Madde Detay

Kırım hanının kazaskeri Seyyid Feyzullah Efendi’nin oğludur. Seyyid Feyzullah Efendi'nin sülalesi Bahçesaray'da medfun ehllullahtan Ebu Bekir'e dayanır. Babasıyla birlikte 1189/1775-76’da İstanbul’a geldi. 1211 / 1796-97 yılı başlarında eğitim hayatına başladı. Daha sonra imtihanla müderris olup Mahmud Paşa Mahkemesi nâibi/başkâtibi oldu. 1213/1798-99’da Ordu-yı humâyun kadısı, kudüs kadısı, küçük ruznamçeci ve Mısır ordusu kadısına nâib oldu. Sonra hâcegân olup 1217/1802-03’te Mısır’a memur oldu. Bir sene sonra İstanbul’a humbarahâne nâzırı ve Safer 1221/Nisan-Mayıs 1806’da başmuhasebeci; Recep 1221/Eylül-Ekim 1806’da eyâletli nâzırı olup Şevval 1221/Aralık-Ocak 1806-07’de yine başmuhasebeci oldu. Rebiülevvel 1222/Mayıs-Haziran 1807’de azledilip Kavala’ya sürülmüşse de Filibe’ye varınca Alemdar Mustafa Paşa’nın kethüdası tarafından kurtarılarak Alemdar Mustafa Paşa’nın yanına gönderildi. 21 Cemaziyelâhir 1223 / 14 Ağustos 1808’de vezir rütbesiyle Silistre valisi; Alemdar Mustafa paşa'nın maiyyetiyle İstanbul'a dönerek 1 Recep 1223 / 23 Ağustos 1808’de kaptân-ı deryâ oldu. Vezire karşı yeniçerilerin isyan etmesi üzerine kaçmaya mecbur kalıp Rusçuk’ta Alemdar Mustafa Paşa’nın kedhüdası Köse Kethüda’nın evinde kaldığı sırada idamına karar verildiği hususunda haber alması üzerine Köse Kethüdâ ile birlikte Rusya’ya kaçtı. İki sene kadar burada kalarak affedildiğine ilişkin bilgi alması sonrasında 1226/1811-12’de Tuna yoluyla İstanbul’a dönerken Sadrazam Hurşîd Paşa tarafından sahilde beklettirilen askerler tarafından Boğdan civarında katledildi. Rebiülâhir 1226 / Nisan-Mayıs 1811'de vefat etti. Sicill-i Osmânî'de vefat tarihi 1228/1813 olarak kaydedilmiştir. (Mehmed Süreyyâ 1308-15: 367). Yergöği Kalesi civarına defnedildi. Aynî Efendi vefatına "Râmiz-i bahr-ı ledünnî kapudan paşadur" mısraını tarih düşürdü.

Mevlevî tarikatına mensup (M. Şemseddin Sami 1996: 2254), âlim ve fâzıl bir şâirdir. Oğlu, İzzet Bey’dir (Mehmed Süreyyâ: 1308-15: 367). İzzet Bey'in Harîta-yı Kapudânân-ı Deryâ adlı mufassal eserinde de Râmiz'in tercüme-i hâli bulunur. Matbu bir Dîvânçesi vardır. Dîvânçesi'nde, "Nevâ yok bezm-i gurbetde figân u âhdan gayrı / Kime dem-sâz olursan nâle-i cân-gâhdan gayrı" beytiyle başlayan terci-i bendiyle, Mevlevîlerin malumu olduğu "Hemân Ayn-ı Muhammedle Âlî'dir Şems ü Mevlânâ" mısra-ı bercestesi onun irfânına delil olarak gösterilir. Bu mısra, Şeyh Gâlîb tarafından da tazmîn edilmiştir (Bursalı Mehmed Tahir 1333-42: 194). Hâtimetü’l-Eş’âr’da, üslubunun renkli, nazım ve nesrinin ise akıcı ve güzel olduğu söylenir (Çifçi: 165). Dîvânçesi elde bulunmamakla birlikte, Terci-i Bendi, Edirne Selimiye Yazma Eser Kütüphanesi nr. 22 Sel 1758'de kayıtlıdır. 

Bursalı Mehmed Tahir (1333-42). Osmanlı Müellifleri. C.II. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 194-95. 

Çifçi, Ömer. Fatîn Davud Hâtimetü’l-Eş’âr. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf.163-65.

Erdem, Sadık (hzl.) (2014). Ârif Hikmet Tezkire-i Şuara. Ankara. TTK Yay. 77.

Kurnaz, Cemal-Tatcı, Mustafa (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay. I/323. 

Mehmed Süreyyâ (1308-15). Sicill-i Osmânî. C.II. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 367. 

M. Şemseddin Sami (1996). Kâmûsü'l-A'lâm. C.III.  İstanbul: Kaşgar Neşriyat. 2254. 

Gazel

Urulursam ne olur âfet-i tannâz sana

Harbe vü nîze sunar gamze-i gammâz sana

Merd-i meydân-ı cefâ şûh-ı levendâne-edâ

Dil-rübâ fitne-i dünyâ der isem az sana

Yine sürgün avına çıkdı meger gamzelerin

Sürüsüyle tutulur âşık-ı ser-bâz sana

Esb-i tâzî sola saga sürerek elde cirîd

Râst geldi gönül ey şûh-ı çep-endâz sana

Yürü var murg-ı dil-i zârını pek tut Râmiz

Yoksa sayda süzülür gamze-i gammâz sana

(Çifçi, Ömer. Fatîn Davud Hâtimetü’l-Eş’âr. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf. 163-64.)