Madde Detay
Vedat Saygel
(d. 11 Mart 1931 / ö. 16 Mayıs 1990)
Mizah yazarı, hikâyeci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Giresun’da doğmuştur. Yedi yaşındayken babasını kaybettiği için ekmek derdine düşen yazar, hamallık, kahveci çıraklığı, manav çıraklığı gibi çeşitli işlerde çalışmıştır, bir taraftan da okumaya devam etmiştir (Saygel 1972: Arka kapak bilgisi; Işık 2006: 3141; Yalçın 2010: 901).
Marko Paşa dergisi ve Milliyet gazetesinde ilk yazılarını yayımlayan Saygel, 1959 yılında Akbaba mizah dergisinde çalışmaya başlamıştır (Nesin 1973: 444). Karikatürcü Zeki Beyner ile yakın arkadaştır (Fenamizah Dergisi, 2013). 1975 yılından 1990'da ölümüne kadar Çarşaf dergisinde yazmıştır (Işık 2006: 3141; Özcan 2002: 428).
1970'lerin mizah hikâyecilerinden sayılan yazar, Bulgaristan’da düzenlenen Uluslararası Altın Kirpi Mizah Hikâyeleri Yarışması’nda "Öğrenmenin Yaşı Yoktur" adlı öyküsüyle Gümüş Kirpi Ödülünü almıştır (Yalçın 2010: 901). 1977 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin, Türkiye Gazetecilik Başarı Ödülleri’nden üçüncülük ödülünü almıştır (TGC). 16 Mayıs 1990 tarihinde vefat etmiştir.
Yazarın ölmeden önce ,savaş yıllarında geçen çocukluğunu anlattığı Vesikalık Yıllar adlı otobiyografik romanı (Yalçın 2010: 901; Saygel 1972: Arka kapak bilgisi) üzerine çalıştığı bilinmesine rağmen eserin son durumu hakkında herhangi bir bilgiye ulaşılamamıştır.
Gülmecenin işlevinin, toplumdaki çarpıklıkları vurgulamak olduğunu, tersliklerin ve yanlışlıkların mizahı oluşturduğunu (Mehmet Semih, 1990: 37) belirten, Vedat Saygel, düzeltilmesi gereken tüm çarpıklıklara mizah aracılığıyla dikkat çekmiştir. Kısa öykü türündeki yazılarıyla gülmece yazınımıza katkı sağlayan yazar, yanlışıyla doğrusuyla halkın durumunu, çaresizlikten, yoksulluktan nelere başvurduğunu anlattığı yazılarında düşündürürken güldürmüştür. Saygel, hikâyelerinde bilgisizlikten doğan yanlışları mizahının temel konusu yapmıştır.
Yazar, mizah yazıları yazmaya nasıl karar verdiğini “Adam olamadık ama günün birinde yazar olarak karşınıza çıktık işte. Mizah dedik, doyasıya gülemediğimiz şu evrende insanları güldürmeye adadık kendimizi. Çok süründük ilk yıllar. Daha önceki yaşamımız da sürünmekten ibaret olduğundan, yadırgamadık bu sürünmeyi” (Saygel, 1972: Arka kapak bilgisi) sözleriyle anlatmıştır.
Öngören, Türkiye’nin en çok satılan üçüncü mizah dergisi Çarşaf’ta (1998: 120) 1975'ten itibaren yazılar yazan Saygel’in 1960-1970 arasında en etkili mizah hikâyecisi (1998: 100) olduğunu belirtmiştir.
Kaynakça
Balcıoğlu, Semih (2013). "Semih Balcıoğlu'nun Kaleminden Zeki Beyner". Fenamizah. 19: 29. https://issuu.com/fenamizah_e-magazine/docs/fenamizah_19_september2013. (Erişim Tarihi: 28/08/2018).
Öngören, Ferit. (1998). Cumhuriyet’in 75. Yılında Türk Mizahı ve Hicvi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay.
Özcan, Ömer. (2002). Başlangıçtan Günümüze Türk Edebiyatında Hiciv ve Mizah. İstanbul: İnkılâp Yay.
Mehmet Semih. (1 Haziran 1990). “Vedat Saygel’le Son Söyleşi: Mizah, Güler Yüzlü Bir Kavga Yöntemidir”. Milliyet Sanat Dergisi. 241: 37-38.
Nesin, Aziz. (1973). Cumhuriyet Döneminde Türk Mizahı. İstanbul: Akbaba Yay.
Saygel, Vedat. (1972). Akıllı Köyün Delisi. İstanbul: Ararat Yayınevi.
Saygel, Vedat. (1980). Bombalı Paket. İstanbul: Gür Yay.
Işık, İhsan. (2006). “Saygel, Vedat” Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C.8. Ankara: Elvan Yay.
Yalçın, Murat (Ed.). (2010). “Saygel, Vedat”. Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C.2. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
http://www.tgc.org.tr/oduller/basari-odulleri/70-oduller/basari-odulleri/odul-kazananlar/186-19-basari-odulleri-1977.html. (Erişim Tarihi: 27.12.2017).
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. AYDAN ENER SUYayın Tarihi: 19.09.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 19.09.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Ortalık Neden Karıştı? | E Yayınları / İstanbul | 1969 | Hikâye |
Akıllı Köyün Delisi | Ararat Yayınevi / İstanbul | 1972 | Hikâye |
Bombalı Paket | İstanbul / Gür Yayınları | 1980 | Hikâye |
Vesikalık Yıllar | -- / -- | -- | Roman |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | HAMDÎ, Mehmed Hamdî | d. 1877 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | PİÇOĞLU, Osman Gökçe | d. 1901 - ö. 31.05.1946 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Seyfullah Çiçek | d. 17 Ekim 1949 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | İshak Raşidov | d. 1931 - ö. 1982 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | İlhami Emin | d. 8 Ağustos 1931 - ö. 28 Nisan 2020 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Özcan Oğuz Yalım | d. 19 Eylül 1931 - ö. 22 Aralık 2011 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | MOLLA, Mehmet Akça | d. 1923 - ö. 12.08.1990 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Benal Arıman | d. 1903 - ö. 20 Temmuz 1990 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | İhsan Ünlüer | d. 14 Mayıs 1926 - ö. 4 Mayıs 1990 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Jale Sancak | d. 3 Aralık 1958 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Ümit Köreken | d. 1978 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Cem Atbaşoğlu | d. 26 Ekim 1965 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Kâmran Yüce | d. 1926 - ö. 13 Ekim 1986 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Zaven Biberyan | d. 1921 - ö. 04 Ekim 1984 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Ahmet İhsan Genç | d. 1930 - ö. 19 Şubat 2020 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Vedat Özdemiroğlu | d. 07 Kasım 1968 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Vedat Dalokay | d. 10 Kasım 1927 - ö. 21 Mart 1991 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Vedat Fidanboy | d. 01 Mayıs 1944 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |