Madde Detay

Asıl adı Mehmed olan şair Larende'de doğdu. Osmanlı Müellifleri ve Sefîne-i Evliya’da adı İbrahim olarak kayıtlıdır. Sultan II. Selîm zamanında İstanbul’a gelen şair yine Sultan II. Selîm’in de hocası olan Ataullah Efendi’den ders alıp mülazım oldu. Daha sonra Tûtî-i Latîf medresesine müderris tayin edildi. Rodos, Şam, Trablusgarb, Maraş, Erzurum ve Diyarbakır’da kadılık vazifelerinde bulundu. Kaynaklarda kendisinden bilgili, nazma kâdir ve güzel ahlak sahibi olarak bahsedilen şair 1019/ 1610 yılında kadı olarak bulunduğu Erzurum'da öldü ve oraya defnedildi.

Türkçe Eserleri:

Gülşen-i Efkâr: Dinî-tasavvufî konulu alegorik bir mesnevidir. Klâsik mesnevi tertibiyle düzenlenen eser 1730 beyittir. Eserde akıl, ilim, hilm ve devlet kavramları tartışılmıştır. Şair eserinde öğreticiliğin yanı sıra sanat kaygısını taşımış, şiirlerini mecazlar ve süslü hikmetli sözlerle kaleme almıştır. 

Manzûme-i Avâmil: 137 beyitlik manzum bir nahiv kitabıdır. 

Arapça Eserleri: 

Mir’atü’s-Safâ: Allah’ın isimlerini konu alan tasavvufî bir eserdir. 989/1581-82 yılında Şeyh Kerim b. Gülsenî Vardârî Edirnevî’ye ithaf edilmistir.

Zerîatü’l-Ebrâr fî Na’ti’n-Nebiyyi’l-Muhtar: İki varaktan oluşan 95 beyitlik mülemma bir na’ttır.

İfsah fi Şerhi Şevâhidü’l-Miftah: Konusu Arap edebiyatı olan bu eser 1584 yılında tamamlanmıştır.

Risale fi’s-Semâvati ve’l-Erâdin ve mâ Fihinne: Yeryüzü ve gökyüzünün tabakalarını ve bunlar arasındaki mesafeleri konu alan bir eserdir.

El-Ucalâ: Bir fıkıh kitabının içerisinde bulunan tek varaklık bir eserdir.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Akkuş, Mehmet ve Ali Yılmaz (hzl.) (2006). Osmanzâde Hüseyin Vassâf Sefîne-i Evliyâ. C. III. İstanbul: Kitabevi Yay. 

Alparaslan, Mevlüde (2007). İbrahim Şânî Larendevî’nin Gülşen-i Efkâr Mesnevisi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.

İsen, Mustafa (hzl.) (1994).  Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Kurmuş, Cengiz Veli (2010). Larendeli Şânî Gülşen-i Efkâr. Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1978). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.

Özcan, Abdülkadir (hzl.) (1989). Mecdî Mehmed Efendi Hadâiku’ş-Şakâik Şakâik-ı Nu’mâniyye ve Zeyilleri. İstanbul: Çağrı Yay.

Şemseddîn Sâmî (1314). Kâmûsu’l-A’lâm. İstanbul: Mihrân Matbaası.

Tatçı, Mustafa (hzl.) (2003). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri I-II-III. Ankara: Bizim Büro Yay. 

Tîr-i gamzenden beni sanma idem cânâ gürîz

Bir ok atam yir ana karşu çıkar cân-ı azîz

Düzd-i çâlâkdur ey serv-i sehî bâd-ı seher

Tûtiyâdur kademün hâkı sakın anı öper

Bâg-ı hüsn-i dil-berün biz andelîb-i zârıyuz

Ruhları mir’âtınun tûtî-i şekker-bârıyuz

N’ola cârî olsa eşk-i dîde-i hûn-bârımuz

Ol lebi âb-ı hayâtun âşık-ı dîdârıyuz

Kendüyi yirden yire ursa yiridür âftâb

Rûyına sürmiş nigârun bâliş-i zer-kârıyuz

Kârbân-ı râh-ı iklîm-i fenânun Şâniyâ

Baş u cân terkin urur bir kâfile-sâlârıyuz