Madde Detay
NA’TÎ
(d. ?/? - ö. 860/1455-56)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İstanbulludur. Ailesi ve eğitimi hakkında kaynaklarda bilgi verilmemektedir. Ancak kâtip olacak kadar okuduğu anlaşılmaktadır. Âşık Çelebi, onun mesleğindeki başarısını “Dîvân kâtiblerinüñ ve kalem ü rakam sâhiblerinüñ makbûlidür” diye övmektedir (Meredith-Owens 1971: vr. 137a). Kadir Efendi, Anadolu kazaskeri olunca divanında berat kâtibi olmuştur. Kınalı-zâde Hasan Çelebi, şairin işret meclislerine düşkünlüğü nedeniyle bu görevinde uzun süre devam edemediğini zımnen vurgulamıştır (Kutluk 1989: 997). Daha sonra Süleymân Paşa’yla Mısır’a kâtip olarak gitmiş ve 860/1455-56’ta orada ölmüştür. Âşık Çelebi (Meredith-Owens 1971: vr. 137a), Na’tî’nin Figânî ve Nûhî ile Efe Meyhânesi’nin müdavimi olduğunu, İstanbul'un şiir meclislerinde bulunduğunu söylemiştir. Bu üçlünün nerede bir güzel görse peşine düşen türden zevk ehli kimseler olduğunu, Na’tî’nin devrin şairleriyle karşılıklı şiirler yazdığını da eklemiştir. Kaynaklarda şairin, hayatında yer almış iki güzeli konu edindiği remel bahrinde Ferruh u Gül-ruh adında bir manzumesi olduğu yazılıdır. Âşık Çelebi (Meredith-Owens 1971: vr. 137a), “hoş kitâb” diye nitelediği Ferruh u Gül-ruh’un zor bulunduğunu, Kınalı-zâde Hasan Çelebi (Kutluk 1989: 997) ise ünlü bir kitap olduğunu kaydetmiştir. Eserin bugüne gelen bir nüshası yoktur. Bunun dışında Na’tî’nin çoğu birbirinin aynı olmak üzere Pervâne Bey Mecmû’ası’nda 8, Mecma’u’n-Nezâ’ir’de 6 şiiri mevcuttur. Tezkirelerde şairin edebî kişiliğine dair tek yorum Âşık Çelebi’ye (Meredith-Owens 1971: vr. 137a) aittir. Çelebi, Na’tî’nin söylenmemiş manalar bulduğuna değinmiş, zevk ve eğlence düşkünlüğü hakkındaki bazı nüktelerine yer vermiş, şiir ve inşâsı yanında hattının da güzel olduğunu vurgulamıştır.
Kaynakça
Köksal, M. Fatih (2006). “Na’tî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 6. Ankara: AKM Yay. 543.
Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 28.06.2013].
Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî - Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.
Kutluk, İbrahim (hzl.) (1989). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. C. 2. Ankara: TTK Yay.
Mehmed Süreyyâ (1311). Sicill-i Osmânî. C. 4. İstanbul.
Meredith-Owens, G. M. (hzl.) (1971). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (Meşâ’irü’ş-Şu’arâ or Tezkire of Âşık Çelebi). London: Brydone Printers Ltd. vr. 137a.
Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi. Bağdat. No. 406. vr. 6a, 26b, 225b.
