Madde Detay

Hayatına dair bilgileri Salacıoğlu (Tatcı vd. 2001: 47-52)’nun 157 beyitten oluşan “Der Beyân-ı Şehâdet-i Nakşî Mustafa” adlı menakıbnamesinden öğrenmekteyiz. Buna göre asıl adı Mustafa’dır. Kandiyeli olup doğum tarihi bilinmemektedir. Çıkrıkçı Şeyh Mustafa Efendi olarak tanındı. Kandiye’de Vezir Çarşısı’nda çıkrıkçılık ile uğraşırdı. Genellikle seyyah dervişlerle vakit geçirirdi. Duyduğu bazı sözlerin etkisiyle tasavvufa olan ilgisi günden güne arttı. Baltalar denen yerde sabahlara kadar ibadetle meşgulken Bektaşî erenlerinden Kandiye’ye gelen bir zat ile tanıştı ve onun sohbetlerinde bulundu. Bu zatın telkinleriyle Üsküdar’da Halvetiyye şeyhi Feyzi Efendi’nin tekkesine giderek ona intisap etti. Uzun yıllar burada hizmet ederek seyr ü sülûkunu tamamladı. Şeyhinin Kudüs’e gidecek olması üzerine kendisi de Kandiye’nin manevi muhafızlığını istedi. Feyzi Efendi’nin “Kandiye’ye gidersin, ama şehadet menzili görünür. Bu pazarlığa razı olursan Kandiye’ye gidersin.” sözüne rağmen Kandiye’ye döndü. Burada gerek yöneticilerle gerek halkla çok iyi dostluklar kurdu. Fakat bu durum uzun sürmedi. Kandiye’nin kürsü vaizi bir ramazan günü Çıkrıkçı Mustafa hakkında dedikodu yapmaya, Çıkrıkçı’nın sesli ve ayakta zikir yapan Caferî mezhepli bir sapkın olduğunu söylemeye başladı. Bu iddialar üzerine halk galeyana geldi ve Çıkrıkçı Mustafa’nın tekkesine yürüdü. Sevenleri onu kaçırıp kurtarmayı önerdilerse de bunu kabul etmedi. Zikir hâlindeyken vaiz ve taraftarları tarafından sürüklenerek İskele Meydanı’na getirildi. Vali, her ne kadar onun suçsuz olduğunu söylese de galeyana gelen halka sözünü dinletemedi ve 4 Ramazan 1170/23 Mayıs 1757’de İskele Meydanı’nda feci şekilde öldürüldü. “Didi bir er mâte Nakşî Mustafa 1170” mısraı vefat tarihi göstermektedir. 

Eserlerine dair bir bilgi bulunmamaktadır. Abdullah Aydın (2009: 53), Nûrî tarafından tahmis edilen bir gazelini, bu tahmisteki ilave mısraları çıkarmak suretiyle yayımlamıştır. 

Aydın, Abdullah (2009a). “Hanyalı Nuri Divanı’ndan Hareketle Giritli Şairlere Ek”. TUBAR=Türklük Bilimi Araştırmaları (26): 45-58. http://www.tubar.com.tr/TUBAR%20DOSYA/pdf/2009GUZ/aydn_abdullah_s.%2045-58.pdf [erişim tarihi: 31.10.2014]

Aydın, Abdullah (2009b). Hanyalı Nûrî Osman ve Divanı. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 120.

Tatçı, Mustafa, Cemal Kurnaz ve Yaşar Aydemir (2001). Giritli Salacıoğlu Mustafa ve Mesnevileri. Ankara: KB Yay.

Gazel

Nûr-ı Fahr-i âleme bir zerre olmaz âftâb

La‘l-i nâbından nümûne gevher-i yektâda tâb

Pâyine yüz sürmege müştâk ola arş-ı berîn

Var kıyâs et kimdir ol peygam-ber-i âlî-cenâb

Nûrdan bir tâze sünbüldür siyeh gîsûların

Gamze-i şemşîrine vermiş dilâ âteşden âb

Âstân-ı rif‘atin dâ’im melekler hıfz eder

Sidreden teşrîfine peyk-i Celîl eyler şitâb

Mazhar-ı nûr-ı tecellî-i Hudâvend-i azîm

Şâhid-i didâr-ı Hak sâhib-hitâb-ı müstetâb

Hamdü li’llâh ravza-ı pâkin ziyâret edeli

Oldu ey Nakşî derûnum mülküne çok feth-i bâb

(Aydın, Abdullah (2009a). “Hanyalı Nuri Divanı’ndan Hareketle Giritli Şairlere Ek”. TUBAR=Türklük Bilimi Araştırmaları (26): 53. http://www.tubar.com.tr/TUBAR%20DOSYA/pdf/2009GUZ/aydn_abdullah_s.%2045-58.pdf [erişim tarihi: 31.10.2014]. )