Madde Detay

"Şeyhülislâm Atâullah Efendi İmâmı” lakabıyla meşhur olan Sâlih Efendi, İstanbulludur. Farsça bilen şair, aynı zamanda hattattır. Sülüs ve nesih hatlarını, Âbid Çelebi Mescidi imamı ve mektebinin muallimi Celvetiyye ariflerinden Mehmed Za’îfi Efendi’den öğrendi. Meslek hayatına imamlıkla başladı. Tahsilini tamamladıktan sonra kadılığa tayin edildi. Daha sonra, kardeşi Musa Efendi ile beraber Nakşbendiyye tarikati şeyhi Murat Efendi’ye intisap ederek uzlete çekildi. Ölüm tarihi Tuhfe-i Nâilî’de 1160/1747-48 (Kurnaz ve Tatçı 2001: no:2276, 2277) ; Sicill-i Osmânî’de ise 1161/1748 (Mehmed Süreyyâ 1311: 3/205); Osmanlı Müellifleri’nde ise 1166/1752-53 (Bursalı M. Tahir 1333: 2/285) olarak kayıtlıdır. Eyüp’te İdris Köşkü’nde kardeşi Musa Efendi’nin kabrinin yanında medfundur.

Ölümü üzerine Mümin-zâde Hasîb Efendi’nin yazdığı mersiyede (Erdem 1994: 179) onun ilmi, irfanı, güzel ahlakı ve faziletiyle öne çıktığı; hem ilm-i inşâdaki hem de şiir yazmadaki yeteneği dile getirilmiştir. Kaynaklarda dîvân sahibi bir şair olduğu; ayrıca Sâ'ib Dîvânını şerh ettiği belirtiliyorsa da (Bursalı M. Tahir 1333: 2/285; Erdem 1994: 179), yapılan katalog taramasında, bu eserlere ait herhangi bir nüshaya rastlanmamıştır.  

Tuhfe-i Nâilî’de 2276 ve 2277 numaralarda ayrı ayrı kaydedilen “Sâlih” adlı şairlerin, Âdâb-ı Zurefâ ve Osmanlı Müellifleri’ndeki bilgilere göre, aynı kişi olduğu anlaşılmaktadır.

Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C.2. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 2/285.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurefâ’sı. Ankara: AKM Yay. 178-179.

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî Yâhûd Tezkire-i Meşâhir-i Osmâniyye. C.3. İstanbul. 205.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî. Ankara: Bizim Büro Yay. No: 2276, 2277.