Madde Detay

Şirvanlıdır. Hakkında bilgi veren tek kaynak Kınalızâde Hasan Çelebi’nin Tezkiretü’ş-Şu’arâ’sıdır. Memleketi Şirvan'dan İstanbul’a gelerek ilim irfan sahiplerinin hüsn-i kabulünü kazandı. Kıssa-hanlık yapan şair, Sultan Murad’ın sohbet meclislerinde de bulundu. Muamma söylemekte usta idi. Hasan Çelebi’nin şairle ilgili olarak verdiği bilgi bu kadardır. Tezkirenin yazıldığı devirde hayatta olduğunu bildirdiğine göre 16. yüzyılın her iki yarısını da idrâk etmiş bir şair olmalıdır. Hasan Çelebi şairin herhangi bir eserini zikretmemektedir. Ancak 16. yüzyılda yaşamış Nutkî mahlaslı bir şaire ait Kânûn-ı Mahabbet adlı mesnevinin bu Nutkî'ye ait olması mümkündür. Süleymaniye Kutuphanesi Yazma Bağıslar No: 3252/4, Millet Yazma Eser Kutuphanesi Ali Emiri Manzum No: 685/6 ve Milli Kutuphane Yz A 4641 numarada olmak üzere üç nüshası tespit edilen eser yayımlanmıştır (Karavelioğlu-Tığlı 2009). Eseri neşredenler, kesin bir yargıya varmaksızın 595 beyit tutarındaki eserin Şirvanlı Nutkî'ye veya çağdaşı ve mahlasdaşı Bezcizâde Nutkî'ye ait olabileceğini kaydetmişlerdir. Kanun-ı Mahabbet, aşkın bir yönüyle aşıka, diğer yönüyle maşuka bakan kurallarını bir bütün olarak, bir düzen icinde ve her birini birer hikaye ile temsil ederek anlatmaktadır (Karavelioğlu-Tığlı 2009: 155). Eserde âşıklığın ve maşukluğun altışar şartı sayılır. Daha sonra eser hâtime ve özür beyan eden kısa bir bölümle sona erer.

Şairin ayrıca Eğridirli Hacı Kemâl’in Câmi’u’n-Nezâ’irinde 10, Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’inde bir ve Pervâne Bey Mecmuası’nda 11 adet şiiri yer almaktadır.

Eğridirli Hacı Kemâl. Câmi’u’n-Nezâ’ir. Bayezıd Kütüphanesi Nu. 5782, vr. 28b, 47b, 88a…

Karavelioğlu, Murat A. ve Fatih Tığlı (2009). “Nutkî'nin Aşka Dair Bir Mesnevisi: Kânûn-ı Mahabbet”. İÜ Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi 40: 151-213.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1978). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.

Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kurnaz, Cemal (1997). Anadolu’da Orta Asyalı Şairler. Ankara: KB Yay.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat Nu. 406, vr. 14b, 15a, 34b…

 GAZEL

 Görelden zülfüñi cânâ düşüpdür başuma sevdâ

 Yeñilmez gözlerüm yaşı akar her dem olup deryâ

 Ezel bezminde nûş itmiş göñül ışkuñ şarâbından

 Anuñçün mest olup dâyim yürür âlemde bu şeydâ

 Saçuñ düşmiş yüzüñ üzre görüp göñlüm didi eyvâ

 Habeş askerlerin gör kim iderler Rûmili’n yagma

 Derûnumda yanan odı söyündürdi gözüm yaşı

 K’ulaşmaya mahalleñe irişmeye saña gavgâ

 Aceb midür su’âl itse senüñ şîrîn lebüñ Nutkî

 Bilürsin hûb olur cânâ be-gâyet sükkerî halvâ 

(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf.111)