Madde Detay
MAHFUZİ/YOKSUL, Durdu Mehmet Yoksul
(d. 1923 / ö. 23.11.2012)
şair, kilim ustası, memur
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Durdu Mehmet Yoksul, 1923 yılında Kahramanmaraş'ta doğmuştur. Baba tarafından ailesi Hacı Ali Zenginzâdeler olarak bilinir. Marangoz olan babası Mustafa Efendi, aile sonradan yoksul duruma düştüğü için soyadı kanunu yürürlüğe girdiğinde ''Yoksul'' soyadını almıştır. Yoksulluk ailenin kaderi olunca Durdu Mehmet, ailesine katkıda bulunmak için köşker çıraklığı, kilimci çıraklığı gibi çeşitli işlerde çalışmıştır. Sonradan iyi bir kilim ustası olan Durdu Mehmet, okulda öğrenim göremese de, Seydihan Hoca'dan Kuran-ı Kerim ve ilmihal dersleri almıştır. Okuma yazmayı kendi gayretiyle öğrenmiştir. 1942-1946 yılları arasında dört yıl askerlik yapmıştır. Askerlikten sonra 1947 yılında evlenmiş ve bu evlilikten ikisi kız, ikisi erkek olmak üzere dört çocuğu olmuştur. 1952'de yaptığı ikinci evlilikten de iki kız çocuğu olmuştur.
Türkiye'de tek partili yönetimin sona erdiği günlerde, gazeteci A. Saim Emirmahmutoğlu'nun Kahramanmaraş'ta çıkardığı Demokrasiye Hizmet gazetesinde CHP'yi yeren, DP'yi öven siyasî içerikli şiirleri yayımlanmıştır. O dönem Kahramanmaraş Belediyesinde girdiği işten, belediye başkanıyla ters düşünce istifa etmiştir. 1953 yılında, gazeteci Emirmahmutoğlu'nun yardımıyla Orman İşletme Müdürlüğünde orman muhafaza memuru olarak göreve başlamıştır. 1960'ta ihtilal olunca DP'yi öven şiirlerinden ötürü görevine son verilmiştir (Alparsan vd. 2008: 28-29). 1963'te dönemin ihtilal valisi olan Orhan Akbay'ın desteğiyle Kahramanmaraş Belediyesinde işe başlamıştır. Belediyede çeşitli görevlerde bulunmuş ve son olarak buğday pazarı kontrol ve tahakkuk memurluğu görevindeyken 1978 yılında emekli olmuştur. Gazeteci A. Saim Emirmahmutoğlu'nun Kahramanmaraş'ta çıkardığı Demokrasiye Hizmet gazetesi başta olmak üzere Engizek, Aksu, Kahraman Yurt gibi Kahramanmaraş'ta çıkan gazetelerin yanı sıra, Kilis'te çıkan Kent ve Hududeli gazetelerinde şiirleri yayımlanmıştır (Alparsalan vd. 2009: 220). Hayatı boyunca yaşadığı yoksulluktan dolayı yazdığı şiirleri kitaplaştıramamıştır. Ömrünün sonlarına doğru hastalıklarla boğuşan Yoksul, 23 Kasım 2012'de vefat etmiştir.
Genç yaşta halk şiirine ilgi duyan ve Karacaoğlan'ın bütün şiirlerini ezberleyen şairin şiir yazmaya başlaması, 15-16 yaşlarında gördüğü bir rüya sayesinde olur. O rüyada kendisine Hak'tan şairlik verilir. Şair, bu rüyayı ''Düş mü Hayal mi?'' başlıklı şiirinde anlatır (Alparslan vd. 2008: 26). Böylece ''aşıklar seline adı karışan'' şair, yazdığı şiirlerinde ''Yoksul'' ve ''Mahfuzî'' mahlaslarını kullanır. Bütün şiirlerini hece vezniyle ve koşma biçiminde yazmıştır. Şiirlerinin ekseriyeti 11 heceli olmakla birlikte 8 heceli şiirleri de mevcuttur. Koşma biçiminin türlerinden ise, genellikle güzelleme ve taşlama türlerinde eserler vermiştir. Yoksul'a göre nesir kerpiç duvar, şiir ise çini işlemedir. Serbest şiire tamamen karşıdır (Alparslan vd. 2008: 32). 1970'li yıllarda hikâyeci Şevket Bulut'un yönlendirmesiyle, Kilis'te çıkan Hududeli ve Kent gazetelerinde halk ozanlarıyla atışmalara giren şair, taşlamarında sert bir dil kullanmıştır. En çok atıştığı şair ise hemşehrisi Mustafa Zülkadiroğlu'dur. Şairin dinine bağlı bir mümin olması şiirlerinde kendini gösterir. Yaşadığı çağdan ve o çağın kimi yozlaşmış insanlarından duyduğu rahatsızlık, onu, Allah'a şikâyete sevk eder. Bununla birlikte şiirlerinde insanlara, doğruluktan ayrılmamaları yönünde öğütlerde bulunur. Aşk, güzellik övgüsü ve hasretlik teminin çoğunlukla kullanıldığı güzellemelerinde, Türk sinema sanatçısı Türkan Şoray için yazmış olduğu üç güzelleme mevcuttur.
Kaynakça
Alparslan, Yaşar, Serdar Yakar (hzl.) (2008). Âşık Durdu Mehmet Yoksul (Âşık Mahfuzî) Hayatı ve Şiirleri. Kahramanmaraş: Ukde Kitaplığı.
Alparslan, Yaşar, Serdar Yakar (hzl.) (2009). Maraş Meşhurları. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Valiliği Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: GÖKHAN SERDAR ÖZAKTAŞYayın Tarihi: 08.04.2019Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 08.04.2019Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ÖZDİLEK, Hasan Özdilek | d. 1971 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Sıddık Elbistanlı | d. 02 Ocak 1945 - ö. 20 Nisan 2018 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Ayşen Bayazıt Melik | d. 26 Nisan 1966 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Şemsettin Dadaşoğlu | d. 1923 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Seyfettin Turhan | d. 15 Mayıs 1923 - ö. 16 Aralık 2002 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Abbas Sayar | d. 21 Mart 1923 - ö. 12 Ağustos 1999 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Şemsettin Dadaşoğlu | d. 1923 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Seyfettin Turhan | d. 15 Mayıs 1923 - ö. 16 Aralık 2002 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Abbas Sayar | d. 21 Mart 1923 - ö. 12 Ağustos 1999 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Şemsettin Dadaşoğlu | d. 1923 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Seyfettin Turhan | d. 15 Mayıs 1923 - ö. 16 Aralık 2002 | Meslek | Görüntüle |
12 | Abbas Sayar | d. 21 Mart 1923 - ö. 12 Ağustos 1999 | Meslek | Görüntüle |
13 | Şemsettin Dadaşoğlu | d. 1923 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Seyfettin Turhan | d. 15 Mayıs 1923 - ö. 16 Aralık 2002 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Abbas Sayar | d. 21 Mart 1923 - ö. 12 Ağustos 1999 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Şemsettin Dadaşoğlu | d. 1923 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Seyfettin Turhan | d. 15 Mayıs 1923 - ö. 16 Aralık 2002 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Abbas Sayar | d. 21 Mart 1923 - ö. 12 Ağustos 1999 | Madde Adı | Görüntüle |