriöz, Meserret ve Haydar Ali Diriöz (hzl.) (1991) Ahmed Nazîf, Kayseri Meşhurları (Kayseriyye Meşâhiri). Kayseri: Kayseri Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yay.
Karabulut, Ali Rızâ (1985). Meşhûr Mutasavvıflar. Kayseri: MEB Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. ATABEY KILIÇYayın Tarihi: 13.11.2014Güncelleme Tarihi: 10.12.2020Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 13.11.2014Güncelleme Tarihi: 10.12.2020Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | MA'DEN/KEMÎNE, Adine Muhammed | d. 1761 - ö. 1838 | Doğum Yılı | Görüntüle |
2 | RÂZÎ, Bursalı Destârî-zâde Seyyid İbrâhîm | d. 1761-62 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
3 | İLHÂMÎ, III. Selim | d. 24 Aralık 1761 - ö. 28 Temmuz 1808 | Doğum Yılı | Görüntüle |
4 | ÂSAF, Mehmed Emîn, Tersâne Emîni-zâde | d. 1797 - ö. 1842 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
5 | SÂLİK, Kâzım Ağa | d. 1780-81 - ö. 1842-43 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
6 | HÂMİD, Hoca Hâmid Efendi | d. ? - ö. 1842 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
7 | HAMDÎ, Mustafâ Hamdî Efendi | d. 1825 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | AHMED-İ BÎCȂN, Ahmed Bîcân, Yazıcıoğlu Ahmed-i Bîcân, Şeyh Ahmed-i Bîcân Efendi bin Sâlih Efendi, Ahmed İbnü’l-Kâtib | d. ? - ö. 1466’dan sonra | Meslek | Görüntüle |
9 | ZEYREK, Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1474-75 ? veya 1506-7 ? | Meslek | Görüntüle |
10 | HASAN, Mehmed Hasan Han, Dağıstanlı | d. ? - ö. 1831 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | MEHMED ATÂ | d. 1850 - ö. 1919 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | FERYÂDÎ, Dervîş Hasan, Dervîş Hasan Efendi, Şeyh Hasan, Şeyh Hasan Baba | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | İFFETÎ, Ebe-zâde Mehmed İffetî Efendi | d. ? - ö. 1661-62 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | ŞEVKÎ, Ahmed Şevkî Efendi | d. 1832 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | SİYAHÎ, Mustafa Siyahî Efendi | d. ? - ö. 1776-77 | Madde Adı | Görüntüle |