Madde Detay

Asıl adı İbrahim olup Kazak-zâde olarak da bilinmektedir. Tezkirelerde ismine rastlanmadığından şairle ilgili en önemli kaynak kendi eserleridir. Eserlerinden elde edilen bilgilere göre şair 1209/1794 yılında Malatya’da doğmuş, çocuk yaşta gurbete çıkmış, yirmi yıl gurbette bulunduktan sonra tekrar Malatya’ya dönmüştür. 19. yüzyılın birinci yarısında II. Mahmûd’un padişahlığı zamanında eser vermiş bir şairidir. İkinci Dîvân'ını bitirme tarihi 1834 olduğuna göre şair, bu tarihten sonraki bir zamanda vefat etmiş olmalıdır.

 Şairin iki Dîvân'ının birer nüshasının olduğu tespit edilebilmiştir:

1. Dîvân: Almanya-Berlin Millî Kütüphanesi’nde olup 1824’te yazılmıştır. Dîvân'da mesnevi tarzında yazılmış manzum 1 dibace, 11 musammat ( 4 muhammes, 7 müseddes ), 405 gazel, 10 müstezad, 28 rubai, 28 müfred, 8 koşma ve 1 tarih bulunmaktadır.

2. Dîvân: Ankara Millî Kütüphane’dedir ve 1834 yılında tamamlanmıştır. Bu Dîvân'da ise 1 mensur dibace, 311 gazel, 7 müstezad, 7 musammat (1 murabba, 5 muhammes, 1 müseddes), 28 rubai, 28 müfred ve 1 tarih vardır.

İbrahim Tâ’ib; Fuzûlî, Nâbî, Bağdatlı Rûhî, Niyâzî-i Mısrî gibi şairlerden etkilenmiş olup klasik Türk şiiri geleneğine uygun daha çok tasavvufi tarzda şiirler yazmıştır. Birinci Dîvân'da 8 koşma, ikinci Dîvân'da heceyle 3 gazel yazmış olması onun halk şiirine de ilgi duyduğunu göstermektedir. İbrahim Tâ’ib rindâne, kalenderâne, dervişâne ve âşıkâne üslupta tasavvufi aşkı anlatan şiirler yazmıştır. Şair, Fuzûlî’nin tasavvuf anlayışına benzer bir anlayışa sahiptir.  

Gülseren, M., Şentürk, A. (1990). Malatyalı Şairler Antolojisi. Malatya: Dünya Matbaası.

Gündüz, Erol (hzl.)(2009). İbrâhim Tâ’ib Divanı ( İnceleme-Metin). Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.

İbrâhîm Tâ’ib (1824). Divan (1). Almanya Millî Kütüphanesi. Ms.or.oct.2171. Berlin, Almanya.

Kazak-zâde İbrâhîm Tâ’ib (1834). Divan (2). Millî Kütüphane. 06 Mil. Yz. A 6900. Ankara.

Kavruk, Hasan ve Metin Özer (2006). Geçmişten Günümüze Malatya Şairleri. Malatya: Malatya Belediyesi Kültür Yay.

Öztemiz, Abdullah (1946). “İbrâhim Tâ’ib". Derme. Malatya: Malatya Halkevi Dergisi (19):14.

Koşma

Girdim seyr eyledim bâğ-ı cinânın

Lâle ağlar sünbül ağlar bâr ağlar

Sordum halka didi gonce fidânın

Gonca ağlar bülbül ağlar hâr ağlar

Yaralandı gönül yâr şikestinden

Hun-hâre bakışlı çeşm-i mestinden

Efendim ol senin kahr-ı dehrinden

Lâle ağlar feryâd ağlar zâr ağlar

Hâb-ı nazdan uyan gözleri mahmûr

Bûse-i rahm eyle bendeni mesrûr

Asarsın kemteri misâl-i Mansûr

Asan ağlar resen ağlar dâr ağlar

Tâ’ibâ yitirdin çeşm-i bîmârı

Oldun anın içün hem şerr-i sârî

Aldı daldan beri nâzlı dil-dârı

Nâmûs ağlar ğayret ağlar ‘ar ağlar

(Gündüz, Erol (hzl.)(2009). İbrâhim Tâ’ib Divanı ( İnceleme-Metin). Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi. 60.)