Madde Detay

Hâfız Sâlih Nâ’ilî Efendi’dir. Manastırlı Kazzâz Şehâbüddîn Ağa’nın oğludur. 1239/1823-24’te Manastır’da doğdu. Nâ’ilî-i Cedîd olarak da tanındı. Hattat Arnavut Alî Efendi’den yazı dersleri aldı. Aynı zamanda hafız olan Nâ’ilî Arapça ve Farsça bilirdi. 1259/1843-44’te eğitim için İstanbul’a geldi. Burada Nûr-ı Osmâniye ve Şehîd Mehmed Paşa medreselerinde eğitim gördü. Geçimini Kur’an-ı Kerim ve şifâ-yı şerif istinsah ederek ve zengin kimselere ders vererek sağlamaya çalıştı. Bir ara Mısır’a giderek orada Farsça ve hat dersi verdi. 1293/1876-77’de Mısır’da vefat etti.

Rind-meşrep, hoşsohbet bir kişiliğe sahip olan Nâ’ilî’nin özellikle hiciv alanında olmak üzere şairliği emsallerine nisbeten iyi bulunur. İbnü'l-Emin Mahmud Kemal İnal şairin Dîvân'ının Trabzon eski valilerinden Kadri Bey’in evinde bulunduğunu ve Kadri Bey’in Haydarpaşa’daki evinde çıkan bir yangında Dîvân'ın da yandığını ifade etmektedir (Özcan 2000: 1480). İnal aynı zamanda Nâ’ilî’nin gazel, kaside, müstezad, terkib-bend, vefat tarihleri, hiciv, hezl gibi şiirlerden oluşan 75 parça şiirinin kendisinde bulunduğunu belirtmektedir (Özcan 2000: 1480).

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Çiftçi, Ömer (hzl.) (yty). Fatîn Dâvud, Hâtimetü’l-Eş’âr (Fatin Tezkiresi). http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78465/fatin-davud---hatimetul-esar.html [erişim tarihi: 09.02.2014]

Kılıç, Filiz, Tuncay Bülbül (2007). "Bulgaristan Doğumlu Divan Şairleri". Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 43: 49-66.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Özcan, Hidayet (hzl.) (2000). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. C. 3. Ankara: AKM Yay.

Tatcı, Mustafa ve Cemal Kurnaz (hzl.) (2000). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C.2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Gazel

Hüsn ü ânından o mâhın mâhtâb eyler hicâb

Pertev-i mihr-i ruhundan âfitâb eyler hicâb

Cilvegerdir perde-i hüsnünde yüz bin mihr ü mâh

Eylemez ağyâra izhâr âb u tâb eyler hicâb

Hayret-ender-hayreti seyr eyledim âyînede

Aks-i hüsn-i sûretin kılmış nikâb eyler hicâb

Tâb-ı meyden ol perî âteş nikâb olmuş yine

La’l-i nâbından kadeh andan şarâb eyler hicâb

Mazhar-ı nûr-ı tecellî-i cemâl-i pâkiyiz

Nâ’ilî bilmem neden ol bî-hicâb eyler hicâb

(Özcan, Hidayet (hzl.) (2000). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. C. 3. Ankara: AKM Yay. 1481.)