KUL FANÎ, Mahir Güler

(d. 11.11.1960 / ö. 15.12.2017)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Mahir Güler, 11 Kasım 1960 tarihinde Sivas'ın Bademkaya (Nadirik) köyünde doğmuştur. Şiirlerinde Kul Fanî mahlasını kullanan âşığın annesinin adı Hatice, babasının adı Turan, dedesinin adı Mehmet'tir. Dedesi köyde Kepek Mehmet lakabıyla anılmaktadır. Beş kardeşi vardır. Kul Fanî, ailenin ikinci çocuğudur. Bademkaya'da başladığı eğitimini, Sivas Endüstri Meslek Lisesi motor bölümünden mezun olarak tamamlar. Kur'an-ı Kerim okumasını dedesi Kepek Mehmet'ten öğrenir. 1982'de acemi birliğini Ankara Etimesgut'ta tank şoförü olarak yapar, usta birliğini ise Kırklareli'nde Zırhlı Alay Birliği’nde tamamlar. 1985'te amcasının kızı Nezahat ile evlenir. Dört çocuğu vardır. Çocuklarının isimleri Abdulsamet (1986), Abdülkerim(1987), Büşra (1992), Enes Turan Güler (1998)'dir. 1984'te TCDD Lokomotif Bakım Atölyesi'nde motor tamircisi olarak işe başlar. 2005'te buradan emekli olur. Burada çalışırken 1995'ten sonra aynı zamanda taksicilik yapar. Yine emekli olduktan sonra Karayolları Müdürlüğüne bağlı olarak çalışır. Yine yazları köyünde babasının, amcasının tarlasında çalışır; yulaf ekmiş, buğday ekmiş baba mesleğini de bir taraftan sürdürmüştür. Çalışmayı seven âşık geçim sıkıntısını hayatı boyunca hisseder. Kul Fanî'nin ustası Âşık Gülşadî'dir. Âşığın Nakşibendi tarikatının Ankara koluna mensup olduğu bilinmektedir. Âşık Sivas'ta Şemsi Sivasî Türbesi'nde ve Meydan Camisi'nde gönüllü hizmetlerde bulunmuştur. Güler, Sivas'ta 15 Aralık 2017 tarihinde kalp krizi geçirerek vefat etmiş ve Sivas Yukarı Tekke Mezarlığı'nda defnedilmiştir (Kaya 2018: 4).

Ustası Gülşadî, Kul Fanî'nin derin bir ahiret inancı olması ve şiirlerinde dünyanın faniliğinin üzerinde durması sebebiyle Kul Fanî mahlasını vermiştir. Gülşadî ile tanışmadan önce saz çalmayı bilmemektedir. İlk bağlamasını ustasıyla birlikte almıştır, saz çalmayı sonradan öğrenmiştir. Nota bilmektedir. Doğaçlama şiir söyleme yeteneği (irticalen) vardır. Birçok karşılaşma yapmıştır. Kul Fanî’nin de Enver Artuç isimli ozana ustalık ettiği bilinmektedir (Kaya 2018: 17).

Kul Fanî'nin 335 şiiri tespit edilmiştir. Bu şiirlerden 2 şiir yedekli, 16 şiir divan, 317 şiirin ise koşma tipi şiir olduğu görülmüştür. Koşma tipi şiirler incelendiğinde bu şiirlerden 52 şiir semai, 2 şiir dudakdeğmez, 4 şiir söyletme, 4 şiir dedim-dedi, 1 şiir tekrarlama, 9 şiir çift kafiyeli şiir, 3 şiir üç kafiyeli şiir yapı özellikleri göstermektedir. Koşma tipi şiirlerin türü incelendiğinde ise 6 şiir ağıt, 1 şiir batırma, 6 şiir demeli, 79 şiir dertlenme, 7 şiir dualama, 31 şiir güzelleme, 7 şiir hasretleme, 4 şiir kargışlama, 4 şiir mektup şiir, 2 şiir merhabalama, 63 şiir öğütleme, 37 şiir övgüleme 38 şiir şikâyetlenme, 10 şiir tarifleme, 35 şiir taşlama, 1 şiir ters öğütleme olarak tespit edilmiştir (Kaya 2018: 38-39). Şiirlerde en çok 11'li ve 8'li hece ölçüsüne yer vermiştir (Kaya 2018:29). Kul Fanî'nin şiirlerinde oldukça sade bir dil kullandığı görülür, Sivas ağız özellikleri, çocukluğunu anlattığı şiirlerde yer alır (Kaya 2018: 25-26). Kişileştirme, benzetme, istiare, telmih sanatlarına birçok şiirinde yer vermiştir (Kaya 2018: 27-28-29). Kul Fanî hemen her konuda şiir yazar. Şiirlerinde genel anlamda dini-didaktik, ahlakî, aşk ve âşıklığın getirdiği hâller, ahilik kurumu, ailevi ilişkiler, toplumsal ilişkiler, insani ilişkiler, millî duygular, geçim sıkıntısı, gurbet, memleket sevgisi ve bazı taşlamalar konu olarak göze çarpmaktadır (Kaya 2018: 22-23-24).

Kaynakça

Kaya, Huri Selcen (2018). Âşık Kul Fanî Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Giresun: Giresun Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: SELCEN KAYA
Yayın Tarihi: 09.07.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ALİ ŞAHİNd. 1927 - ö. 2003Doğum YeriGörüntüle
2ELİTAŞ/HİKMETÎ, Hikmet Elitaşd. 10.02.1966 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3DURKAYA, Kemal İpşird. 1912 - ö. 19.08.1989Doğum YeriGörüntüle
4ALİ ŞAHİNd. 1927 - ö. 2003Doğum YılıGörüntüle
5ELİTAŞ/HİKMETÎ, Hikmet Elitaşd. 10.02.1966 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6DURKAYA, Kemal İpşird. 1912 - ö. 19.08.1989Doğum YılıGörüntüle
7ALİ ŞAHİNd. 1927 - ö. 2003Ölüm YılıGörüntüle
8ELİTAŞ/HİKMETÎ, Hikmet Elitaşd. 10.02.1966 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9DURKAYA, Kemal İpşird. 1912 - ö. 19.08.1989Ölüm YılıGörüntüle
10ALİ ŞAHİNd. 1927 - ö. 2003MeslekGörüntüle
11ELİTAŞ/HİKMETÎ, Hikmet Elitaşd. 10.02.1966 - ö. ?MeslekGörüntüle
12DURKAYA, Kemal İpşird. 1912 - ö. 19.08.1989MeslekGörüntüle
13ALİ ŞAHİNd. 1927 - ö. 2003Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ELİTAŞ/HİKMETÎ, Hikmet Elitaşd. 10.02.1966 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15DURKAYA, Kemal İpşird. 1912 - ö. 19.08.1989Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ALİ ŞAHİNd. 1927 - ö. 2003Madde AdıGörüntüle
17ELİTAŞ/HİKMETÎ, Hikmet Elitaşd. 10.02.1966 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18DURKAYA, Kemal İpşird. 1912 - ö. 19.08.1989Madde AdıGörüntüle