Madde Detay

1246/1830 yılında İstanbul'da doğdu. Meşreb-zâde hafîdi olarak tanınan Şeyhülislam Mehmed Ârif Efendi'nin oğludur. Dedesinin adı da Şâtır-zâde Emîn Efendi'dir. Bundan dolayı Meşreb-zâde veya Şâtır-zâde sanlarıyla tanındı. Aile Hekim-zâde Ali Paşa neslinden gelmekteydi ve dedelerinden Sıdkî-zâde Ahmed Reşîd Efendi de şeyhülislamlık makamına getirilmişti. O zamanın adetine göre henüz dört yaşında iken 1250/1834 senesinde müderris zümresine ilhak olundu ki bu gelenekle müderris payesi verilenlere beşik uleması denmekteydi. Sonra Dâr-ı Şûrâ-yı Askerî azasından ve devrin önemli bilginlerinden olan Şehrî Hâfız Efendi'den yüksek bilimleri tahsil etti. Yedi sekiz sene kadar devam ettiği bu derslerden sonra ilmen emr-i mezuniyete hak kazanmış ise de tahsilini yine devam ettirmiş ve babası Şeyhülislam Ârif Efendi'nin derslerine de devam ederek o devirde geçerli bilimleri öğrenmişti. Babasının şeyhülislamlığı makamında bulunduğu sırada 1270/1854 yılında Galata kadısı oldu. Aynı yılın sonlarında Mekke, 1272/1855'te İstanbul kadılığı payesi verildi. Rebiülâhir 1274/1857 yılında Anadolu kazaskerliği payesi verildi ve aynı yılın sonlarında Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye azası oldu. 1275/1858'de bu görevine son verildi. Cümâdelûlâ 1278/1861 yılında Rumeli kazaskerliği payesi tevcih olundu. 1282/1865, 1289/1872 ve 1295/1878 tarihlerinde üç defa bilfiil Rumeli Kazaskeri oldu. Son kazaskerliğinde felce ugradı ve 27 Receb 1295/27 Temmuz 1878 tarihinde miraç gecesi İstanbul'da vefat etti. Üsküdarda Miskinler Tekkesi civarındaki kabristana defnolundu.

Bilinen tek eseri Dîvân'ıdır. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No: 2863'te bulunmaktadır.

Fatîn'e göre ilim ve kemali kendisinde toplamış mahir bir şairdir. Bir miktar şiiri vardır. Cömertliğiyle ve güzel ahlakıyla tanınmaktadır (Fatîn 1271: 239). Sicill-i Osmânî'de ise "müstakîm, ceriyyü'l-lisân, vasatu'l-ilm, hak-gû, afîf, sahî, şâ'ir idi" (Mehmed Süreyyâ 1311: 228) cümleleriyle tanıtılmaktadır. Şiirlerine örnek Fatîn Tezkiresi'nde ve Son Asır Türk Şairleri'ndedir.

Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. III. İstanbul: Dergâh Yay.

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî. C. III. İstanbul.

Gazel

Safâ-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim

Cefâ-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim

Bu rûzgârda yokdur bize enîs ü celîs

Hevâ-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim

Tanîn-i şöhretimizle pür oldı kubbe-i çarh

Verâ-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim

Fütâde oldı gönül dâm-ı zülf-i cânâna

Belâ-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim

İlâc bulmadı aslâ tabîb derdimize

Devâ-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim

Cihânda görmedim ehl-i safâyı ey Sıddîk

Vefâ-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim

(Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul. 238.)