Şemseddîn Sâmî (1316). Kâmûsu’l-A’lâm. C. 6. İstanbul.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1986). C. 6. “Na’tî”. İstanbul: Dergâh Yay. 531.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSALYayın Tarihi: 02.10.2013Güncelleme Tarihi: 06.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Boyunun serverâ serv-i sehî olmasa hayrânı
Ayag üzre turup kalmaz gezüp eylerdi seyrânı
Sakın bâd-ı havâdisden ki sarsar serv-i âzâdun
Salın bâd-ı fenâdan ön hırâmânî hırâmânî
Hayâtum dâr-ı dünyâda leb-i la’lünledür yohsa
Ne cân ile bulurdum ben cihân içinde bu cânı
Cemâlün Şâm u Rûm’un pâdşâhı olsa n’ola kim
Güzellik Yûsuf’ı kıldı kul iken Mısr sultânı
Eger gûş eyleye Na’tî bu hûb-ı dil-güşâ şi’rün
Çog istihsân ide Hassân u Husrev birle Hakanî
(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 28.06.2013]. 2868.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 02.10.2013Güncelleme Tarihi: 06.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Boyunun serverâ serv-i sehî olmasa hayrânı
Ayag üzre turup kalmaz gezüp eylerdi seyrânı
Sakın bâd-ı havâdisden ki sarsar serv-i âzâdun
Salın bâd-ı fenâdan ön hırâmânî hırâmânî
Hayâtum dâr-ı dünyâda leb-i la’lünledür yohsa
Ne cân ile bulurdum ben cihân içinde bu cânı
Cemâlün Şâm u Rûm’un pâdşâhı olsa n’ola kim
Güzellik Yûsuf’ı kıldı kul iken Mısr sultânı
Eger gûş eyleye Na’tî bu hûb-ı dil-güşâ şi’rün
Çog istihsân ide Hassân u Husrev birle Hakanî
(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 28.06.2013]. 2868.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 06.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Boyunun serverâ serv-i sehî olmasa hayrânı
Ayag üzre turup kalmaz gezüp eylerdi seyrânı
Sakın bâd-ı havâdisden ki sarsar serv-i âzâdun
Salın bâd-ı fenâdan ön hırâmânî hırâmânî
Hayâtum dâr-ı dünyâda leb-i la’lünledür yohsa
Ne cân ile bulurdum ben cihân içinde bu cânı
Cemâlün Şâm u Rûm’un pâdşâhı olsa n’ola kim
Güzellik Yûsuf’ı kıldı kul iken Mısr sultânı
Eger gûş eyleye Na’tî bu hûb-ı dil-güşâ şi’rün
Çog istihsân ide Hassân u Husrev birle Hakanî
(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 28.06.2013]. 2868.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Boyunun serverâ serv-i sehî olmasa hayrânı
Ayag üzre turup kalmaz gezüp eylerdi seyrânı
Sakın bâd-ı havâdisden ki sarsar serv-i âzâdun
Salın bâd-ı fenâdan ön hırâmânî hırâmânî
Hayâtum dâr-ı dünyâda leb-i la’lünledür yohsa
Ne cân ile bulurdum ben cihân içinde bu cânı
Cemâlün Şâm u Rûm’un pâdşâhı olsa n’ola kim
Güzellik Yûsuf’ı kıldı kul iken Mısr sultânı
Eger gûş eyleye Na’tî bu hûb-ı dil-güşâ şi’rün
Çog istihsân ide Hassân u Husrev birle Hakanî
(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 28.06.2013]. 2868.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Şinasi Özgür Mumcu | d. 01 Mayıs 1977 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Mehmet Emin Erişirgil | d. 1891 - ö. 07 Şubat 1965 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | SÂMÎ, Mustafa Sâmî Bey | d. ? - ö. 1645-46 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Şinasi Özgür Mumcu | d. 01 Mayıs 1977 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Mehmet Emin Erişirgil | d. 1891 - ö. 07 Şubat 1965 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | SÂMÎ, Mustafa Sâmî Bey | d. ? - ö. 1645-46 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Şinasi Özgür Mumcu | d. 01 Mayıs 1977 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Mehmet Emin Erişirgil | d. 1891 - ö. 07 Şubat 1965 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | SÂMÎ, Mustafa Sâmî Bey | d. ? - ö. 1645-46 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Şinasi Özgür Mumcu | d. 01 Mayıs 1977 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Mehmet Emin Erişirgil | d. 1891 - ö. 07 Şubat 1965 | Meslek | Görüntüle |
12 | SÂMÎ, Mustafa Sâmî Bey | d. ? - ö. 1645-46 | Meslek | Görüntüle |
13 | Şinasi Özgür Mumcu | d. 01 Mayıs 1977 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Mehmet Emin Erişirgil | d. 1891 - ö. 07 Şubat 1965 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | SÂMÎ, Mustafa Sâmî Bey | d. ? - ö. 1645-46 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Şinasi Özgür Mumcu | d. 01 Mayıs 1977 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Mehmet Emin Erişirgil | d. 1891 - ö. 07 Şubat 1965 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | SÂMÎ, Mustafa Sâmî Bey | d. ? - ö. 1645-46 | Madde Adı | Görüntüle |